آبشارجایی كه آب از بلندی به پستی فرو ریزد،در كوهستان به دلیل وجود بریدگی و شیب تند،انواع فصلی،دایمی،بزرگ و در زمستانها،یخی آن مشاهده می گردد،در ارتفاعات ۴۰۰۰متری آبشار یخی دایم وجود دارد،در بعضی غارها نیز دیده شده است.در غارها آبشار سنگهای رسوبی میلیون ساله روئیت می شوند به ندرت نیز آبشار ساعتی موجود است زمانی فعال و مدتی بی آبآبشار سنگگاهی آب محتوای بی كربنات كلسیم بعد از خروج از منافذ واقع در سطح شیب دار شیب دیواره های غارها به حالت لغزش به سمت پایین جاری می شود،در این حالت بر اثر فرایند غار سنگسازی،مفداری از كربنات كلسیم در مسیر جریان رسوب می كند و پدیده ای بسیار زیبای به وجود می آورد كه به علت شباهت به آبشار در حال ریزش آبشار سنگ گفته می شود طویل ترین آبشار سنگها در چاه بگلیجه و زیباترین آنها در غار كهك قرلر دارندآبشار نمكآبشارهای است كه در كویر بر اثر تبخیر شدید آب،در شیبهای مناسب شكل می گیردآبفشانچشمه های آب گرم گرمی،كه آب از آن در فاصله های زمانی معین به شدت به خارج فوران می كندآب بندیاصطلاحی نزد كوهنوردان و غارنوردان برای ضد آب نمودن كوله،دوربین و دیگر لوازم به هنگام باران یا صعود و فرود در دره های آبشاری و آب ریزش غارها و این چنین موارد و گاه استفاده از كاورهای ویژه ی غارنوردی برای همین منظور استآب و هوای یخپهنه ایآب و هوای مخصوص یخسارها و یخپهنه ها و نواحی قطبی كه مشابه آب و هوای كویرهای سرد پوشیده از برف و یخ است،میانگین دمای سالیانه یاین گونه آب وهوا همواره كمتر از صفر درجه سانتیگراد است.بارش این مناطق محدود به ریزش دانه های خشكیده بوده و در نواحی قطب جنوب به ویژه در حاشیه یخپهنه ها یا توفان و سوز برفی یا دمه،كه سرعت آن بیشتر از ۸۰كیلومتر در ساعت است همراه می باشدآتشفشانمنفذی در پوسته زمین كه از طریق آن گدازه ها به بالا آمده و به سطح زمین می رسند و سنگهای آذرین و بخار آب و گازها به بیرون پرتاب می گردند و آتشفشانی كه در دوره های ما قبل تاریخ فعال بوده و بعد از آن به خاموشی گرائیده است به اینگونه آتشفشان ها خفته نیز گویندآفتاب زدگینوعی بیماری كه بر اثر تابش آفتاب یا گرمای شدید به وجود می آید این بیماری غالبا با اغمای شدید و نفس سخت و نبض زیاد همراه است علت این بیماری اختلال عمل مراكز تنظیم كننده حرارت و تلف شدن نمك بدن در اثر تعریق شدید استآفتاب سوختگینور خورشید در ارتفاعات شدیتر از نقاط پایین است با نور خورشید اشعه یماورای بنفش با پوست تصادم پیدا می كند پوست آدمی تا حدی مقاومت می كند اما تابش بیشتر خورشید و تماس مداوم باعث آفتاب سوختگی می شود پوست شروع به تاول زدن می كند بیشتر در اطراف بینی ها و لب ها هم زمان احساس گرمای زیادی در سطح پوست می شود دست زدن به پوست با درد همراه است در ادامه تاول ها تركیده،زخم می شوند از كرم و مواد چرب استفاده نكنید زخم را از تابش خورشید دور نگاه داریدانواع ابرابر سیروس:در هنگام عبور از جلوی خورشید به ندرت از درخشندگی آن كاسته می شود-ابر سیروستراتوس:ابری است پر مانند طبقه ی مثل پرده یی نازك و سپید تشكیل شده از ذرات ریز یخ-ابر سیروكومولوس:ابری است پر مانند به شكل ورقه های سپید كپه ی و به هم فشرده در توده های كروی بسیار ریز و بدون سایه-ابر