آبشار بولا

آطبیعت شمال كشور، به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، سرشار از مناطق بكر و زیبا است. این مناطق در دل جنگل‌های سرسبز پنهان هستند. با كمی جست‌وجو و دقت می‌توانیم با آن‌ها بیشتر آشنا شویم و به‌عنوان مقصد سفر خود انتخاب كنیم. آبشار بولا از حیث زیبایی زبانزد است.

بشار بولا و یا اوبن یكی از زیبایی‌های طبیعت منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بولا است كه در مجاورت منطقه حفاظت شده چهاردانگه قرار گرفته است. بولا منطقه‌ای كوهستانی با دو دامنه‌ی شمالی، جنوبی و شیب‌های تند است كه در حد بالایی جنگل‌های خزری واقع شده‌ و بخش‌هایی از آن را نیز مراتع ییلاقی تشكیل می‌دهند. این آبشار در جاده‌ای كوهستانی كه در وسط جنگل برای مقاصد چوب‌بری احداث شده است، قرار دارد.

آبشار بولا، آبشار خزه‌ای عریضی است كه آب آن از چشمه‌ای در بالا دست تامین می‌شود. نمای آبشار به روی خزه‌های سرسبز بسیار دیدنی است. وجود منابع آبی فراوان در این منطقه، باعث به‌وجود آمدن چندین آبشار كوچك و بزرگ شده است. این منطقه به علت پوشش گیاهی و جانوری خاص خود از اهمیت خاصی برخوردار است. اگر شانس با شما همراه باشد در اینجا می‌توانید گونه‌های ارزشمند این منطقه از جمله خرس قهوه‌ای و سمندر تاج‌دار جنوبی را ببینید. از نظر گیاهی، جوامع راش توس كه در مناطق دیگر كمتر دیده می‌شود، در اینجا یافت می‌شود.

آبشار بولا یا اوبن، نام آبشاری در منطقه محافظت شده بولا و استان مازندران است. این منطقه از سال ۱۳۷۸ تحت حفاظت قرار گرفته است. آبشار بولا در نزدیكی پارك ملی كیاسر و هم‌مرز با پناهگاه حیات‌وحش دودانگه و چهاردانگه و منطقه حافظت‌شده پرور واقع شده است. این آبشار، با مناظر تماشایی در میان جنگل‌های انبوه سنگده قرار دارد. منطقه بولا دارای طبیعت كوهستانی و ییلاقی است.

آبشار بولا در نزدیكی جاده‌ای قرار دارد كه برای استفاده چوب‌برها تاسیس شده است
آبشار بولا از جاهای دیدنی ساری است و در بخش دو دانگه، دهستان پشتكوه مهدی شهر، روستای پل سفید و منطقه سنگده قرار دارد. آبشار بولا، مرز طبیعی بین دو استان مازندران و سمنان است. اگر از ارتفاعات بولا به اطراف نگاه كنیم، یك طرف استان سمنان را با اقلیم خشك و فاقد گیاه خواهیم دید و در طرف دیگر استان سرسبز مازندران را می‌بینیم.

جنگل‌های سنگده به خاطر قرارگیری در شمال كشور، بارش‌های فراوان، وجود چشمه‌های زیاد و رودخانه‌های فراوان، آبشارهای زیادی دارند. آبشار بولا از جاهای دیدنی استان مازندران به شمار می‌آید و در ۳۵ كیلومتری روستای سنگده و در میان جنگل‌های هیركانی، در منطقه‌ای بكر به نام بولا قرار دارد. این آبشار در نزدیكی جاده‌ای قرار دارد كه برای استفاده چوب‌برها تاسیس شده است.

جنگل‌های سواد كوه استان مازندران از سرسبزترین بخش‌های جنگل‌های هیركانی هستند و در ارتفاعات البرز قرار دارند؛ به همین دلیل هوای شرجی شمال در آن‌ها كمتر احساس می‌شود. آبشارهای بولا در این منطقه، به‌دلیل نزدیكی به جاده زیبای فیروزكوه - ساری، محبوبیت بالایی در میان گردشگران دارند.

فاصله آبشار بولا از تهران ۲۶۰ كیلومتر است. این آبشار در ۶۵ كیلومتری پل سفید قرار دارد. منظره آبشار بولا شبیه آبشار كبودوال استان گلستان است. هر دو آبشار‌، تمام خزه هستند و از چشمه‌ها تغذیه می‌شنود. آبشار بولا در چند ستون سرازیر شده است كه پایین آبشار، یك رودخانه را تشكیل می‌دهند.

