بورانی نازخاتون یكی از خوشمرهترین انواع بورانی ها است. بورانی، بُرانی یا بولانی نوعی غذا است، كه با مخلوط كردن اسفناج یا كدو یا بادنجان با ماست ترش و كشك درست میكنند.در فرهنگ لغت معین بورانی به معنای “نان خورشی كه از اسفناج و كدو و بادنجان با ماست و كشك درست كنند” آمده است. نازخاتون نیز نوعی خوراك ایرانی و مرتبط با خطه شمال كشور است كه بیشتر شمالیها به عنوان دسر یا پیش غذا از آن استفاده میكنند. مواد اولیه نازخاتون بادنجان، سیر و سبزیجات خشك است كه به همراه ماست بورانی نازخاتون را تشكیل میدهد. در برخی دستورها از گوجه فرنگی و ادویهجات مختلف دیگری نیز برای تهیه بورانی نازخاتون استفاده میشود كه اضافه كردن این مواد بستگی به ذائقه مصرف كنندگان آن دارد.بورانی یك خوراك در گروه پیش غذاها است كه بسیاری معتقدند اصلیت ایرانی دارد و مربوط به آشپزی خطه شمال كشور است. اما خارج از ایران بورانی را به عنوان خوراك افغانی میشناسند، البته این غذا در تركیه و برخی كشورهای مدیترانه نیز رواج دارد.بورانی امروزه معمولاً با ماست و سبزی پخته تهیه و به صورت گرم یا سرد به عنوان غذای اصلی یا فرعی مصرف میشود. در بعضی مناطق ایران، به این نوع غذاها بورانی نمیگویند، بلكه غالباً به نام ماست و مادهٔ اصلی آن خوانده میشود، مانند ماست و اسفناج ، ماست و لبو، ماست و بادنجان و …نازخاتون در مازندران و گیلان طرفداران بسیاری دارد و معمولا در كنار خوراكهای همانند شامی كباب، مرغ و عدسپلو از آن اسفاده میكنند. البته لازم به ذكر است از این غذای سنتی خوراكهای دیگری همانند بورانی نازخاتون و همچنین خورش نازخاتون نیز تهیه میشود. نازخاتون دستور تهیه آسانی دارد و تنها بادمجان در این خوراك كبابی میشود. مواد لازمبادنجان ۵ عددسیر ۲ حبهنعناع خشك ۱ قاشق غذاخوریگشنیز خشك ۱ قاشق غذاخوریپودر گل محمدی به میزان لازمماست ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرمروغن به میزان لازمنمك به میزان لازممرحله اول :بادنجانها را خوب بشوئید و بوسیله یك چنگال یا سیخ چوبی چندین سوراخ روی آنها ایجاد كنید. سپس آنها را به كمی روغن آغشته كنید و كبابی كنید. این كار را روی شعله مستقیم گاز نیز میتوانید انجام دهید. هنگامی كه بادنجانها كاملا كبابی و برشته شد آنها را از روی شعله بردارید و پس از سرد شدن پوستشان را جدا كنید.مرحله دوم :در ظرف مناسبی بادنجانها را كاملا بكوبید تا یكدست شود. سپس سیر كوبیده شده، نعناع و گشنیز خشك، پودر گل محمدی به دلخواه به همراه نمك به بادنجان اضافه كنید و هم بزنید. در مرحله آخر ماست را به ظرف و سایر مواد اضافه كنید و خوب هم بزنید. بورانی نارخاتون شما آمادست، میتوانید آن را با نعناع تازه و گل محمدی تزئین نمایید.منابع:مجله تصویری فرهنگ غذا