شبتاب:ابر سفید نقره فام مایل به آبی درخشانی كه هنگام عصر یا غروب روزهای تابستان در ارتفاع ۵۰ تا ۸۰كیلومتری زمین به چشم می خورد-ابر صدفی:توده ی ابری كه در حدود ارتفاع ۲۰تا۳۰ كیلومتری از سطح زمین در لایه ی استراتوسفر تشكیل می شود-ابر قیفی:ابری تیره خاكستری رنگ و قیف مانند كه در قسمت مركزی گردبادها به وجود می آید-ابر كومولوس:ابری كپه ی و ضخیم كه سطح بالای آن همچون گل كلم برجسته است قاعده آن تقریبا افقی است كه بعد از بارندگی ضاهر می شود-ابر كومولونیمبوس:ابری است كپه ی و ضخیم كه به صورت انبوه ابر در ارتفاعات تشكیل یافته و ظهور این ابر در پهنه ی آسمان رگبار،تگرگ و برف همراه دارد –ابر ماماتوس:گونه ی ابر كه بر اثر انتقال گرما و صعود ابرهای رعد ازا پدید می آید-ابر نیمبوستراتوس:ابری است طبقه ی و بارشی به شكل پوشش بی نظم و به رنگ خاكستری تیرهادم ریویبیماری تجمع غیر عادی ماده ی خلط در حلق است برخی از كوهنوردان دچار این حالت می شوند چنان زود به مداوا نپردازند منجر به مرگ خواهد شد.علائم تنگی نفس فرد در ارتفاع بالا،سرفه های خشك،خلط آلوده به خون،شنیدن صدا از قفسه سینه،كبودی رنگ،زبان،بینی و گوش و ناخنها كه در صورت مشاهده چنین موردی باید سریع ارتفاع را كم كردارتفاع بلندییا فرازی هر منطقه یا هر سطح عبارت است از فاصله قایم آن نقطه یا سطح نسبت به سطح مبنای ارتفاعات كه معمولا سطح متوسط آبهای آزاد می باشدو بر حسب واحد های متر اندازه گیری می شود در ایران سطح آبهای خلیج فارس در نظر گرفته می شودارتفاع زدگیاز عادی ترین بیماری های كوهستان است معمولا در ارتفاع ۳تا۴هزار متری بالای سطح دریا به دلیل رقیق بودن هوا و كم رسیدن اكسیژن به بدن عارض می شودكوهنورد ارتفاع زده دچار سرگیجه،سر درد و تهوع می شود بهترین كمك كم كردن ارتفاع است بالا رفتن به بدتر شدن حال مریض منجر خواهد شد.جهت جلوگیری از ارتفاع زدگی از قرصهای استازولامید پیشنهاد می شودكه ۲۴ ساعت قبل از برنامه باید مصرف شودارتفاع سنجارتفاع را به فوت یا متر از سطح دریا نشان می دهد محبوب ترین ارتفاع سنج ها مدلهای دیجیتالی هستنداسكای هوكوسیله ای كه از آن برای صعود دیواره های صاف و عمودی و بدون گیره استفاده می شوداین وسیله سرعت صعود را افزایش می دهداسكی روی شنفرود از دامنه های شنی كوه،روشی جهت فرود سریع،با كمك گرفتن از واریزه های شنی كوهاصطكاكیاز روشهای مهم صعود سنگ است كه با فشار آوردن دست یا پا روی سنگ و استفاده از اصطكاك حركت به جلو انجام می شود.این اصطكاك می تواند توسط پا،انگشت شست و سایر انگشتان صورت پذیرداصل اتكای سه نقطهمهمترین نكته در سنگنوردی اصل اتكای سه نقطه می باشد كه باید همیشه سه نقطه از بدن در تماس باشدالبرزسلسله جبال عظیم البرز در شمال كشور از انتهای جنوب غربی رشت تا منتهی الیه شرقی گرگان امتداد دارد كوه های البرز را می توان به ۵قسمت تقسیم كرد۱-كوههای دیلمان و لاهیجان۲-كوههای تخت سلیمان۳-كوههای خلنو و توچال۴-كوهای لار و دماوند۵-كوههای خینگ و شاه كوهایندیوسیله ایی كه در موقع فرود از دیواره به صورت خودكار طناب را قفل كرده و سرعت فرود را به مقدار معتنابهی كاهش می دهد در موارد اضطراری،اورژانسی،حمل بارهای سنگین ور در شرایط دشوار به كار می رودبا توم تلسكوپیوسیله ای است ساخته شده از لوله ای بسیار سبك آلمینیومی با قفل مطمئن و تاج سر مخروطی برای درگیری بهتر و قابل انعطاف وزن یك جفت آن ۵۶۰ گرم استبادگیرپوشش ضد آب كه معمولا روی لباسهای دیگر پوشیده می شود بادگیرهای مدرن یك لایه اضافی نیز دارد بهترین بادگیرها آنها هستند كه در عین حال كه بدن از وزش باد در امان است بتواند به راحتی درون آن تنفس كند.