ریپورتاژ آگهی
موزه مردم شناسی ایرانشهر

موزه مردم شناسی ایرانشهر

قلعه ناصری ایرانشهر متعلق به دوره قاجاریه بوده و یكی از جاذبه های گردشگری زیبای ایرانشهر به شمار می رود. این قلعه ۷ هزار متر مربع مساحت دارد و هم اكنون بخشی از آن به موزه مردم شناسی ایرانشهر اختصاص یافته است.
  • 1400/12/14
  • استان : سيستان و بلوچستان
  • شهر : ايرانشهر
  • دسته : موزه های ایران
آدرس : استان سیستان و بلوچستان, ایرانشهر-موزه مردم شناسی ایرانشهر در قلعه ناصری ایرانشهر واقع و در مركز شهر، خیابان فارابی قرار دارد
تلفن : 66059000-021

موزه مردم شناسی ایرانشهر در قلعه ناصری ایرانشهر واقع و در مركز شهر، خیابان فارابی قرار دارد و به عنوان موزه محلی مجموعه آثار فرهنگی مردم منطقه را نمایش می دهد . قلعه ناصری ایرانشهر متعلق به دوره قاجاریه بوده و یكی از جاذبه های گردشگری زیبای ایرانشهر به شمار می رود. این قلعه ۷ هزار متر مربع مساحت دارد و هم اكنون بخشی از آن به موزه مردم شناسی ایرانشهر اختصاص یافته است.
قلعه ناصری ایرانشهر پس از قلعه بمپور بزرگترین و مهمترین قلعه خشت و گلی در بلوچستان محسوب می‌شود. با توجه به اسناد به جای مانده ناصر الدوله فرمانفرما كه در سال ۱۲۵۸ هـ. ق. حـاكم كـرمان و بلوچستان بود، پیشنهـاد ساخت این دژ نظامی بزرگ را در فهرج یا پهره (نام قدیم ایرانشهر) به ناصر الدین شاه قاجار داد كه در سال ‎ ۱۲۶۴ هجری شمسی به دستور ناصرالدین شاه قاجار توسط استاد «حسین معمارباشی كرمانی» ساخته شد. كار ساخت این قلعه هفت سال به طول انجامید و از آن پس بنام قلعه ناصری یا ناصریه مشهور شد و مقّر حكمرانی بلوچستان كه تا آن سال قلعه كهن و عظیم بمپور بود، به این قلعه انتقال یافت. این بنای تاریخی با مساحت هفت هزار و ۵۰۰ متر مربع شامل بخش‌های مختلف از جمله چهار حیاط مجزا و بیش از ۱۵۰ اتاق، حال بند، حوض خانه، انبار، اصطبل، حمام، سربازخانه و منطقه حاكم نشین بود. در سال ۱۳۰۸ هجری شمسی با تصرف شهر فهرج یا پهره توسط قوای رضاخان پهلوی این شهر به نام ایرانشهر تغییر نام یافت.
در اوایل انقلاب با متروك ماندن این قلعه عظیم و زیبا، بتدریج تبدیل به قلعه‌ای متروك و نیمه ویرانه می‌شود كه متاسفانه در سال ۱۳۶۱ هجری شمسی حدود ۹۸ درصد معماری‌های فضای داخل با بولدوزر مورد تخریب و تسطیح قرار می‌گیرد و تنها سردر و حصار آن باقی می‌ماند.

موزه مردم شناسی ایرانشهر-4PFps5PYk1


این قلعه در زمان ساخت، حداقل دارای هفت حیاط بزرگ و شامل مجموعه‌های اصطبل، شاه نشین، سرباز خانه، اسلحه خانه، حمام و … بوده است. مصالح اصلی این قلعه از خشت و گل و آجر است و حصار آن مجموعا دارای ۹ برج دیدبانی است كه قطر دیوار‌های حصار آن در روی سطح زمین به ۵/۴ متر و ارتفاع آن به حدود ۷ متر می‌رسد. هر چند كه معماری داخلی قلعه تخریب شده، ولی می‌توان به آجرنمای تزئینی سردر ورودی و برج‌های آجركاری شده دو طرف اشاره كرد كه دارای انواع طرح‌های رجچینی، دندان موشی، هندسی، لوزی، چلیپایی و… است. این نوع تزئین یادآور سبك معماری بكار رفته در برج‌های ارگ بم در استان كرمان توسط هنرمندان آن خطه است. قلعه ناصری در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موزه محلی ایرانشهر در بخشی از فضای قلعه ناصری قراردارد و شامل بخش های باستان شناسی و مردم شناسی است و در این موزه محلی مجموعه آثار فرهنگی و اشیاء مكشوفه از كاوش های باستان شناسی شامل ظروف سفالی، زیور آلات، وسایل اندازه گیری و ابزار زندگی مردم منطقه در معرض نمایش گذاشته شده است.
ایرانشهر در ۳۴۰ كیلومتری جنوب زاهدان مركز استان سیستان و بلوچستان و در مسیر راه زاهدان- چابهار و كرمان- بم – چابهار قرار دارد.