یخنی گوشت یا بطور كلی یخنی یكی از غذاهای محلی شمال خراسان و منتسب به شهر درگز است. در خطه خراسان انواع و اقسامی خوراك‌هایی با گوشت تهیه می‌شود كه چلوگوشت مشهد و یخنی درگزی از معروف‌ترین آن‌ها می‌باشند. یخنی درگزی خوراكی بسیار لذیذ با دستور تهیه تقریبا آسان است، اما نكاتی در پخت این غذا وجود دارد كه رعایت نكردن آن باعث خوب نشدن یخنی شما می‌شود.یخنی در اصل كلمه‌ای پهلوی به معنای پخته یا گوشت پخته شده است، از این رو در نواحی مختلف ایران و افغانستان انواع مختلفی از یخنی همانند : آبگوشت یخنی، یخنی نخود، یخنی كلم و یخنی بادمجان تهیه و طبخ می‌شود. در اكثر فرهنگ‌های لغت از یخنی به عنوان گوشت پخته شده (در مقابل خام) استفاده می‌كنند و معمولا یخنی كردن گوشت را به معنای پختن آن می‌آورند. البته تلفظ كلمه یخنی در گویش‌های مختلف متفاوت است، بطور مثال در جنوب كشور و شهرهای همانند بوشهر به آن یاخنی نیز گفته می‌شود.
مواد لازم :
گوشت سردست یا ران گوسفند ۸۰۰ گرم
كره یا روغن حیوانی به مقدار لازم
پیاز بزرگ ۲ عدد
نمك و زردچوبه به میزان لازم
دستور پخت :
بهتر است برای تهیه این خوراك لذیذ از گوشت سردست یا ماهیچه بره استفاده كنید، اما از گوشت ران گوسفند نیز می‌توان استفاده كرد. گوشت‌ها به اندازه كمی بزرگ‌تر از گوشت قیمه خرد كنید و خوب بشوئید به آن كمی نمك بزنید. سپس پیازها را خلالی كرده و درون ظرف مناسبی در روغن تفت دهید تا طلایی شود (بهتر است كمی بیشتر پیازها طلایی شوند اما نسوزد). سپس ۱/۴ پیمانه آب درون پیاز داغ بریزید و بگذارید تا با حرارت كم آب خشك شود و جذب پیاز شود (این كار باعث طعم دهی بهتر پیاز می‌شود).
مقدار نصف قاشق چایخوری زردچوبه به پیازها بزنید و ۳ لیوان آب گرم درون ظرف بریزید و اجازه بدهید تا آب بجوش بیاید. بعد از جوش آمدن آب گوشت را اضافه كنید و درب ظرف را ببندید تا آب كم شود و گوشت بپزد. زمانی كه آب گوشت كم شد اگر كاملا گوشت نپخته بود مقدار ۲ لیوان دیگر اضافه كنید تا كاملا بپزد. در آخر وقتی گوشت كاملا پخته بود (در انتهای پخت باید مقداری آب داشته باشد)، نمك بزنید و مقداری كره یا روغن حیوانی آب‌كرده بروی یخنی خود بریزید و سرو نمائید. نوش جان
نكات :
♦ یكی از مهم ترین نكات پخت یخنی خوب كاراملی شدن پیاز است.
♦ ادویه این غذا بطور سنتی فقط نمك و زردچوبه است، اما بنا به سلیقه می توانید از فلفل یا دارچین نیز استفاده كنید.
♦ پیاز های این خوراك باید نه خیلی ریز و نه خیلی درشت خرد شود.
♦ یكی از دلایل خوشمزه شدن این خوراك لذیذ استفاده از پیاز محلی در درگز است.
♦ بهتر است گوشتی كه برای تهیه این خوراك استفاده می‌كنید كمی چربی داشته باشد. از گوشت ران با استخوان هم می‌توان استفاده كرد.
♦ اگر گوشت شما چربی نداشت می‌توانید مقدار ۵۰ گرم دنبه گوسفند را با پیازها تفت دهید و بگذارید با یخنی بپزد و بعد آن را خارج كنید.