آنوراكها معمولا فقط ضد آب هستندبرانكاردتخت حمل و نقل بیماران و مصدومان و انواع آن۱-برانكارد بل۲-برانكارد پیگوت۳-برانكارد تامس۴-برانكارد داف۵-برانكارد دیواره۶-برانكارد كوهنوردی۷-برانكارد دمك اینزبرج یخیتوده های كم وبیش مخروطی شكل یخی معمولا در یخشارها به چشم می خورند،برجهای یخی مرتب تشكیل می شوند و فرو می ریزند عبور از میان آنها نیاز به احتیاط بسیار داردبرفخرده پاره ی یخ نم،كه در زمستان در شدت سرما از آسمان می باردبرف كوبیكوفتن برف سفت كردن و باز كردن مسیر جهت پیشرفت و صعود در صعودهای سخت و در برفهای سنگین معمولا كوهنوردان پر قدرت و با تجربه با پیشگامی برف كوبی و راه گشایی می كنند و از آنجا كه كاری است نفس گیر و خسته كننده به نوبت انجام می شودبرف كوریاز مسایل رایج در فصل زمستان به علت عدم استفاده از عینك آفتابی است.در ارتفاع ***۰متری در زمستان اشعه ی ماورای بنفش۴برابر بیشتر از ارتفاع ۳۰۰متری است برف تازه حدود ۱۰۰درصد اشعه را منعكس می كند،این اشعه حتی از بغل عینك هم به درون چشم نفوذ می كند.برف كوری یعنی تحریك و خارش قرینه ی چشم این بیماری خطرناك نیست ولی رنج آور استبهمنتوده ی عظیم از یخ و برف كه به دلایل عدیده از شیب كوهستان فرو می ریزد بایستی فریب ظاهر آرام و بی خطر آن را نخورد و كارشناسانه عبور را بررسی نمودانواع بهمن۱-بهمن خیس كه سرعت آن از بهمن پودر كمتر است۲-بهمن خشك سرعت و خطرش بیشتر از بهمن خیس می باشد۳-بهمن برف پودر سرعت خیلی زیادی دارد۴-بهمنهای بهاری و بهمن سنگی كه بیشتر در فصل گرم شدن زمین ایجاد می شود.درصد زمان احتمال زنده ماندن بهمن زدهبعد از یك ساعت ۴۵درصدبعد از دو ساعت ۲۸درصدبعد از سه ساعت ۱۸درصدبعد از چهار ساعت ۱۰درصدبعد از گذشت پنچ ساعت از حادثه كمتر كسی از زیر بهمن زنده بیرون می آیدبیماری كوهستانشایع ترین بیماری بین كوهنوردان ایران است طبق اعلام مركز تحقیقات پزشكی ورزشی دانشگاه تهران ۶۰درصد كوهنوردان ایران به بیماری كوهستان مبتلا هستند علایم بیماری سردرد،بی اشتهایی،تهوع،سرگیجه،تورم بافت،و بافت ریه در شكل بدخیم كه بسیار كشنده است توصیه می شود كه در هنگام صعود تدریجی و صعود در ساعات اولیه صبح به میزان كافی مایعات استفاده شودبیواكشب مانی،شب را در بیرون به سر بردن .بیواك آلپی وسیله ای است مخصوص و سبك وزن كه در بیواكهای كه لبه ی مناسب جهت زدن چادر موجود نیست مورد استفاده قرار می گیرد و معمولا با میخ روی دیواره نصب می گرددپاگیرهگیره هایی است كه سنگنورد با تسلط ذهن و چشم باز برای پاگذاری مطمئن انتخاب می كند برای یك صعود خوب كار دقیق و ظریف پا اهمیت اساسی دارد پیش از پاگذاری روی گیره باید واقعا آن را بررسی كرد هرچه گیره كوچكتر پاگذاری باید دقیق تر باشدپاندولسقوط كوهنورد از سنگ و حمایت وی به وسیله ی طناب به طوری كه بین زمین و هوا قرار گیرد اصولا در سنگنوردی هر نوع آویزان ماندن از طناب را پاندول می گویندپزشكی ارتفاعبرای بالا بردن كارآیی یا توان دراز مدت كوهنوردان تمرینهای بدنی مرتب و با هدف به مدت زمان ۶تا۸هفتهروزانه ۳۰تا۶۰دقیقه به طور منظم لازم استپناهگاهساختمان ومحلی در كوه برای استراحت و شب ماندن با امكانات و وسایل راحت.