نجف آباد در ۲۷ كیلومتری غرب اصفهان و در دشت وسیعی با شیب نسبتاً ملایم كه از غرب به شرق كاهش می یابد و اطراف آن را كوه‌هایی با ارتفاع متوسط احاطه كرده است، قرار دارد. این شهر در زمان شاه عباس صفوی در ۲۵ كیلومتری غرب شهر اصفهان بنا شده است.
در حدود سال ۱۰۲۲ه. ق مقداری هدایا و نزورات و جواهرات و پول نقد كه بار چندین شتر بود از طرف شاه عباس برای آرامگاه امام علی به نجف اشرف فرستاده شد. قافله شتران در این سرزمین باز ایستادند و تلاش شتربانان برای حركت دادن شتران به جایی نرسید. خبر به شیخ بهایی رسید. شیخ در ردی فرمودند”دیشب در عالم رؤیا شاه نجف را زیارت كردم. فرمودند شتران را برهانید و بارشان را به صرف آباد كردن این محل مصرف كنید كه اصلح همین است. ” این سخن شیخ مورد تأیید پادشاه قرار گرفت. به این ترتیب بود كه شهر نجف آباد به همت شیخ بهایی و با طراحی و مهندسی وی ساخته شد.
نجف‌آباد را شهر كبوتران و كبوترخانه ها می‌گفتند. هر مسافری كه قصد سفر به این شهر را داشت از پرواز كبوتران بی شماری كه در بالای آن پرسه می زدند، می فهمید كه به نجف‌آباد نزدیك شده است. اما امروز كبوتران لانه های خود را در این شهر تاریخی از دست داده اند و به لانه های باقی مانده كه برخی از آنها در حال تخریبند برنمیگردند. كبوترخانه های نجف آباد بخشی از هویت فراموش شده این شهرند.
شیخ بهایی
نام اصلی شیخ بهایی، بهاءالدین محمدبن حسین عاملی بوده؛ سال ۹۲۵ خورشیدی در بعلبك لبنان به دنیا آمد و در همان كودكی همراه پدرش، كه اولین استادش هم بود، به ایران مهاجرت كرد. از همان ابتدا او و خانواده‌اش مورد توجه شاه طهماسب و بعد هم شاه عباس صفوی قرار گرفتند و بعدها شاه عباس او را شیخ الاسلام، وزیر دربار و رئیس تشریفات خودش كرد. شیخ بهایی هم از این فرصت استفاده كرده و با استفاده از دانش و توانایی های زیادی كه داشت، كارهای زیادی برای مردم انجام داد و در عین حال آثار زیادی هم از خود در زمینه معماری باقی گذاشت. در كنار ۹۵ كتاب و رساله‌ای كه نوشت، آثار معماری شگفت انگیزی طراحی كرده است كه حتی اكنون نیز دانشمندان نتوانسته اند راز بعضی از آنها را كشف كنند.
روز سوم اردیبهشت، روز بزرگداشت شیخ بهایی است. این دانشمند حكیم بزرگ، در تمام دنیا شناخته شده و حتی هنوز هم از خیلی از كتاب‌های او برای آموزش در دانشگاه ها استفاده می شود. «سازمان یونسكو»، كه سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد است، به خاطر خدمتی كه شیخ بهایی به علم نجوم كرده است، سال ۲۰۰۹ میلادی را سال نجوم و شیخ بهایی اعلام كرد.
ارگ
ارگ شیخ بهایی یا هفت برج خارون ارگی است واقع در شهر نجف آباد در استان اصفهان. این ارگ در جنوب شرقی شهر نجف آباد، محله جوی خارون، بهارستان واقع شده است. ارگ شیخ بهایی بزرگترین مجموعه تفریحی در غرب این استان می باشد. این ارگ از هفت برج كبوترخانه تشكیل شده است. این برج ها جزء آثار نادر كشور می باشد. ارگ در حصار باغی به مساحت ۳۰۰۰ مربع واقع شده است و هفت برج دارند، ۶ تا از این برج ها در حقیقت كبوتر خانه اند.
ارگ در حصار باغی به مساحت ۳۰۰۰ مربع واقع شده است و هفت برج دارد شش تا از این برج های بی نظیر در حقیقت كبوترخانه اند. مانند این برج ها را تنها در شهر تبریز می توان یافت. هر برج حدود ۱۴ متر ارتفاع دارد. این برج ها با دیوارهای كاهگلی به ارتفاع ۴ متر به یكدیگر وصل شده اند. تقسیم بندی برج ها در زاویه ها و اضلاع دیوارها و نیز سر در ورودی این مجموعه منظره‌ای زیبا به وجود آورده كه به وسیله هشتی و اتاق هایی در بالا، پایین و زیرزمین، ورودی به ارگ را ممكن می سازد. با تبدیل ارگ به مجموعه فرهنگی و تاریخی شیخ بهایی قسمت های دیگر چون آبنما، چایخانه سنتی، محوطه فرهنگی-تفریحی و فضای سبز به ارگ افزوده شده.
ارگ شیخ بهایی یا همان «هفت برج خارون» در گذشته به منظور فراهم كردن كود حیوانی (پرندگان) احداث شده و به جهت مصارف كشاورزی مورد استفاده قرار می گرفت كه در سالهای اخیر رو به نابودی و تخریب بود. این اثر به وسیله شهرداری و تنی چند از میراث دوستان شهر نجف آباد به نام طرح گردشگری ارگ شیخ بهایی بازسازی شده است.
این بنا توسط شهرداری نجف آباد از سال ۱۳۸۲ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است و در سال ۱۳۸۴ به عنوان اولین مجموعه فرهنگی ، گردشگری افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفت و جزو آثار تاریخی به ثبت سازمان میراث فرهنگی كشور رسیده است.
