منطقه اورامانات از جمله مناطق زیبا ودیدنی استان كردستان است، كه با طبیعت زیبا و بی نظیر خود علیرغم نداشتن راههای ارتباطی مناسب هر سال دهها هزار نفر را از نقاط دور نزدیك كشورمان و حتی كشورهای خارجی به دیدن خود فرا می خواند.طبیعت بكر، مناظربا شكوه، كوههای سر به فلك كشیده، پوشش جنگلی متنوع، سبزه ، گلهای رنگارنگ، رودخانه های دایمی و فصلی، چشمه های جوشان آبهای معدنی و آب و هوای چهار فصل از جمله جاذبه های طبیعی این منطقه است.
افزایش روز افزون گردشگران و مسافران به این منطقه از منظر صنعت توریسم یك امتیاز محسوب میشود، كه مسلما سودی هر چند اندك برای ساكنان این منطقه به دنبال خواهد داشت.اما نگرانی از آنجا ناشی می شود، كه این سیر روز افزون بازدید گردشگران با روند فعلی كه هیچ تدبیری برای جلوگیری از آسیب های واردشده به طبیعت این منطقه اندیشیده نشده است. وهیچ ارگان دولتی یا تشكل غیر دولتی به طرز مؤثری برای حفظ جاذبه های طبیعی این منطقه برنامه ای ندارد، ممكن است در سالهای آتی طبیعت منحصر به فرد آن را با خطر مواجه سازد.
از سوی دیگر خود بومیان منطقه هم به دلیل شیوه خاص زندگی وهم به دلیل عدم اگاهی كافی از عواقب تخریب محیط زیست، بیش از پیش در نابودی سرمایه های طبیعی خود می كوشند.
در ماههای فصل بهار بخصوص روزهای تعطیل جمعیت زیادی از طبیعت این منطقه بازدید می كنند.متآسفانه به فراوانی مشاهده می شود، كه مسافران اتومبیلهای خود را با گلهای وحشی از جمله لاله های واژگون و سایرگلها تزیین میكنند. پیامد این كار در نگاه اول ممكن است، چندان مهم به نظر نرسد. اما نگرانی از آنجاست، كه این كار هر روز تعطیل وهر سال در مقیاس بزرگتر تكرار می شود. درست زمانی كه گلها باید گرده افشانی بكنند. وبعد دانه تشكیل بدهند.دور از انتظار نیست، كه با روند كنونی روزی فرا برسد، كه فرزندان ما تصویر لاله های واژگون اورامان را در عكس های یادگاری پدران ومادران خود ببینند.
شماری از گردشگران در پایان یك یا چند روز همجواری با این طبیعت زیبا به خود زحمت نمی دهند، كه زباله های خود را جمع كنند.و از این رو در پایان یك روز تعطیل اقامتگاه ها و كنار چشمه های آب انباشته از مواد غیر قابل برگشت به طبیعت از جمله نایلون، بطری نوشیدنی، قوطی كنسرو، ظروف یك بار مصرف و امثال آن است. فراموش نكنیم، كه آنجا یك پارك شهری یا یك مجتمع تفریحی رفاهی تحت نظارت ارگانهایی نظیرشهرداری نیست، كه متولی نظافت و رسیدگی روزانه داشته باشد.متولی حفظ و حراست از آن تك تك ماییم.
با آغاز فصل گرما و كوچ بومیان منطقه به هوارها در صد قابل توجهی از پوشش جنگلی برای ساختن اقامتگاه های تابستانی “كپر” نابود می شود.كه این كار جدای از خسارت زیست محیطی، خود محیط نا امنی را برای سكونت فراهم می كند. كه مستعد آتش سوزی فرو ریختن و حوادث دیگر است.شاید بتوان جایگزین بهتری از قبیل ساختن اقامتگاه دارای سقف كه خوشبختانه در طی سالهای اخیر مرسوم شده است، ویا پوششهای چادر مانند را پیشنهاد كرد.
استفاده از روشهای غیر متعارف و غیر انسانی برای صید ماهی از قبیل استفاده ازجریان برق، مواد سمی و مواد انفجاری در رودخانه های اورامانات نه تنها ماهیها بلكه تمام جانداران از تك سلولی و تخم آبزیان گرفته تا جانداران بزرگتر را نابود می كند.و با این روند دور از انتظار نیست، كه این رودخانه ها تا چند دهه آینده خالی از جاندار شوند.همچنانكه اینك جمعیت جانداران بومی این منطقه از قبیل بز كوهی، پلنگ، خرس، روباه، شغال و…در معرض نابودی است. وجمعیت كبك های كوهی و پرندگان بومی منطقه بسیار كاهش یافته است.كه با این روحیه خودخواهی و ویرانگر ما انسانها به زودی نیز جایی برای آنها دراین دیار نخواهد بود. از دست انسان متمدن هر كاری ساخته است.
اینها دور نمایی كلی از وضعیت زیست محیطی اورامانات است. مسایل دیگری را هم كه ممكن است، مسبب این مشكلات باشد، می توان مطرح كرد. از قبیل: رشد جمعیت كه فراتر از ظرفیت و پتانسیل های طبیعی منطقه است ، ویا عملیات ساخت وساز از قبیل راه سازی، ساختن مسكن، سد سازی، ودست آخر باز تاب تغییرات جهانی آب وهوایی و گرم شدن زمین را باید به این عوامل اضافه كرد.
با وجود اینكه اصل پنجاه قانون اساسی كشوربه صراحت از محیط زیست در مقابل هرگونه تهدید و تخریبی حمایت می كند.متآسفانه ارگانهای مرتبط با این مسآله نظیر سازمان حفاظت محیط زیست اقدام مؤثری انجام نداده اند. شاید از پس معضل بر نمی آیند.حال مشكل كار هر كجا باشد، چیزی كه ضروری است، این است، كه باید یك را حل اساسی و عملی اندیشیده شود. كه بدون تردید نیازمند عزم همگان است. وهیچ ارگان یا سازمانی به تنهایی از پس آن بر نمی آید.به نظر می رسد، حضور یك اكیپ كارآمد حفاظت محیط زیست به صورت تمام وقت در منطقه همراه با اعمال مقررات قانونی سخت گیرانه، تشكیل انجمن های مردمی حامی محیط زیست بخصوص درمدارس، ارتقاء آگاهیهای عمومی از طریق برگزاری كلاسهای آموزشی توزیع تراكت پمفلت و جزوه های آموزشی در مدارس و اماكن عمومی، اخذ عوارض از مسافران در روزهای تعطیل و هزینه آن در جهت ارتقاء آگاهی های عمومی بتواند، تا حدودی سیر این تخریب را كند نماید.فراموش نكنیم، هر گونه سهل انگاری دراین ارتباط غیر قابل بخشش است. و نا سپاسی نسبت به مواهب خداوند و خیانت به نسل های آتی است، كه آنها هم حق استفاده از محیط زندگی سالم را خواهند داشت.
