مقبره ی شیخ حسین خان چاهكوتاهی مربوط به دوره قاجار است و این اثر در تاریخ ۵ آذر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۸۷۸ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مقبره ی شیخ حسین خان چاهكوتاهی و فرزندش شیخ خزعل هم اكنون كنار گنبد امامزاده عبدالمیهمن، واقع دركوی امامزاده از توابع شهر بوشهر قرار دارد.شیخ حسین خان فرزند شیخ احمد، متولد ۱۲۷۳ قمری (۱۲۳۵ خورشیدی) در چاهكوتاه حومه شهرستان بوشهر از خاندان دموخ بود كه در تحولات محلی نقش داشتند. پدر بزرگ وی شیخ حسین دموخی در ماجرای نبرد قلعه ریشهر در برابر تهاجم انگلیسیها در سال ۱۲۷۳ (قمری) شركت داشت. پدرش حاكم نواحی چاهكوتاه و احمدی بود و پس از او شیخ حسین خان جای پدر را گرفت.
شیخ حسین چاهكوتاهی، معروف به شیخ حسین خان، ملقب به «سالار اسلام» از فعالان جنبش جنوب ایران و فرماندهان نیروهای تنگستان در برابر هجوم بریتانیا در جنگ جهانی اول و از همرزمان نزدیك رئیسعلی دلواری بود.
شیخ حسین خان چاه كوتاهی ازجمله خوانین جنوب است كه با تجاوز انگلیسی ها به خاك ایران در میانه جنگ جهانی اول مبارزه در برابر دشمنی كینه توزی كه در سراسر ایران از نفوذ و قدرت فراوان بر خوردار بود را بر زندگی آرام و بی خیالی بودن را ترجیع داد و در كنار سایر مبارزان جنوب از جمله رئیس علی دلواری، خالو حسین بردخونی، زایر خضر خان اهرمی وغضنفر السلطنه برازجانی و… برای بیرون راندن انگلیسی های متجاوز از هیچ كوشش جانی ومالی دریغ نكرد
ملكالشعرای بهار در یكی از شعرهایش به نام «خون خیابانی» اشارهای مختصر به شیخ حسین چاهكوتاهی داشتهاست و در پاورقی آن شعر از وی با عنوان «مجاهد ملی معروف جنوب» یاد كردهاست:
“خون خیابانی”
در دست كسانی است نگهبانی ایران
كاصرار نمودند بویرانی ایران
آن قوم، سرانند كه زیر سر آنهاست
سرگشتگی و بیسر و سامانی ایران
الحق كه خطا كرده و تقصیر نمودند
این سلسله در سلسله جنبانی ایران
در سلطنت مطلقه چندی پدرانشان
بردند منافع ز پریشانی ایران
نعمالخلفان نیز درین دورۀ فترت
ذیروح شدند از جسد فانی ایران
پامال نمودند و زدودند و ستردند
آزادی ایران و مسلمانی ایران
كشتند بزرگانرا و ابقا ننمودند
بر شیخ حسین(۱) و به خیابانی ایران
در پاورقی این شعر از دیوان ملك الشعرا بهار آمده است :
(۱) شیخ حسین معروف به چاه كوتاهی از مجاهدین خطه جنوب بر علیه استعمارگران انگلیسی بود.
از شیخ حسینخان هشت فرزند به جا ماند كه دوتای آنها بنام عبدالحسین و شیخ خزعل در جنگ با نیروهای انگلیسی كشته شدند. دیگر فرزندان وی شیخ عبدالرسول خان، محمد خان، منصور خان، صالح، ناصر و دختری بنام خیرالنساء میباشد. حسین و سیروس چاهكوتاهی (دو فرزند عبدالرسول خان) از نوههای سرشناس او میباشند.
كتابهایی كه در آن به شیخ حسین چاهكوتاهی اشاره شده:
شیخ حسین خان چاه كوتاهی: احمد فرامرزی به كوشش سید قاسم یاحسینی.
كتاب دلیران تنگستان: محمدحسین ركن زاده آدمیت.
كتاب فارس و جنگ بین الملل جلد دوم: محمدحسین ركن زاده آدمیت.
منابع:شبكه اطلاع رسانی دانا-ویكیپدیا

