ارگ تاریخی گوگد از بناهای بزرگ خشت و گلی ایران است كه زمان ساخت آن به حدود چهار قرن پیش می‌رسد. تنها سند مكتوبی كه از این بنا موجود است متعلق به حدود ۱۳۰ سال پیش است كه نشان می‌دهد نصف بنای ارگ توسط شخصی به نام علیخان به عنوان مهریه به همسرش واگذار شده‌است و از آن پس به عنوان ارگ علیخانی نامیده شده‌است.
ارگ گوگد در زمان صلح به عنوان كاروانسرا مورد استفاده قرار می‌گرفته و با توجه به وضع و موقعیت ویژه خود نسبت به كاروانسراهای مجاور، محل استراحت كاروان تجار سرشناس و یا حاكمان و والی‌های سایر ایالات ایران بوده‌است و حتی به استناد اظهارات افراد مسن شهر گوگد، آقا محمدخان قاجار نیز در لشكركشی‌های خود چند روزی را در این محل اُتراق كرده‌است. ارگ تاریخی گوگد در زمان جنگ و حمله اشرار به عنوان دژ نظامی مورد استفاده قرار می‌گرفته و در بالای درب ورودی شمالی قسمتی به عنوان شاه‌نشین وجود داشته‌است كه هم‌اكنون به عنوان سوئیت ویژه مورد استفاده قرار می‌گیرد و حوض آبی در این شاه‌نشین وجود دارد كه هر زمان درب توسط مهاجمین آتش زده می‌شد محافظین با تخلیه آب حوض آتش را خاموش می‌كرده‌اند.
همچنین سوراخ‌هایی روی دیوارهای مرتفع وجود دارد كه از آن به عنوان سیستم امنیتی هشدار دهنده استفاده می‌شد به این صورت كه كبوترهایی را در این سوراخها اسكان می‌داده‌اند كه شبها با بی‌قراری و سر و صدای این كبوتران متوجه ورود مهاجمان توسط قلاب و یا نردبان می‌شدند. از طرفی چاهی در قسمت جنوب شرقی ارگ وجود دارد كه نشان می‌دهد برای روزهای مقاومت فكر آب آشامیدنی نیز می‌شده‌است. بر روی در ورودی ارگ دو دركوب وجود دارد كه بزرگتر را مردكوب و كوچكتر را زن كوب می‌نامیده‌اند. كه برعكس بقیه مناطق ایران زن‌كوب در سمت راست قرار گرفته‌است. در ساختمان ارگ وجود بنا در اطراف و فضای باز در وسط، همچنین وجود طبقات پائین و بالا نشان از معماری كاروانسرایی دارد كه بیانگر رعایت نظام طبقاتی در اجتماع آن روز است به این صورت كه استر و استربانان در طبقه پایین و در مجاورت هم و بازرگانان و افراد شاخص در طبقات بالا مسكن می‌گزیده‌اند كه این فضاها پس از بازسازی هم اینك به عنوان مهمانسرا با امكانات مدرن شامل سوئیت‌های زیبا با سرویس‌های بهداشتی، رستوران و… پذیرای گردشگران ایرانی و خارجی است.
یكی دژ برآمد ز راه نخست
ز رزم آوران نام آن را بجست
شنید این سخن نام دژ گوگد است
در او ایمن از هرچه دیو و دد است
ارگ گوگد و شهر گلپایگان در مسیر جاده معروف ابریشم كه جاده اصلی تجاری دوران قدیم بوده قرار داشتند.در شهر گلپایگان مناری به ارتفاع ۱۸ متر وجود دارد كه در دوران گذشته شعله های فروزان آن در شبها راهنمای كاروانیان بوده كه به همین مناسبت به فانوس صحرا شهرت داشت.ارگ گوگد در زمان صلح به عنوان كاروانسرا مورد استفاده قرار می گرفته و با توجه به وضعیت و موقعیت خاص خود نسبت به كاروانسراهای مجاور محل استراحت كاروان تجار سرشناس و یا حاكمان و والی های سایر ایالات ایران بوده است و حتی به استناد اظهارات افراد مسن شهر گوگد ،آقا محمد خان قاجار نیز در لشگر كشیهای خود چند روزی را در این محل استراحت نموده است.
اگر با خواندن این مطلب به دیدن این ارگ باشكوه ترغیب شدید،می توانید قبل از رفتن از طریق سایت ارگ گوگد به صورت اینترنتی برای خود اتاق رزرو كنید.سفر خوشی را برایتان آرزو می كنیم.
