چشمه بل، یكی از جاذبه های حیرت انگیز ایران به حساب می آید كه در منطقه اورامانات كردستان واقع است. چشمه كانی بل كه حجم آب حیرت انگیزی دارد در نزدیكی روستای ناو و حجیج واقع است و به رودخانه سیروان می ریزد. این چشمه از ارتفاعات كوهستان تخت تغذیه می شود و بسیار پر خروش است. چشمه و رود بل با ۱۵ متر طول، به عنوان “كوتاه ترین رودخانه دنیا” شناخته شده است . این چشمه كه در محل و زبان كردی به نام كانی بل معروف است و احتمالا نام خود را از خدای آب بابلیان باستان كه بل نام داشت گرفته است، در دو كیلومتری هجیج و در فاصله كمی از رودخانه سیروان واقع شده و آب آن پس از خروج از دل كوه، تشكیل آبشاری پر خروش داده و به رودخانه میریزد.
محل خروج آب چشمه بل از دل كوه شباهت بسیاری به دهانه یك غار كه به علت ریزش مسدود شده باشد، دارد. در گذشته استفاده از آب این چشمه علیرغم گوارایی و پر آبی آن (در بهار سالهای پر آب تا ۴۰۰۰ لیتر در ثانیه)، به علت فاصله كم آن با رودخانه سیروان مقدور نبوده و تنها به ساخت آسیابی بر آن خلاصه میشد. ولی در سالهای اخیر، ۳ واحد تولید آب معدنی و یك مزرعه پرورش ماهیان سردآبی با استفاده از آب آن احداث شده اند. همچنین طرحی برای انتقال آب این چشمه برای مصارف آشامیدنی روستاهای اطراف در دست بررسی میباشد.
دسترسی به چشمه بل
چشمه بل، میان روستای ناو از توابع شهرستان سروآباد و روستای هجیج از توابع شهرستان پاوه كرمانشاه قرار دارد. آب این چشمه پس از خروج از دل كوه، تشكیل آبشاری پر خروش داده و به رودخانه می ریزد. چشمه بل، برای منطقه اورامان اهمیت فرهنگی و تاریخی دارد. این چشمه به عنوان اثر ملی توسط سازمان میراث فرهنگی در فهست میراث طبیعی ایران قرار گرفت. آبدهی چشمه بل حدود چهار هزار لیتر بر ثانیه است. آب این چشمه پس از جوشش از یك دهانه غار مانند و پس از طی مسیری حدود ۲۰۰ متر با شیب تند به رودخانه سیروان ریخته و در انتها به كشور عراق روانه می شود
قدمت چشمه بل
محققان چشمه بل را با قدمتی حدود ۶۰ میلیون سال، مربوط به دوران كرتاسه می دانند. چشمه بل بزرگترین چشمه كارستی خاورمیانه است. كارست به معنای پدیده خوردگی و انحلال توده سنگ های كربناته است. طبق تحقیقات به عمل آمده، مشخص شده كه آب معدنی كانی بل، از نظر تركیبات شیمیایی بهترین كیفیت آب شرب را داراست. همچنین براساس آزمایشات انجام شده در این آب میزان عناصری كه برای بدن ضرر دارد از جمله آرسنیك، نیترات، آمونیاك و … معادل صفر است.
پوشش گیاهی
تنوع پوشش گیاهی این منطقه به خصوص گیاهان دارویی آنچنان زیاد است كه دیگر منطقه اورامان را از استفاده از داروهای شیمیای انسان ساز بی نیاز كرده است. از طرفی حضور گیاهان آبزی چون عدسك آبزی یك ریشه، سرخس آبی گیاهان كنار آبزی مانند علف هفت بند، غلات و گیاهان خشك زی چون بلوط، بومادران، گل گندم، شقایق وحشی، شبدر وحشی زیبایی وصف ناپذیری در منطقه ایجاد كرده است.
