تنگ رغز داراب نام تنگه یا دره‌ای است در بخش فسارود، در ۲۵ كیلومتری شمال غربی شهر داراب در منطقه ای بنام حسن آباد، در جنوب شرقی استان فارس كه از شمال به شهرستان‌های نی‌ریز و استهبان، از غرب به شهرستان فسا، از جنوب به شهرستان لار و زرین دشت و از شرق به استان هرمزگان محدود می شود.
رغز به معنای راه بكر و لغزنده است. دره رغز به طول تقریبی ۴ كیلومتر در امتداد شمال به جنوب از سرچشمه رغز تا دره جنوب ، ۶۴ آبشار و یكصدحوضچه طبیعی را در خود جای داده است كه تنها ۱۴ آبشار و آبگیر دره جنوبی مورد توجه عموم مردم و كوهنوردان بوده است و با رسیدن به آخرین آبشار دره جنوبی به ارتفاع ۳۵ متر دره جنوبی به بن بست می رسد. منطقه سرچشمه رغز نیز كه از مسیر دیگری پیمایش می‌گردد، جنگلی زیباست كه محل آغاز آب رغز است.
در حد واسط منطقه سرچشمه و دره جنوبی رغز ده ها آبشار و آبگیرهای زیبا و طبیعت بكر تنها با استفاده از وسایل فنی امكان پیمایش می یابد. از منطقه سرچشمه نیز بدون وسایل فنی امكان بازدید از چندین حوضچه و آبشار مسیر است و نهایتاً با رسیدن به آبشار بلندی به طول ۲۳ متر كوهپیمایان متوقف می شوند.
بهترین زمان فرود از این دره آخر اردیبهشت ماه تا آخر مهرماه می باشد. بلندترین آبشار این دره، آبشار آذرخش به ارتفاع ۶۵ متر و آخرین آبشار، آبشار وداع با ارتفاع ۴۶ متر است.
همه ی آبشارها احتیاج به كارگاه زدن ندارد و با توجه به شفافیت آب، عمیق بودن حوضچه ی زیر آبشار معلوم است كه در این صورت می توان در آب پرید كه هم لذت بخش است، هم وقت كمتری را می گیرد.
برای رسیدن به منطقه سرچشمه رغز ۲ مسیر پیمایش وجود دارد. یكی با حدود ۴ ساعت كوهپیمایی و مسیر دیگری كه حدود ۲ساعت با خودرو و حدود ۲ ساعت كوهپیمایی دارد.
آب رغز كه از همین سرچشمه آغاز می گردد پس از طی مسیری ۴ كیلومتری و با ایجاد حوضچه ها و آبشارهای طبیعی و خلق هزاران صحنه طبیعی بی نظیر و دل انگیز تا دره جنوبی امتداد و نهایتاً در آبگیرهای انتهایی به زمین باز می گردد .
با توجه به آنكه صعود مسیر توام با طی كردن آبگیرها و آبشارهای متعدد می باشد، صعود در آبشارها یا گاهاً حركت در زیر آبشارها نیز به زیبایی و جذابیت كار می افزاید. زلالی آب حوضچه ها به گونه‌ای است كه فرد می‌تواند عمق آنها را به خوبی تماشا كند. عمق آب در برخی حوضچه ها به ۲۰ متر هم میرسد.
راه رسیدن به تنگ رغز :
پس از طی تقریبا ۳۵ كیلومتر از جاده داراب-شیراز به گردنه دراكویه می رسید. جاده خاكی از آنجا شروع می شود و پس از گذشتن از كوه درختی در سمت چپ در نهایت پس از حدود ۲ ساعت جاده به انتها می رسد. پس از این پیاده روی شروع می شود. از سمت راست جاده كه پایین بروید از كنار چشمه بیدك گذر میكنید.
ادامه مسیر پاكوب و بدون شیب است. سپس در شیب ملایمی ارتفاع میگیرید و شیب رفته رفته تندتر می شود. پس از آن دوباره سراشیبی است و سپس از روی سنگهای بزرگی كه مسیر را پوشانده میگذرید و درنهایت با طی مسیری بدون شیب به سرچشمه میرسید.