آبشار بولا عریض و خزه‌ای است و همین ویژگی‌ها آن را خاص می‌كند. آبشار بولا جزو آبشار های دائمی كشور است و در واقع مجموعه‌ای از چند آبشار است. تماشای گونه‌های گیاهی متنوع اطراف آبشار و مسیر دسترسی به آن از تفریحات این سفر هستند. مسیر رسیدن به آبشار نسبتا شیب‌دار و جنگلی خواهد بود. در مسیر، شنیدن صدای ریزش آب، راهنمای رسیدن به آبشار است.

نام دیگر آبشار بولا، اوبن است كه در گویش محلی به معنی زیرآب است. این آبشارها از چشمه‌های بالادست خود تغذیه می‌شوند. این منابع آبی سبب تشكیل چشمه‌های فراوان در منطقه می‌شود. آبشار بولا در ارتفاع ۱,۷۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد. این منطقه، از آب‌و‌هوایی مرطوب و معتدل برخوردار بوده و دارای شیب‌های تند است.

در مسیر رسیدن به آبشار بولا برای ناهار می‌توانید از غذاخوری‌های روستای سنگده استفاده كنید. بعد از روستا، وارد جاده جنگلی شوید. از سنگده تا آبشار حدود ۳۷ كیلومتر است و چون نمی‌توان این مسیر را با سرعت رفت، حدود دو ساعت طول می‌كشد. در طول راه، مناظر بسیار زیبای طبیعی می‌بینید كه برای عكاسی مناسب هستند.

در میان راه جاده جنگلی آبشار بولا، به دشت خرمن جینگاه می‌رسید، كه منظره بسیار زیبایی دارد و تماشای كوه‌های خرونرو از آن بسیار لذت‌بخش است. در این منطقه می‌توانید استراحت كوتاهی كنید و از زیبایی‌هایش لذت فراوان ببرید. كمی بعد از این دشت، كم‌كم صدای آب به گوش‌تان خواهد رسید.

با ماشین می‌توانید تا نزدیكی آبشار بروید. از جاده تا خود آبشار پیاده‌روی بسیار كوتاهی در پیش است. مجموعه آبشار‌های خزه‌ای بولا در دو طرف جاده جنگلی، با زیبایی تمام در انتظار گردشگران هستند. منطقه محافظت شده بولا بسیار بكر است و به همین دلیل هیچ‌گونه امكانات رفاهی خاصی در آن وجود ندارد.

پوشش گیاهی و جانوری جنگل بولا

پوشش گیاهی منطقه آبشار بولا بسیار دیدنی است. اطراف این آبشار پوشیده از شمشاد، توسكا، بلندمازو، گلابی وحشی، گیلاس وحشی، آلوچه، ممرز، بوته‌ها و علف‌های بومی است. علاوه بر این‌ها، جوامع راش توس در منطقه دیده می‌شوند.

گونه‌های جانوری متنوعی در منطقه بولا زندگی می‌كنند، كه از میان آن‌ها می‌توان به خرس قهوه‌ای، پلنگ، گرگ، شغال، شوكا، مرال، بز، پازن، سمور، گراز، روباه، كبك، تشی و سمندر تاج‌دار، كبك و كبك دری اشاره كرد.

هنگام بازدید از آبشار بولا حتما توجه داشته باشید كه به زیستگاه این گیاهان و جانوران آسیب نرسانید. رعایت نكات ایمنی در كمپ زدن هم فراموش نشود. بهتر است با جمع‌های بیش از چهار نفر به منطقه سفر كنید و از پختن غذاهایی با بوی زیاد، به‌خصوص كباب بپرهیزید؛ چون این بو ممكن است توجه حیوانات وحشی را به سوی شما جلب كند.

سرچشمه آبشار بولا

معروف‌ترین رود در منطقه حافظت‌شده بولا و نزدیك روستای سنگده، رودخانه اوبن است كه از چشمه اوبن در منطقه جنگلی بولا سرچشمه می‌گیرد. این رود در مسیر خود آبشارهایی را به وجود آورده است. آبشار خزه‌ای اوبن یا بولا، در فاصله كوتاهی از سرچشمه آن قرار دارد. این رود به‌سمت دشت فریم و روستای خوشرودبار جریان می‌یابد و به سد شهید رجایی یا سلیمان تنگه می‌ریزد.

