كویر خارا یا كویر ورزنه كه در بین طبیعتگردان بیشتر با عنوان كویر ورزنه معروف است، كویر ورزنه یكی از كویرهای استان اصفهان به شمار می رود كه در ۱۰۰ كلیومتری شرق اصفهان و ۱۵۰ كیلومتری غرب یزد قرار دارد. كویر خارا از شرق به تالاب گاوخونی، از شمال به شهرستان ورزنه و زاینده رود، از جنوب به حسن آباد و از غرب به محور ارتباطی حسن آباد به ورزنه محدود می شود. آن از حاشیه زاینده رود و نقطه آغاز ریگزار تا انتهای آن واقع در جنوب غربی تالاب گاوخونی در حدود ۴۵ كیلومتر و عرض آن در نواحی شمالی در حدود ۳۵ كیلومتر است كه این عرض در جهت جنوبی كاهش می یابد. در نواحی جنوبی این عرض به ۵۰۰ متر میرسد.
پوشش گیاهی كویر ورزنه و منطقه بدلیل رطوبت یالای تالاب گاوخونی بسیار غنی است. در قسمت ریگزار پوشش گیاهی عمدتا درختچه های تاغ و اسكمبیل است. همچنین بوته های نسی، تق تقو و سایر گیاهان ماسه پسند در نواحی ریگزار به وفور قابل مشاهده است. در نواحی كویری بوته های شور بیابانی و بندرت اشنان قابل مشاهده است. در دیواره ماسه ای محیطی این ریگزار، پوشش گیاهی خاصی قابل مشاهده نیست.
پوشش جانوری این منطقه در سالهای گذشته بسیار غنی و قابل توجه بوده است. ولی در سالهای اخیر بدلیل خشك شدن تالاب گاوخونی، شكار بی رویه و تخریب زیستگاه غنای خود را از دست داده است. در حال حاضر جانورانی همچون شغال، روباه شنی، جرد، پا مسواكی، شاهین، سارگپه بیابانی، گربه شنی، افعی شاخدار، مار جعفری، مار شتری، تیر مار، انواع عقرب، خرگوش و خار پشت بیابانی در منطقه قابل مشاهده است.
كویر خارا در قسمت جنوبی به ۲ دیواره ماسه ای جنوبی شمالی تبدیل میشود و مابین این ۲ دیواره خاك های آهكی قلیایی قرار دارند. این دو دیواره در نزدیكی جنوب غربی تالاب گاوخونی به هم می پیوندند و تشكیل دیواره واحدی با جهتی شمالی جنوبی را میدهند.
در این منطقه با توجه به وزش بادهای متفاوت، اشكال مختلف تپه های ماسه ای از جمله تپه های ماسه ای طولی، تپه های ماسه ای هلالی و هرم های ماسه ای قابل مشاهده هستند كه در نوع خود در كشور كم نظیر است. وسعت ریگزار در حدود ۱۷۰۰۰ هكتار است.
این ریگزار در حاشیه شرقی محور ارتباطی حسن آباد به ورزنه قرار دارد. از این رو از ۵ كیلومتری جنوب ورزنه تا حسن آباد میتوان به نواحی غربی این ریگزار دسترسی پیدا كرد. برای دسترسی به ریگزار شرقی میتوان به صورت آفرود از میان ماسه ها عبور كرد و یا از شهر ورزنه حاشیه جنوبی رودخانه زاینده رود را ادامه داد تا به حاشیه شرقی ریگزار رسید. این ۲ مسیر فقط بوسیله خودروهای دو دیفرانسیل قابل دسترسی هستند. در صورتی كه به منطقه آشنایی ندارید حتما از راهنمایان محلی استفاده كنید.
كویر خارا نام خود را از روستایی در حاشیه جنوبی خود با نام خارا گرفته است. این منطقه در سالهای اخیر با این نام شناخته می شود. از دیگر نام های این منطقه میتوان به كویر ورزنه و كویر حسن آباد اشاره كرد.
مسیر خودروی شخصی این ریگزار در حاشیه شرقی محور ارتباطی حسن آباد به ورزنه قرار دارد. از این رو از ۵ كیلومتری جنوب ورزنه تا حسن آباد میتوان به نواحی غربی این ریگزار دسترسی پیدا كرد. برای دسترسی به ریگزار شرقی میتوان به صورت آفرود از میان ماسه ها عبور كرد و یا از شهر ورزنه حاشیه جنوبی رودخانه زاینده رود را ادامه داد تا به حاشیه شرقی ریگزار رسید. این ۲ مسیر فقط بوسیله خودروهای دو دیفرانسیل قابل دسترسی هستند. در صورتی كه به منطقه آشنایی ندارید حتما از راهنمایان محلی استفاده كنید.
آدرس : استان اصفهان – ۱۰۰كیلومتری شرق اصفهان – ورزنه