آبشارهای مهم مسیر كه گروه كوهنوردی آذرخش داراب نام گذاری كرده اند، به ترتیب فرود عبارتند از:
۱- آبشار نگین: ارتفاع ۱۶ متر، عمق آب ۸ متر و طول حوضچه ۴۱ متر. بعد از اتمام فرود، سكوی بسبار كوچكی در سمت چپ قرار دارد كه ۲نفر میتوانند روی آن بایستند. بعد از آن جای وسیعی وجود دارد كه برای شب ماندن مناسب است.
۲- آبشار بوم رنگ: ارتفاع ۷ متر، عمق آب ۸ متر و طول حوضچه ۳۱ متر
۳- آبشار مسعود: ارتفاع ۸ متر، عمق آب ۱۲ متر و طول حوضچه ۱۵ متر
۴- آبشار گلاب حوضچه: ارتفاع ۱۱ متر، عمق آب ۷ متر و طول حوضچه ۱۲ متر
۵- آبشار فتح:ارتفاع ۸ متر، عمق آب ۱.۵ متر و طول حوضچه ۶ متر
۶- آبشار حكمت: ارتفاع ۱۱ متر، عمق آب ۱۵ متر و طول حوضچه ۳۲ متر
۷- آبشار كبوتر(معروف به آبشار تاریكو): ارتفاع ۲۵ متر، عمق آب ۲۰ متر و طول حوضچه ۶ متر. در انتهای مسیر غاری در سمت راست مسیر وجود دارد كه می گویند در آنجا مار زندگی می كند. در این آبشارنور بسیار كم است و باید سریع از آن خارج شد تا سرما ایجاد مشكل نكند.
۸- آبشار جام: ارتفاع ۹ متر، عمق آب ۶ متر و طول حوضچه ۳۶ متر
۹- آبشار دماغه(فراز): ارتفاع ۱۲ متر، عمق آب ۲ متر و طول حوضچه ۴ متر
۱۰- آبشار آذرخش:ارتفاع ۶۵ متر، عمق آب ۶ متر و طول حوضچه ۱۱ متر. بلندترین آبشار كه معمولا از آن فرود نیامده و دست به سنگ از كنار آن رد می شوند.
۱۱- آبشار یادگار: ارتفاع ۴ متر، عمق آب ۸ متر و طول حوضچه ۱۱ متر. حوضچه بعد از آبشار یادگار، گهر نام دارد و سپس به جایی به نام پاركینگ می رسید كه جای وسیعی جهت شب ماندن یا استراحت وناهار خوردن است و گروه آذرخش برای زیباتر كردن منطقه اقدام به كاشت درخت نموده اند.
۱۲- آبشار وداع: ارتفاع ۴۶ متر، عمق آب ۱۰ متر و طول حوضچه ۷ متر. بلند ترین فرود در این آبشار است .
بعد از این آبشار می توان لباس ها را تعویض كرد .
پوشش گیاهی مسیر شامل ارژن، كل خنگ، برنوك، انار، ول، مرزنجوش، پونه و پرسیاوشون است.
– بهترین زمان فرود از این دره آخر اردیبهشت ماه تا آخر مهرماه می باشد.
-با توجه به گرمای هوا، به همراه داشتن یك بی واك جهت سپری كردن شب كافی است. در ضمن بی واك جای زیادی در كوله نمی گیرد و با توجه به كوچكی، ضد آب كردن آن راحت است، ولی كیسه خواب هم جا گیر است و هم اگر خوب ضد آب نشده باشد و خیس شود، سنگین شده و حمل كوله پشتی را سخت می نماید. جهت احتیاط می توان یك ملافه مخصوص كه درداخل بی واك و كیسه خواب استفاده می شود هم به همراه داشت تا اگر شب هوا سرد شد، بتوان از آن استفاده كرد. این ملافه ها كوچك هستند و جای زیادی از كوله پشتی را نمی گیرند.
– بهتر است جهت در امان ماندن از نیش پشه ها در طول شب اقامت در سرچشمه، یك قلم دافع حشرات به همراه داشته باشید.
– آب كل مسیر قابل آشامیدن است، ولی بهترین آب همان آبی است كه در سرچشمه از دل زمین به بیرون می تراود.
– فرود از تنگه در یك روز انجام می شود .