مسیر دسترسی به آبشار بولا

برای دسترسی به آبشار بولا لازم است اول خود را به سنگده برسانید. بهترین مسیر از تهران، برای رفتن به آبشار بولا جاده فیروزكوه است. در جاده فیروزكوه به پل سفید بعد از گذر از سازمان تامین اجتماعی، در سمت چپ جاده، كنار پمپ بنزین دو راهی وجود دارد كه به‌سمت سنگده می‌رود. با ورود به این دوراهی و گذشتن از روستاهای لمزر و بندلا به نگهبانی دركله خواهید رسید كه جزو شركت چوب‌بری است. بعد از این نگهبانی، به سنگده می‌رسید.

برای رسیدن به آبشار بولا از سمت ساری، باید از جاده سلیمان تنگه بگذرید. برای كسانی كه از سمت ساری راهی منطقه آبشار بولا می‌شوند این مسیر مناسب است. در این راه با عبور از ساری به محمد آباد یا فریم شهر می‌رسید؛ سپس باید از روستای مجی و دادكلا و سودكلا عبور كنید تا به سنگده برسید.

پس از روستای سنگده جاده‌ای در سمت چپ وجود دارد كه به طرف روستای میانا می‌رود. با رسیدن به روستای میانا، مسیر فرعی سمت راست را ادامه دهید تا به منطقه بولا برسید. این مسیر خاكی است. در سه راهی اول را به‌سمت راست، سه راهی دوم و سوم را به‌سمت چپ و سه راهی چهارم را به‌سمت راست بپیچید. در انتهای مسیر، خودروی خود را پارك كنید. همان طور كه گفتیم از این نقطه حدود پنج دقیقه پیاده‌روی تا آبشار، پیش روی شما است.

• آدرس: استان مازندران، بخش دودانگه ساری، منطقه سنگده 

امكانات مورد نیاز برای سفر به آبشار بولا

طبیعت در همه فصول زیبایی‌های خاصی برای عرضه دارد. آبشار بولا هم از این ویژگی مستثنا نیست. برای عموم مردم، با توجه به اقلیم منطقه بولا، بهترین زمان برای سفر، اردیبهشت تا شهریور ماه است. رفتن به آبشار بولا در فصل پاییز و زمستان سخت می‌شود.

فصل بهار در منطقه بولا بسیار تماشایی است. زیبایی‌های این منطقه در فصل بهار به اوج خود می‌رسند. فصل تابستان با هوای خنك و مطبوع، فصل پختگی طبیعت در منطقه بولا است و حضور در این زمان بسیار دل‌چسب و فرح‌بخش است. برای آب‌تنی در كنار آبشار و فرار از گرمای تابستان، سفر به این آبشار گزینه مناسبی است.

طبیعت در همه فصول زیبایی‌های خاصی برای عرضه دارد. آبشار بولا هم از این ویژگی مستثنا نیست. برای عموم مردم، با توجه به اقلیم منطقه بولا، بهترین زمان برای سفر، اردیبهشت تا شهریور ماه است. رفتن به آبشار بولا در فصل پاییز و زمستان سخت می‌شود.

فصل بهار در منطقه بولا بسیار تماشایی است. زیبایی‌های این منطقه در فصل بهار به اوج خود می‌رسند. فصل تابستان با هوای خنك و مطبوع، فصل پختگی طبیعت در منطقه بولا است و حضور در این زمان بسیار دل‌چسب و فرح‌بخش است. برای آب‌تنی در كنار آبشار و فرار از گرمای تابستان، سفر به این آبشار گزینه مناسبی است.

فصل پاییز با رنگ‌های زیبا و محسوركننده، بسیاری را به منطقه آبشار بولا می‌كشاند. در فصل زمستان رسیدن به این منطقه سخت است و عاشق واقعی می‌طلبد؛ اما چهره سفید آبشار در زمستان، زیبایی بسیار خاصی دارد.

برای حفظ زیبایی طبیعت از ریختن زباله و هرگونه تخریب آن خودداری كنید. به‌طور كلی تنها چیزی كه باید از ما بعد از گذر از طبیعت باقی بماند، همان رد پایمان است. فقط در این صورت است كه می‌توانیم این میراث طبیعی را برای نسل‌های آینده خود حفظ و حراست كنیم.

در سفر به آبشار بولا كجا اقامت كنیم؟

شب‌مانی و كمپینگ در كنار آبشار، به‌دلیل خطرات منطقه پیشنهاد نمی‌شود. در صورتی كه قصد ماندن كنار آبشار را دارید، حتما نكات ایمنی را رعایت كنید و تجهیزات كافی به‌همراه داشته باشید.

