كاروانسرای شاه عباسی پیكی گرانبها حامل میراث دیرینه و ناگفته های چند صد ساله اجداد تاریخ شهر كویری ابوزیدآباد از توابع شهرستان آران و بیدگل است
در گستره فلات ایران زمین، استان اصفهان به تنهایی فصلی زرین از كتاب فرهنگ، ادب و هنر ایرانی است و به حق از هزاران سال پیش با آموزه های ادیان الهی عجین شده است.
در این میان منطقه ابوزید آباد واقع در شمال این استان به مركزیت این شهر و با مجموعه ده روستا بر كناره بیابان های خاموش و پر رمز و راز ایران مركزی، در۴۰ كیلومتری شهرستان آران بیدگل گنجی پر بها را نه در پستوخانه ها و زیر خاك، بلكه در آستانه این شهر با سكوتی غریب نگهداری كرده است.
این گنجینه گرانسنگ، بنای كاروانسرای شاه عباسی با قدمت ۴۰۰ ساله مربوط به دوران صفویه و شاه عباس است.
كاروانسرا از نوع كاروانسراهای مربع شكل با ورودی یك درب چوبی به ارتفاع ۲۲ متر و جلوخان مشخص به طرف جنوب شرقی است.
هشتی ورودی كاروانسرا نیز جلوه خاصی به این بنا داده است و گذشت زمان خرابی هایی در آن ایجاد كرده بود كه ۵۵ سال پیش توسط ‘حاج ماندعلی معمار’ كاشانی مرمت شد.
این بنا دریك طبقه بنا شده و بخش شترخان و اصطبل ها از چهارگوشه محوطه وسط كاروانسرا كه به شیوه زیبایی به هم دسترسی و ارتباط یافته اند.
ارتفاع دیوارهای این كاروانسرا به هشت متر می رسد و مساحت دو هزار و ۲۰۰ متر و شامل ۱۷ غرفه و سكو دارد.
كاروانسرا دارای هشت برج و بارو به عنوان حایل دیوار ها، چهار انبار یا اصطبل بزرگ و یك اتاق مهمانی برای نشیمن خان ها و روسای قبایل در گذشته و دو تنور است كه در گذشته برای نانوایی و پخت و پز كاروانیان مورد استفاده قرار می گرفته است.
تا حدود ۷۰ سال پیش رشته قنات روستای ‘ ریجن ‘ از این مكان عبور می كرده است.
یكی از ویژگی های شاخص این كاروانسرا وجود یك ساعت آجری در سمت چپ درب ورودی است كه ۵۵ سال قبل توسط یك شخص كاشانی ابداع شده است.
خطی در وسط این آجر به گونه ای طراحی شده است كه در چهار فصل سال زمانی كه سایه روی خط افتاد هنگام اذان ظهر را نمایش می دهد.
كاروانسرای شاه عباسی ابوزیدآباد درگذشته نه چندان دور به علت قرارداشتن برسه راه اصلی كاشان، یزد از یك طرف و آران و بیدگل و اصفهان از سوی دیگر دارای اهمیت بسیار زیادی بوده است.
این كاروانسرا در ابتدای ساخت برای كاروان‌ها و مركب‌هایشان به عنوان مكان استراحت بوده و تا ۶۰ سال گذشته شتربانان از یزد، اصفهان و شهرهای دیگر در این كاوانسرا اطراق می كردند.
در سال ۱۳۲۰ این كاروانسرا تحویل شركت دخانیات شد و تا ۴۵ سال به عنوان انبار تنباكو مورد استفاده قرار می گرفت.
همچنین در سال ۱۳۶۵ تحویل اداره اوقاف آران و بیدگل شد.
ابوزیدآباد كه درگذشته مركز دهستان كویرات بوده است یك مجموعه مرقومه خواجه وجود داشته كه این كاروانسرا هم جز آن بوده است.
كاروانسرای شاه عباسی ابوزید آباد در تاریخ بیست و سوم م‍رد‌اد سال ۱۳۷۸به ش‍م‍‍اره دو هزار و ۳۷۱، در ف‍‍ه‍رس‍ت آث‍‍ار م‍ل‍‍ی ك‍ش‍ور ث‍ب‍ت شد.
همچنین تبدیل قسمتی از كاروانسرا به سفره خانه سنتی در سال جاری توانسته در معرفی این گنجینه غریب به عنوان یك مكان ارزشمند سیاحتی و گردشگری سنتی تاثیر بسزایی داشته باشد.