– افراد باید مهارت كافی شنا كردن را داشته باشند .
– افراد باید كاملا به فرود و دست به سنگ مقدماتی آشنا بوده و نیز جسارت و بنیه بدنی مناسبی داشته باشند.
– افراد باید به اصول فنی كار مسلط باشند. پیمایش دره، مناسب یك نوآموز سنگ‌نوردی و یا كسی كه شنا نمی‌داند، یا كسی كه وسایل لازم را ندارد نیست.
– به علت سردی آب حتما لباس مناسب استفاده شود(كاپشن و شلواربادگیر یا لباس غواصی ).
– از كفش رو باز یا كفش كوهنوردی در آبشار استفاده نكنید. شاید بهترین و ارزان ترین و در دسترس ترین كفش برای شما همان اسپرتكس ها باشند كه هم جهت كوهپیمایی تا رسیدن به سرچشمه مناسب اند و هم آب داخل آنها نمی ماند و خارج می شود و هم دارای اصطكاك خوبی جهت دست به سنگ های مسیر هستند.
– جلیقه نجات حتما لازم است مگر آنكه لباس غواصی داشته باشید.
– برای اقامت شب باید دقت كرد، چرا كه در طول مسیر نقاط كمی است كه فضای مناسب را برای این كار داشته باشند. برای گذر از تنگه رغز نیازی به هدلامپ نیست ودر تمام مسیر نور به اندازه كافی موجود است، فقط در هنگام اتراق شب است كه چراغ قوه نیاز می شود.
– آب بندی كوله پشتی باید به بهترین روش انجام گیرد (قرار دادن وسیله مورد نظر دریك زیپ كیپ و سپس ۲ یا ۳ نایلون فریزر داخل هم كه سر آنها را تك تك گره زده و در نهایت قرار دادن كیسه بزرگ پلاستیكی در كوله و گذاشتن كلیه وسایل در آن و گره زدن سر آن) .
– وسایل ومواد خوردنی را كه قرار است در طول مسیر استفاده كنید، در درون كیسه ای جدای آن كیسه در كوله قرار دهید .
– قبل از بستن و گره زدن نایلون ها، هوای آن ها را تا جایی كه ممكن است خالی كنید.
– به ازای هر ۵ نفر حداقل یك فلاكس كوچك آب، چای یا نسكافه گرم به همراه داشته باشید تا در مواقع لزوم بتوانید از آن بنوشید و گرم شوید.
– مناسب ترین كوله برای این برنامه كوله های مخصوص دره نوردی وغار نوردی است، چرا كه هم آب به خودشان نمی گیرند، هم آب به راحتی از آنها خارج می شود.
– بهتر است یك نفر ازافراد كوله پشتی به همراه نداشته باشد (وسایل خود را در كوله دیگر اعضا قرار دهد) تا بتواند به راحتی یكی از طناب ها و ابزار مورد نیاز را، كه در كوله حمل ابزار قرار میگیرد، به دوش گرفته و به راحتی آنرا به نفرات جلو برساند.
– بردن یك گونی برای آوردن زباله های گروه به بیرون از دره و از بین بردن اثر دستشویی برای زیبایی محیط و انجام این عمل در نقطه ای دور از آب به منظور جلوگیری از آلوده شدن آبی كه در طول مسیر از آن مینوشید، مساله مهمی است.
– در پیمایش دره‌ها، به ویژه دره پرشیب و بی‌گریز باید به وضع هوا و پیش‌بینی سازمان‌های هواشناسی توجه داشت، خطر باران را جدی گرفت و نكته دیگر اینكه، سیل در كشور ما دیگر یك پدیده اتفاقی طبیعی نیست و به افراد شركت‌كننده گوشزد كرد كه برنامه می‌تواند در هر لحظه لغو شود.
– در برنامه بازدید هر چه تعداد افراد كمتر باشد ایمنی و سرعت برنامه افزایش می یابد.
– كبوترها در طول مسیر عبور، در گوشه و كنار، آشیانه دارند و در طول حركت باید مراقب بود تا لانه كبوتری را تخریب نكرده و یا به جوجه های آنها آسیب نرسانید
آدرس: ۲۵كیلومتری شمال غرب داراب، فسارود، حسن آباد