چادر عادی ترین پناهگاه چند منظوره است بر پا كردنش به نسبت ساده و محیطی خصوصی ایجاد می كندپودر كوبیك كلاتاخیراً فراورده ایی با این نام ببازار آمده حاوی یك نوع ماده ی معدنی به نام ژئولیت كه بطور مصنوعی تولید می شود و در سنگهای آتشفشانی به طور طبیعی یافت می گردد ژئولیت پودر شده قدرت جذب حیرت آوری دارد و اگر به درستی برای خونریزیهای وریدی یا شیرانی استفاده شود به سرعت پلاسما را از خون جدا كرده موجب انعقاد و دلمه شدن و كاهش خونریزی می شودپوشاك پرژاكت،شلوار و نیم تنه ی آن برای كوهنوردان موجود است.لیكن وقتی نام دووت را می بریم منظور آنواریكهایی هستند كه همانند ژاكت از جلو باز می شوند و معمولاً ضد آب هستندپیشبینی هوای در كوهستانپیشبینی هوا به وسیله ی حركت ابرها و تغییر شكل ابرها از مسایل اساسی است كه یك كوهنورد خوب باید همیشه حركت ابرها و تغییر شكل آسمان را درنظر داشته باشدبا پیشبینی قبلی و احتمالی در میان كولاك و توفان گرفتار نشود،هواشناسی مهمترین مسئله در اجرای برنامه های كوهنوردی به شمار می رود یكی از راه های پیش بینی هوا توجه به پیدایش تغییر شكل و تكوین و دگرگون شدن ابرها استتاكتیك منطقه ایروشی است كه در جریان آن مسیر صعود یك كوه چندین بار تكرار می شود بدین معنی كه هر بار مقداری از مسیر صعود می گردد و پس از آن به كمپ اصلی مراجعت می كند و چون اغلب با نصب طنابهای ثابت همراه است رسیدن به كمپ های بالاتر در هر بار مراجعت با سرعت بیشتری انجام می شودتاولهمه ی كوهنوردان از تاول می ترسند این حبابهای زیر پوست پر از مایع روشن یا به رنگ خون هستند تاول های كوچك معمولاًنتیجه تحریك های جزیی و ناراحتی های كوچك هستندتاول های بزرگتر به معنی ناراحتی برجسته هستند و اگر پاره شوند می توانند به عفونتی جدی یا زخم تبدیل شوندتپهجای از زمین كه برآمده و گرد باشد.تپه گوگردی یا دوده كوه در ۵۰۰متری قله دماوند كه حاصل از آخرین فوران آتشفشان این كوه است.گاز گوگردی بوی شبیه به بوی تخم مرغ گندیده دارد و باعث سوزش شدید چشم و گلو می گرددتجهیزات كوهستاننخستین موضوعی كه در كوهنوردی باید به آن توجه نمود تجهیزات كوهنوردی است كه حتماً بایستی قبل از اقدام به اجرای برنامه ی كوهنوردی در انتخاب آنها دقت زیادی به كار رود۱-تجهیزات انفرادی۲-تجهیزات گروهی و فنی كوهنوردی۳-تجهیزات انفرادی در تابستان۴-تجهیزات افرادی در زمستانتراورستراورس یا كمربر غالباً برای دست یافتن به مسیر جدیدی از صعود یا فرود صورت می گیرد چنان صعود از یك ارتفاع تماماً به صورت تراورس صورت گیرد آن صعود را تراورس كمریبندی می نامند گیره های مورد استفاده در تراورس لزوماً نباید به خوبی گیره های صعود باشد چرا كه در تراورس بدن می بایست مورد حمایت قرار گیرد نه این كه با دست بالا كشیده شودترمزوسیله ی برای جلوگیری از حركت و سرعت،به منظور ایستادن،توقف كردن،یا كاستن از میزان تحرك و در دست گرفتن كنترلتغذیه