قره كلیسا

قره كلیسا یا كلیسای تادئوس مقدس یا كلیسای طاطاووس، در روستای چالدران در ۲۰ كیلومتری شمال شرقی شهرستان چالدران قرار دارد. كلمه «قَرَه» در زبان آذری به معنای «سیاه» است. از آنجایی كه ساختمان اصلی كلیسا تماماً از سنگ‌های سیاه ساخته شده بود، این كلیسا به این نام خوانده می‌شد اما پس از بازسازی این بنا، قسمتی از سنگ‌های سیاه به وسیله سنگ‌های سفید جایگزین شد.

تادئوس یا طاطاووس یكی از حواریون حضرت عیسی مسیح (ع) است كه در سال ۴۰ میلادی به ارمنستان آمد و به تبلیغ مسیحیت پرداخت. گروه زیادی از جمله «ساناتروك»؛ پادشاه ارمنستان و دخترش «ساندخت» به آیین مسیحیت روی آوردند. اما كمی بعد پادشاه پشیمان شد و به مخالفت با آیین جدید پرداخت و دستور داد تا تادئوس، ساندخت و گروهی دیگر كه به مسیحیت گرویده بودند (حدود ۳۵۰۰ نفر) را به قتل برسانند. در سال ۳۰۲ میلادی در زمان پادشاهی تیرداد از پادشاهان ارمنستان، مسیحیت در این كشور دین رسمی و همگانی شد و مسیحیان ارمنی كه خاطره شهادت تادئوس و پیروانش را نسل به نسل حفظ كرده بودند، در محل فرار آن‌ها كلیساهایی بنا كردند كه «قره كلیسا» یكی از آن‌هاست. كلیسای تادئوس یكی از معتبرترین و پر زینت‌ترین كلیساهای ارمنیان در ایران است كه شهرت جهانی دارد و هر سال در فصل تابستان در ماه ژوئیه (روزهای آخر تیر و هفته اول مرداد) كه مصادف با قتل تادئوس و پیروانش می‌باشد، ارمنیان ایران و برخی از سفیران مسیحی كشورهای خارجی در ایران، به زیارت این كلیسا می‌آیند و در مراسم خاص مذهبی شركت می‌كنند.
این بنا از اشتهار جهانی برخوردار بوده و بسیاری از ارامنه داخل و خارج كشور برای انجام مراسم مذهبی به این كلیسا می آیند.تادئوس یا طاطائوس (طاطاوس) یكی از حواریون مسیح است كه در سال چهل میلادی به ارمنستان آمد و به تبلیغ مسیحیت پرداخت.گروه زیادی به آیین مسیح روی آوردند كه از آن جمله ساناتروك پادشاه ارمنستان و دخترش ساندخت بود.
ولی سلطان كمی بعد پشیمان شد و به مخالفت با آیین جدید پرداخت و دستور داد تا تادئوس، ساندخت دخترش)و گروهی دیگر كه به مسیحیت گرویده بودند (حدود ۳۵۰۰ نفر) را به قتل برسانند.در سال ۳۰۲ میلادی، زمان پادشاهی تیرداد از پادشاهان ارمنستان، مسیحیت در این كشور دین رسمی و همگانی شد.مسیحیان ارمنی كه خاطره شهادت تادئوس و ساندخت را نسل به نسل حفظ كرده بودند در محل فرار آنان كلیساهایی بنا كردند كه قره كلیسا یكی از آنهاست.
بنا بر عقیده ارامنه كلیسای طاطائوس اولین كلیسایی است كه به دستور مبشرین و حواریون مسیح در دنیا ساخته شده است و چون از نظر مذهبی، شهادت را بزرگترین سعادت برای بشر می دانند، هر سال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مرداد ماه كه مصادف با قتل تادی مقدس و پیروان مسیحی او است در قره كلیسا مراسم خاصی بر پا می دارند.به هر روی این كلیسا امروزه به مناسبت جشنی سالانه، تابستان ها میعادگاه ارمنیان ایران و حتی كشورهای همسایه است.
در هفته اول مرداد ماه، ارمنیان از شهرهای تبریز، ارومیه، تهران، اصفهان، قزوین ودیگر شهرها به صورت گروهی و خانوادگی به قره كلیسا می آیند.افزون بر ارمنیان، خانواده هایی از آشوریان و به ندرت خانواده های كاتولیك هم در این جشن شركت می كنند.
یكی از آداب پسندیده در طول زیارت سه روزه، آیین های غسل تعمید كودكان و نوجوانان ارمنی در این كلیسا است.زیرا عده ای بر این عقیده اند كه تعمید كودكانشان در نخستین كلیسای حضرت مسیح و محل شهادت حواری آن حضرت، همراه با خیر و بركت است.
گروهی نیز فرزندانشان را با نذر و نیت در آنجا غسل تعمید می دهند و به همین خاطر سن غسل تعمید گیرندگان گاه به ۱۵ و ۲۰ سال هم می رسد.روزهای توقف خانواده ها در قره كلیسا متفاوت است.رسم این است كه سه روز (از اول تا سوم مرداد) باید در آنجا بمانند ولی كسانی كه از راه دور می آیند، گاهی بیش از سه روز می مانند.خانواده هایی هم كه از شهرهای نزدیك می آیند ممكن است فقط روز دوم آنجا باشند، سپس مراجعت كنند.
در اطراف كلیسا، به رغم فراوانی جمعیت در روزهای جشن، ساختمان و بنایی برای بیتوته زائران نیست.