تفریحات رایج در اطراف آبشار بولا

در سفر به آبشار بولا می‌توانید پیك‌نیك، كوهنوردی، دره‌نوردی، جنگل‌پیمایی، عكاسی و آب‌تنی را تجربه كنید. كوهنوردی در بالادست آبشار بسیار جالب خواهد بود. در این مسیر آبشارهای فراوانی را خواهید دید. البته شیب زیاد منطقه، رطوبت و لغزندگی مسیر می‌توانند خطرآفرین باشند. 

در پایین‌دست آبشار و ادامه مسیر رودخانه، آبشارهای متعددی وجود دارند كه البته به‌دلیل شیب تند، رسیدن به آن‌ها بدون تجهیزات خطرناك به نظر می‌رسد. جنگل‌‌پیمایی در منطقه بولا بسیار جذاب است. این منطقه با پوشش گیاهی متراكم و متنوع، برای پیمایش پیشنهاد می‌شود. برای گم نشدن در جنگل می‌تونید نشانه‌گذاری كنید.

دیدنی‌های اطراف آبشار بولا

در بازدید از آبشار بولا می‌توانید به جاذبه‌های اطراف آن نیز سری بزنید. در ادامه به چند مورد از دیدنی‌های این منطقه اشاره خواهیم كرد.

جنگل بولا

جنگل بولا بخشی از جنگل‌های باستانی هیركانی است كه تقریبا چهل میلیون سال قدمت دارد و از عصر یخبندان باقی مانده است. این جنگل در مختصات عرض جغرافیایی  ۳۵ درجه و ۵۸ دقیقه و ۴۲٫۶ ثانیه تا ۳۶ درجه و ۱۲ دقیقه و ۳۲٫۲ ثانیه قرار دارد. مختصات طول‌ جغرافیایی آن ۵۱ درجه و ۱۲ دقیقه و ۵٫۹ ثانیه تا ۵۳ درجه و ۳۱ دقیقه و ۴۶٫۸ ثانیه است.

جنگل بولا با حیات‌وحش كمیاب خود به‌تنهایی مقصد گردشگری است. منطقه بولا با دو نوع زیستگاه جنگلی و آبی، مملو از جانوران و چهارپایانی است كه در طول روز، در بخش‌های متراكم جنگل پنهان می‌شوند و شب‌ها به چرا و شكار مشغول می‌شوند.

پارك ملی كیاسر

پارك ملی كیاسر، منطقه‌ای كوهستانی، جنگلی و بكر است. در این منطقه گونه‌های گیاهی همچون بلوط آوری و سرخدار رویش می‌كنند و زیستگاه جانوران با ارزشی چون مارال، روباه معمولی، شوكا، پلنگ، گربه وحشی، كبوتر جنگلی، راسو، سمور سنگی، تشی، خـرس قهوه‌ای، گراز، شغال، كبك، كوكو، گربـه جنگلی، كركس، سـارگپه جنگلی و هدهـد است.

 پناهگاه حیات وحش چهاردانگه

پناهگاه حیات وحش چاردانگه در نزدیكی پارك ملی كیاسر واقع شده است. برای بازدید از این منطقه نیاز به مجوز دارید. جنگل‌نوردی و پرنده‌نگری از تفریحات این منطقه است.

 منطقه حفاظت ‌شده پرور

منطقه محافظت شده پرور در دل خود، جنگل، صخره، تپه ماهور و دشت دارد. این منطقه محل تلاقی دو اقلیم است؛ به همین دلیل تنوع گیاهی و جانوری زیادی دارد و شاهكار طبیعت است.

روستای میانا

روستای میانا در نزدیكی آبشار بولا قرار دارد و با چشم‎‌اندازهای زیبای خود، می‎‌تواند سفر شما را پربارتر كند. این روستا چشمه‌ای به نام اشك دارد كه از زیباترین چشمه‌های ایران است. میانا تقریبا ناشناخته باقی مانده است.

روستای سنگده

این روستا در نزدیكی سه شهر ساری، سمنان و تهران قرار گرفته است و چشمه‌های آب متعددی دارد. چشم‌انداز كوهستانی و جنگلی، این روستا را خاص كرده است. جنگل‌های راش روستای سنگده، بسیار مناسب پیاده‌روی و عكاسی هستند.