در كوهستاناز آنجا كه شرایط حاكم در كوهستان متفاوت از شرایط دشت و جلگه است نوع تغذیه نیز باید متناسب با این شرایط حاكم بوده و براساس آن تنظیم گردد یك جیره غذایی مناسب باید شامل مواد قندی،مواد چربی،مواد پروتیئنی و ویتامینها و املاح لازم باشدتگرگدانه های سخت یخی كه از ابرهای نوع كومولونیمبوس تولید می شودتله كابینلغت فرانسوی ،این وسیله هرچند برای اسكی بازان و توریست ها ساخته شده لیكن در بسیاری از موارد كوهنوردان برای صرفه جویی در زمان رسیدن به كلبه ها و پناهگاه های بین راه و در مواردی خود قله استفاده می شودتمام طنابدر اصطلاح جدید سنگنوردی به طناب ۱۱میلیمتری تمام طناب می گویند زیرا این طناب می توان در سنگنوردی های سنگین تنها به كاربرد و از این لحاظ قدرت تحمل فشار و ضربه تمام و كامل است و می توان به خوبی به آن اطمینان كردتنوره ی یخچالمحور لول مانند تقریباً قایم در یك یخچال كه بر اثر جاری شدن آب های حاصل از ذوب یخ و ریختن آن درون شكاف های یخی به وجود می آورد كه در منطقه ای شمالی علم كوه دیده می شودتور بیواكوسیله ای است از جنس نایلن و پرلن مقاوم كه به شكل گهواره بافته می شود و به وسیله سیم بكسل طرفین آن به میخ وبلوك به دیواره متصل می شود و سنگ نورد در هنگام شب در آن استراحت می كندتونیكتونیك یا تنكه،وسیله ای است از جنس نوار بسیار مقاوم كه پهن بوده و به شكل جلیقه و شورت ساخته می شودو عضلات ران،كفل،كمر و قفسه سینه كوهنورد را در بر می گیردو به طناب حمایت وصل می شود و در صعودهای كه احتمال پاندولی احتمال ضربه به كوهنورد است بسیار ضرروری استتیرولبه هر نوع عبور افقی از بالای دو دره گفته می شود از این روش برای صرفه جویی در وقت و عبور از دره های با رودخانه های پر آب و برای حمل و نقل وسایل و عبور از شكافها ی موجود در یخچالها استفاده می شودجان پناهمحلی برای شب ماندن استراحت كردن و محفوظ داشتن خود از گزند،حتی بدون امكانات آب یا وسایل راحتیجعبه كمك های اولیهجعبه یی است كوچك،كه معمولاً با توجه به نوع برنامه و مقدار وسایل پزشكی لازم تعبیه می گرددجلودار تیمنفر اول طناب در تیم صعود است كه وظیفه راهنمایی تیم را بر عهده دارد دلیل انتخاب چنین فردی این است كه معمولاً كار نفر اول دشوارتر از دیگران است و اغلب از میان با تجربه ترین افراد گروه انتخاب می شودجوراب كوهنوردیپس از كفش مهمترین وسیله جهت غضلات پا،جوراب مخصوص كوهنوردی استچادرخیمه،سایبان،خرگاه۱-چادر تونلی۲-چادر جعبه ی۳-چادر دوپوش۴-چادر دو نفره۵-چادر دیواره۶-چادر سه فصل۷-چادر شب مانی۸-چادر قلندری۹-چادر كوهنوردی۱۰-چادر گنبدی۱۱-چادر گنبدی آزاد۱۲-چادر هم هوایی۱۳-چادر یك پوش۱۴-چادر یك پوش۱۵-چارتكارت نقشه با اطلاع ویژهچالابچاله ی آب،گودال هایی كه در كوهستان ها،از آب باران،سیل و یا ذوب یخ و برف پر شده باشد،گودهایی در غارها كه آب چكیده،از چكنده ها در آن جمع شده باشدحد رویش درختانمنطقه ای از كوهها كه از آن بالاتر رشد درختان محدود شده و درخت نمی روید،این منطقه در مناطق مختلف آب و هوایی و در دامنه های پشت به آفتاب و رو به آفتاب متفاوت استحمایتیعنی كوهنورد چگونه با طناب عمل كند تا از سقوط دوست و خودش جلوگیری شود،هیچ كس تحمل این كه فقط با دستهایش بتواند طناب را طوری نگه