فرهنگسرای نیاوران یكی از فرهنگسراهای تهران است كه در بخش شمالی پایتخت و در نزدیكی مجموعه دیدنی كاخ نیاوران واقع شده است. فرهنگسرای نیاوران همه روزه پذیرای علاقه مندان به فرهنگ و هنر می باشد و افراد زیادی از برنامه های متنوع آن استفاده می كنند.ساخت فرهنگسرای نیاوران در تاریخ ۱۳۵۵ شروع و در سال ۱۳۵۶ به اتمام رسیده است. فرهنگسرای نیاوران در خیابان شهید باهنر (نیاوران) روبروی پارك نیاوران قرار دارد.فرهنگسرای نیاوران تهران امروز به عنوان بخشی از معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزاری برنامه های تخصصی هنری در بخش هنرهای تجسمی، موسیقی و نمایش را برعهده دارد و یكی از فعال ترین مجموعه های فرهنگی هنری تهران به شمار می رود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی این فرهنگسرا به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد و تا سال ۱۳۶۴ علاوه بر برنامه های هنری فعالیتهای دیگری از جمله انتشار كتاب، تفسیر و ترجمه قرآن مجید را انجام می داد. از سال ۱۳۶۷ پذیرش هنرجویان «مركز آموزش هنر» از طریق آزمون سراسری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد كه طی سه دوره ۱۸۰ نفر با دریافت گواهینامه مقطع كاردانی از مركز آموزش هنر (فرهنگسرای نیاوران) فارغ التحصیل شدند.ین بنا از لحاظ اقلیم در موقعیت معتدل كوهستانی است و به علت وجود بادهای شمالی، معماری فرهنگسرا به صورت شرق و غرب طراحی شده است.
فرهنگسرای نیاوران ساختمانی پست مدرنیستی است كه با بهره گیری از عناصر معماری كهن ایرانی به صورت مینی مالیستی خودنمایی می كند. معماری منحصر به فرد این مجموعه الهام گرفته از معماری سنتی ایران است كه مفهومی فلسفی با خود به همراه دارد و با استفاده از طاق های مرسوم روستایی و نورگیرهایی برگرفته از بادگیرهای كویری طراحی شده است. بادگیرها به وضوح در فرم بنا خودنمایی می كنند و وظیفه انتقال نور را به داخل بنا دارند.نورگیری این بنا از چهار طرف صورت می گیرد. گرچه ساختمان فرهنگسرای نیاوران به صورت قسمت های مجزا طراحی شده و بعد در كنار هم قرار گرفته اما با بدعت های خاص طراح ارتباطی صحیح و جستجوگر میان دو ساختمان به وجود آمده است. ساختمان این بنا با بتون مسلح اجرا شده است. طراح با تركیبی میان بافت (بتون و سنگ)، فرم (سازه هندسی)، و نسبت توانسته ساختار جدی از معماری سنتی و مدرن خلق نماید.
سردر ورودی این بنا به صورت متقارن ایجاد شده به عنوان پیش ورودی برای دسترسی به در اصلی فرهنگسرا، این سردر برگرفته از ساختار هشتی در معماری سنتی است. حیاط مركزی یكی دیگر از نمود های سنتی است كه در این بنا استفاده شده است، این قسمت دارای آب نما و باغچه است و درب های اصلی ساختمان به آن باز می شود.فرهنگسرای نیاوران از بخش های مختلفی تشكیل شده كه در زیر به اختصار به توضیح آن ها می پردازیم.
سالن اصلی (خلیج فارس)
سالن خلیج فارس دارای ۲۶۲ صندلی است و هم به عنوان سالن سینما و هم برای اجرای تئاتر، كنسرت موسیقی و برگزاری سمینار، همایش و نشست های تخصصی از آن استفاده می شود. همچنین در این سالن كلیه تجهیزات سمعی و بصری برای انواع برنامه های ذكر شده پیش بینی شده است.
سالن گوشه
این سالن با ظرفیت ۱۰۹ صندلی در انتهای حیاط مركزی و بین دو ساختمان قرار گرفته و دو ساختمان را به هم متصل می كند و برای برگزاری فعالیت های گوناگون از جمله اجرای نمایش و كلاس های آموزشی آماده سازی شده است.
كتابخانه
كتابخانه فرهنگسرا از سال ۱۳۵۷ در مساحت ۲۵۰ متر مربع و همزمان با افتتاح این مركز شروع به كار كرده و دارای منابع غنی در حوزه هنر و شرق شناسی بوده است. به مرور زمان، ضرورت تغییركار برای این كتابخانه از عمومی به تخصصی هنر سبب شد تصمیم هایی از جهت ایجاد تغییرات كیفی در مجموعه گرفته شود. به همین سبب در اسفندماه ۱۳۸۰ مجموعه كتابخانه وجین شد و تنها منابع هنر و منابعی از متون قدیمی تاریخ و ادبیات باقی ماند.
این كتابخانه درحال حاضر مجموعه ی قابل توجهی كتاب در زمینه هنر را داراست كه شامل كتاب های هنری فارسی و لاتین، نشریات روز صحافی شده، دایره المعارف ها و واژه نامه های هنری، آلبوم های نقاشان و هنرمندان بزرگ جهان است.
نگارخانه
چند پله مراجعین را از حیاط مركزی به سمت درب ورودی نگارخانه هدایت می كند و قبل از ورود به نگارخانه یك هشتی وجود دارد.
برای ورود به نگارخانه از یك راهروی چرخشی هدایت كننده به طرف جلو استفاده شده است كه در ابتدای آن در سمت چپ نگارخانه شماره ۲ به مساحت ۱۵۰ مترمربع و با هدف ارائه خدمات به هنرمندان جوان و مستعد قرار دارد. از این راهروی چرخشی به عنوان بخشی از نگارخانه شماره یك استفاده می شود. ساختار چرخشی این راهرو موجب شده تا فاصله راهرو تا قسمت اداری كمتر احساس شود. نگارخانه از چهار نیم طبقه به مساحت ششصد مترمربع تشكیل شده است و یكی از بزرگترین و معتبرترین نگارخانه های كشور محسوب می شود.
قسمت اداری
این قسمت از سه طبقه مجزا تشكیل شده است كه شامل واحدهای تجسمی، سینما تئاتر، گرافیك، موسیقی، طرح و برنامه، رایانه و روابط عمومی است.
شماره تماس فرهنگسرای نیاوران برای هماهنگی و دریافت اطلاعات بیشتر ۰۲۱۲۲۲۸۷۰۸۱ الی ۲ می باشد.
فرهنگسرای نیاوران در شمال تهران واقع شده است. پس اگر به دیدن این مكان زیبا رفتید، می‌توانید از زیبایی های شمال تهران مانند كاخ موزه نیاوران، پارك نیاوران، امامزاده صالح (ع)، بازار تجریش، پارك جمشیدیه، سورتمه تهران و … نیز دیدن فرمایید و روزی شاد را برای خود رقم بزنید.
