منطقه حفاظت شده خائیز با مساحتی بالغ بر ۳۳ هزارو ۳۸۵ هكتار در حوزه جغرافیایی استان های خوزستان و كهگیلویه و بویر احمد قرار دارد. از جمله مناطق زیستگاهی حیات وحش جنوب كشور است. منطقه حفاظت شده خائیز در فاصله ۱۵ كیلومتری از جنوب به بهبهان، ازشرق به پل پادوك در خیرآباد گچساران و از غرب به سد مارون وصل می شود. منطقه حفاظت شده خائیز دارای طبیعت گرمسیری بوده و از مهم ترین زیستگا های حیات وحش كهگیلویه وبویراحمد محسوب می شود.پیوندهای عمیقی بین گردشگری و محیط زیست وجود دارد ،طبیعت زیبا و زندگی انواع گونه های جانوری و پرندگان وحشی ، زمینه مناسبی را برای استفاده از این موهبت های خداوند برای بشر خسته از زندگی ماشینی فراهم كرده است. گردشگری طبیعی گونه ای از گردشگری است كه در آن گردشگران برای بازدید از مناطق طبیعی نامسكون و دست نخورده سفر و به تماشای گیاهان، پرندگان و دیگر جانوران می پردازند.
محیط زیست جزئی از زندگی و بی توجهی به آن از سوی انسان خسارت جبران ناپذیری را برای جامعه بشری در پی خواهد داشت. جهان خلقت مملو از ناشناخته های بسیاری كه روند نابخردانه توسعه و تخریب باعث شده بسیاری از مواهب طبیعی از دسترس بشر خارج شود. حفاظت مطلوب محیط بانان، خائیز را مامنی امن برای حیات وحش منطقه و كهگیلویه و بویراحمد قرار داده است.منطقه حفاظت شده خائیز در فاصله ۱۵ كیلومتری دهدشت در استان كهگیلویه و بویراحمد از جنوب به بهبهان، ازشرق به پل پادوك در خیرآباد گچساران و از غرب به سد مارون وصل می شود.
این منطقه دارای طبیعت گرمسیری بوده و از مهم ترین زیستگا های حیات وحش كهگیلویه و بویراحمد محسوب می شود. آب دریاچه سد مارون، قلعه های متعدد، پوشش گیاهی مناسب، گونه های متفاوت درختان با گونه غالب بلوط ، جلوه زیبا و توریستی به این منطقه بكر داده است. وجود گونه هایی مانند خارشتر، یونجه وحشی، گون، اسپند، شیرین بیان، آویشن و گلهای زرد و سرخ بهاری چشم اندازهای دلنشینی برای حضور گردشگران در فصلهای مختلف سال در این منطقه ایجاد می كند.
عبور رودخانه مارون از این منطقه، وجود غارها، چشمه سارهای فراوان، پوشش گیاهی و جانوری متنوع و چشم اندازهای طبیعی تنوع خاصی را برای حضور طبیعت دوستان و علاقه مندان به حیات وحش بوجود آورده است. این منطقه تپه ماهوری، كوهستانی و صخره ای با برخورداری از ریزش های جوی بین ۲۵۰ تا ۶۷۰ میلی متر در سال و ارتفاع مطلوب از سطح دریا زمینه تولید مثل بسیاری از گونه های نادر حیات وحش را نیز فراهم كرده است. شاخص ترین گونه جانوری منطقه حفاظت شده خائیز كل و بز است به طوری كه براساس بررسی سازمان حفاظت محیط زیست ، این منطقه از مطلوب ترین زیستگاه های كل و بز در كشور است.
وجود گونه های مهم گیاهی و جانوری بویژه كل و بز زیبا با جنب و جوش خاص خود در كنار طبیعت رویایی می تواند گردشگران زیادی را به سوی خود جذب كند.
در سال های اخیر با اجرای طرح های فرهنگی نقش مردم در حمایت از محیط زیست و همكاری با محیط بانان رشد چشمگیری در جمعیت حیات وحش این منطقه بكر صورت گرفته است. علاوه بر طبیعت زیبای و وجود كل و بز گردشگران می توانند در منطقه حفاظت شده از چشمه تنگه خائیز، وجود آثار باستانی و قلعه های تاریخی در روستای خائیز و غار آبكنارو نیز دیدن كنند. گردشگران می تواند از ضلع شمالی منطقه حفاظت شده در حوزه كهگیلویه، طوف شیرین و دریاچه سد مارون و در حوزه جنوب واقع در حوزه جفرافیایی شهرستان بهبهان ورودی تنگ تكباب از منطقه حفاظت شده بازدید كنند. بر اساس آخرین سرشماری، این منطقه بیش از یك هزار ۵۰۰ راس كل و بز دارد كه وجود دریاچه سد مارون و چشمه ها، همچنین وجود چند غار طبیعی، گونه هایی چون پلنگ و كاراكال و پرندگان با ارزشی مانند جغد شاخدار و جغد ماهیخوار به اهمیت این منطقه افزوده است.