دارد كه از سقوط جلوگیری كند،نداردخط الراسیا ستیغ خطی كه نقاط مرتفع یك رشته كوه را به یكدیگر متصل می كند،فصل مشترك دودامنه وقتی یكدیگر را در بالا قطع می كنند به این خط مقسم المیا یا تقسیم آب نیز می گویند معمولاًدر تعیین مرز بین كشورها یا استانها در نواحی مرتفع این خط را مرز قرار می دهندخیز ششی یا مغزینوعی بیماری ارتفاع كه ناشی از جمع شدن آب در ششها یا مغز است،برای نجات بیمار باید او را خیلی فوری به پایین برد و یا وی را داخل كیسه گامو قرار داددالانمجراهای درون غار،غارپیمایان ایران مجراهای پهن و بلند را دالان و مجراهای را كه باید خمیده گذشت دهلیز می خواننددر كوهی،كوارتزماده یی معدنی به رنگ سفید و خاكستری كه غالباً به صورت رگه ها و دانه هایی در تخته سنگها و دیواره ها دیده می شود به علت شكننده بودن در صورت صعود باید از اتكای به آنها خوددری كرددرهگودی دارز و باریك در سطح زمین كه معمولاً بر اثر جریان آب دایمی یا موقت به وجود می آید دره های جوان معمولاً تنگ و دارای كناره های پرشیب هستند اما دره های پیر پهن و دارای كناره های كم شیب هستند در،شكاف و گشادی میان دو رشته كوهدریاچهدریای كوچك،دریای محدود،منشای بیشتر دریاچه ها نتیجه عملكرد یخچالها،انسداد اتفاقی جریان آب رودخانه ها،یا دهانه آتشفشانهای خاموش می باشد كه آب در آنها گرد آمده استدماغهلبه بر آمده و كم و بیش عمودی سنگ،شبیه به جرز دیوار ،ممكن است از چند متر تا صدها متر ارتفاع داشته باشددمهباد و برف و سرما،طوفانی از برف گرد مانند كه پدیداری را به صفر درجه می رساندبرفی كه همراه دمه است قسمتی از ابر می آید ولی قسمت عمده آن را بادهای سخت می آورنددودخانحفره های آتشفشانی بر روی قلل آتشفشان و سوراخهایی كه ابخره و گاز گوگرد از آن متصاعد می شود هم چون قله ی دماوند و تفتاندهانه ی آتشفشانیچاله یا گودال قیف مانندی كه بر فراز قله های آتشفشانی دیده می شود و محل خروج مواد گداخته و دود و گاز استراپلراپل از دیواره یعنی پایین آمدن از كوه:به وسیله یطناب مخصوص،در مناطق صعب العبور كوهستان یا ساختمانهای كه دیواره هایی ۹۰درجه دادارندرد زدنرد زدنی،رد پای كسی را گرفتن،نشان به جایی بردن به دنبال گم شده یی رفتنركابنردبان طنابی كوتاهی با چند پله طناب آن بهتر است از جنس نایلون تریلون بافته شده،كنف و یا مانیلا باشد كه از طنابهای كابلی قابلیت اتسا بیشتری دارندرگباربارندگی ناگهانی و شدید غالباً در كوتاه مدت بیشتر در بخشهای كوهستانی و گاه همراه با توفان و باد شدیدریمایفضای گشاد بین دیواره سنگی و یخچال این فضای گشاده وقتی به وجود می آید كه یخ و برف موجود در یك سیرك یخچالی به طرف جلو به حركت در آمده و مواد آنها از دیواره سیرك جدا می گردد این فضاها برای حركت كوهنوردان اشكال ایجاد می كندزاغهغاری كه كوهستانیها در كوه می كنند كه در زمستان محل حیوانات باشدزنجیره یكوهمجموعه یی از كوه كه معمولاً روی یك خط الراس قرار دارد و بخشی از یك رشته كوه سراسری و بزرگتر است مانند زنجیره یا مجموعه كوههای تخت سلیمان در رشته یالبرزسرمازدگیمسئله اصلی در هوای سرد حفظ گرمای بدن است پنجاه درصد كاهش گرمای بدن از طریق سر بدون پوشش است بدن در آب ۲۶برابر سریع تر از هوای آزاد حرارت خود را از دست می دهدباد