این كلیسا در دوره‌های مختلف ویران و مجدداً بازسازی شد. در سال ۱۲۳۰ میلادی (هنگام حمله چنگیز)، قسمت بزرگی از این كلیسا ویران شد ولی هنگام اقامت هلاكوخان مغول در آذربایجان، خواجه نصیرالدین طوسی به مرمت آن همت گماشت.
آدرس : آذربایجان غربی – سیه چشمه (چالدران) بلوار بسیج، ۲ راهی منتهی به قرضیاالدین و شوط

روستای قره كلیسا از توابع بخش مركزی شهرستان چالدران است. اقتصاد روستای قره كلیسا بر پـایۀ فعالیت‌های زراعی، دامپروری، باغداری و صنایع دستی استوار است. محصولات زراعی روستا را انواع غلات، میوه‌، فرآورده‌های دامی و صنایع دستی تشكیل می‌دهد.این روستا در یك ناحیۀ كوهستانی واقع شده است.خانه‌های روستاییان معمولاً یك طبقه با سقفی مسطح و دیوارهای ضخیم (ضد سرما) هستند. بیشتر پنجره‌های این خانه‌ها چوبی است. جهت خانه‌های روستا، به جنوب متمایل است تا از گرمای بیشتر خورشید بهر‌ه‌گیری شود.

قره كلیسا یا كلیسای طاطاووس از اماكن مذهبی ارامنه ایران است كه چندین بار در ادوار مختلف تخریب و مجدداً بازسازی شده است. نخستین بار هنگام حمله چنگیزمغول بخش وسیعی از قره‌كلیسا تخریب شد، اما در زمان حكومت هلاكوخان، این كلیسا به همت ”خواجه نصیرالدین طوسی“ مرمت گردید.

در سال 1319 میلادی نیز پس از وقوع زلزله‌ای سنگین، دوباره ویران گردید كه به روایت سندی از ”آندرانیك هویان“، ده سال بعد (1329 میلادی) به توسط زكریای قدیس تعمیر و بازسازی گردید. همچنین در سال 1691 میلادی با سنگ‌های سیاه، در سال 1810 میلادی از سوی ”سیمون بزنونی“ اسـقف مـاكو بـا سنگ‌های سفید و در زمان حكومت قاجاریه از سوی”عباس میرزا“ ولیعهد تعمیر و تزیین گردید. قره كلیسا ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. تكنیك و حجم‌پردازی در بنای قره كلیسا در نوبه خود، از كم نظیرترین پرداخت‌های هنرهای تجسمی است.
گفتنی است ارامنه هر سال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مرداد ماه كه مصادف با قتل تادی مقدس و پیروان مسیحی او است در قره كلیسا مراسم خاصی بر پا می‌دارند. این كلیسا از معتبرترین و پرنقش و نگارترین كلیساهای ایران است و از شهرت جهانی برخوردار است.

در چهارم مرداد هر سال برابر با 26 ژوئن میلادی ارمنیان جهان برای زیارت كلیسای طاطائوس مقدس به ایران می‌آیند كه به همراه آنها تعدادی از سفرای كشورهای مسیحی در ایران نیز در مراسم زیارت كلیسای طاطائوس شركت می‌كنند.
دسترسی: فاصله این روستا با شهر سیه‌چشمه 20 كیلومتر است و از طریق جاده آسفالت شهر سیه چشمه ـ شوط، قابل دسترسی می‌باشد.