یك عامل خطرناك در كاهش گرمای بدن استسقوط گربه یمهمترین نكته در سقوط با چشم باز سقوط كردن است ولی باید بدن را به سمت عقب داد تا سقوط حالت دورانی به خود بگیردسند یا میل زنیروشی برای جستجوی مفقود شدگان بهمن با استفاده از میلهای مخصوص كه به فواصل و عمق معین و با روش خاص انجام می پذیردسنگالپدیده های سنگ مانند درون غار مانند چكیده،چكنده،مروارید غار،به اینها غار سنگ هم می گویندسنگنوردییك سلسله حركات موزون پی درپی دقیق و رقص گونه روی سنگ است كه نظر هر بیننده ی را در نگاه اول به خود جذب می كندشاطرشاطران را دوندگان حرفه یی دنیای قدیم می دانند و از لحاظ تاریخی می توان آنان را از راهپیمایان و كوهپیمایان سریع و طولانی اولیه در ایران به حساب آوردشن اسكیمسیر سرازیر در كوه دارای شن و سنگ ریزه كه در فرود می شود روی آن سر خورد و پایین آمدصندلی صعودصندلیهای صعود و فرود مخصوص كوهنوردان حرفه ی استضریب سقوطنسبت طول سقوط به طول طنابی كه بین صعود كننده و كارگاه حمایت قرار داردسخت ترین صعود دارای ضریب ۲می باشدطاقچهمحلی را گویند كه بر روی جبهه كوه به حالت شیب دار روی ضخره ها ایجاد می شود كه اكثراً محل كارگاه حمایت یا استراحت است طاقچه ها در هر اندازه ی است معمولا كوهنوردان نوع بزرگ آن را انتخاب می كنندطنابچهتكه طنابی به قطر ۳،۵یا ۷ میلی متری و به طولهای كاملاً متفاوت كه برای كارهای مختلف سنگنوردی به كار می رودعینك كوهنوردیساختمان عینك كوهنوردی طوری است كه چشم را از كولاك و بوران حفظ می كند و عصب های بینایی را از تاثیر اشعه اولتراویوله خورشید بر چشم محافظت می كند باید توجه كرد از عینك های با شیشه یمخصوص و عایق به این اشعه(*****)استفاده كردغارغار حفره ایست نسبتاً بزرگ بر روی زمین یا در زیر آن خاصه آن كه طبیعی باشد و در زمین دهانه و مدخلی داشته باشد۱-غارهای طبیعی۲-غارهای مصنوعی۳-غارهای آتشفشان۴-غارهای یخی۵-غارهای دریاچه ای۶-غارهای دیواره ای۷-غارهای رودخانه ای۸-غارهای چاهی۹-غارهای دست كن۱۰-غارهای بادی۱۱-غارهای زیر آبیقطب نماوسیله ای است مدرج تا ۳۶۰درجه عقربك آن در هر حال به سوی شمال است هنگام استفاده از آن وسایل فلزی نباید مجاور آن باشدقندیلقطعه بزرگی از یخ كه در بالای یك پرتگاه آویزان یا معلق باشدكارابینكارابین از اركان مهم صخره نوردی،حلقه یی است فلزی برای وصل كردن دو طناب،دارای دانه یی كه به وسیله یك زبانه به طرف داخل باز می گردد و طناب به درون آن وارد می شود،زبانه مجهز به فنری است برای ممانعت از خروج طناب.دهانه ی بعضی از كارابینها پیچی است كه بسته می شودو نمی گذلرد كه طناب از آن خارج شود و از آلیاژ آهن و آلمینیوم ساخته می شود و به دو شكل فنری و پیچدار استكاونقاط نیم كره یی وطاق دار در غار كه بر اثر جریان پیچان و برنده ی آب پدید می آیدكرامپونوسیله ی قدیمی است كه در بیشتر از ۲۰۰۰سال پیش اختراع شده،ساكنین اولیه منطقه قفقاز صندلهای چرمی به پا می كردند كه دارای تختی صاف و میخ دار بود كه برای حركت بر روی برف و یخ به كار می رود انواع كرامپون۱-كرامپون لولایی۲-كرامپون نیمه سخت۳-كرامپون سختكلوگروسیله ای است مكانیكی كه بعد از گذراندن طناب از میان آن هنگام بالا رفتن روی طناب سر می خورد ولی در هنگام سرخوردن به خاطر دنده ی كه درون آن وجود دارد قفل می كند و اجازه ی سقوط نمی دهدكوله پشتیدر كوهنوردی كیسه محتوی وسایل كوهنوردی را گویند و به دو نوع كوله پشتی سنگنوردی و راهپیمایی تقسیم می شود كه كوله پشتی سنگنوردی دارای ساختمانی بلند و كم عرض است معمولاً عرض آن كمتر از عرض بدن می باشدكوهبرآمدگی ها و مرتفعات سطح زمین كه از خاك و سنگ فراوان و كانی های مختلف تشكیل شده و نسبت به زمین های اطراف بسیار بلند باشدكوه گرفتگیحالتی است كه بر اثر تحلیل نیرو و كمبود انرژی در بدن ایجاد می شود،كوهنورد ناتوان می شود با ازدیاد آن میل شدید به خواب،احساس خستگی و كوفتگی بدن،طپش قلب،ناراحتی تنفس،رنگ پریدگی صورت و اختلال گردش خونكوهنوردكسی كه در كوهستانها كوهپیمایی و به قلل آن صصود می كند،كسی كه با آب و هوای كوهستان آشنا بوده و بتواند خود را با محیط سرد و گرم باد و طوفان و هوای نامساعد تطبیق دهد،كسی كه با همنوردان همدل و سازگار باشد و در كسب موفقیت جمعی كوشش نمودهكیسه ی خوابكیسه ی خواب برای كوهنورد وسیله ی ارزنده،بهترین نوع آن از نظر به هم فشردگی،سبكی و گرما كیسه خواب پر قو است.كیسه خواب باید جادار و در هر شرایطی دارای كلاه باشدگدارمحلی كم عمقی در یك رودخانه یا هر آب دیگر كه بتوان پیاده از آن گذشتگردنهراهی تنگ میان دو كوه،روبه فراز كه عبور از آن دشوار است،در قدیم جایگاه راهزنان بوده استگرهحاصل از درهم پیچیدن یا از هم گذرانیدن،اجزای یك یا چند جسم نازك و قابل انعطاف،بالاخص ریسمان و طناب،فن گره زدن در كوهنوردی بسیار حیاتی و مهم است انواع گره۱-گره ی اتصال۲-گره ی آسیابان۳-گره ی اصطكاكی۴-گره ی افسون۵-گره ی ایتالیایی۶-گره ی باخ۷-گره ی بارگش۸-گره ی بچمن۹-گره یبسكت۱۰-گره ی بشكه كش۱۱-گره ی بولین۱۲-گره ی بولین سه حلقه ای۱۳-گره ی بولین سینه۱۴-گره یبولین نفر وسط۱۵-گرهی بولین و تاربوك۱۶-گره ی پروانه۱۷-گره ی پروسیك و پن برتی۱۸-گره ی پیچشی۱۹-گره ی تخت۲۰-گره ی حمایتمیخقطعه ی كوچكی استوانه یی شكل فلزی یا چوبی كه دارای نوكی تیز است و كلاهكی بر سر دیگر دارد و آن را برای استحكام،در جایی فرو می كنند انواع آن۱-میخ افقی۲-میخ اونیورسال۳-میخ آهنی۴-میخ برف۵-میخ برگی۶-میخ برگه ای۷-میخ پیچ۸-میخ حلقه دار۹-میخ دو كاره۱۰-میخ زده۱۱-میخ سنگ۱۲-میخ سنگنوردی۱۳میخ یخ۱۴-میخ نگهدار۱۵-میخ نبشی۱۶-میخ كششی۱۷-میخ مرده۱۸-میخ ناودانی۱۹-میخ فیهتل۲۰-میخ فرودنقابدر روی شیب ها به علت وجود باد و فشار بر روی سطح برف تشكیل شده و معمولاً با كمترین فشاری شكسته و به پتئین سرازیر می شودهم هواییهم ساز شدن بدن انسان با كمبود اكسیژن در ارتفاعات بالا را هم هوایی می گویندیالمحل تلاقی دو جبهه ی مختلف كوه،كه حاتی شبیه به پشت گردن اسب یا پشت ماهی ایجاد می كند ممكن است سنگی،خاكی،برفی،یا یخی باشدیخآب منجمد شده،آب بسته شده بر اثر سرمایخچالیخچال در ارتفاعات بلند،طی یك دوره ی طولانی با میزان بارش برف زیاد و هوای سرد تشكیل می گردد برف ها بر روی هم انباشته و توده های بسیار عمیقی از برف می سازند،فشار بسیار زیاد برف های فوقانی بر لایه های زیرین،باعث تشكیل یخ های متراكم و ضخیم شده،یخچال ساخته می شود،یخچالها دائماً در حال رشد و حركت هستند،بسط یخچالهای بزرگ می تواند طی میلیون ها سال دره های عمیق ایجاد كند