روستای خرانق مركز بخش خرانق در شهرستان اردكان است. این روستا در ۸۵ كیلومتری شهر یزد واقع شده است. وجود معادن سنگ آهن چادرملو، اورانیم ساغند، باریت، روی و گرانیت و همچنین منطقه حفاظت‌شده دره انجیر با وجود حیواناتی چون كل، بز، میش، قوچ، گربه وحشی، سیاه‌گوش، یوزپلنگ و هوبره این منطقه را خاص و مورد توجه ساخته است. روستای خرانق در ناحیه كوهستانی استان یزد واقع شده است و هوای بسیار خنك‌تری نسبت به یزد دارد. امروزه دارای دو بخش جدید و قدیم است كه جمعیت روستا امروز در بخش جدید ساكن است، هر چند جمعیت زیادی ندارد و آمار ساكنین آن در حال حاضر حدود ۴۳۵ نفر هست.
مكان‌های دیدنی زیادی از جمله یكی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین قلعه‌های مسكونی استان یزد را در خود جای داده است كه باعث شده است این روستا هر روزه گردشگرانی را از سرتاسر جهان وبه ویژه اروپا به خود جلب كند. این روستا در اروپا از ایران هم مشهورتر است.
اگر در سفری گذرتان به طبس یا یزد افتاد، پیشنهاد می‌كنیم دیدن این روستا را از دست ندهید. دیدن بناهای چند هزار ساله كه تا ۳۰ سال پیش هنوز خانه بسیاری از اهالی روستا بوده، یكی از جاذبه‌های جالب این منطقه است.بناهای تاریخی زیادی در این روستا وجود دارد كه باعث جلب توجه جهانگردان و ایرانگردان بسیاری به این منطقه شده است. در ادامه به معرفی برخی از این بناها می‌پردازیم.
قلعه خرانق
مهم‌ترین جاذبه این روستا، قلعه‌ای هست كه طبق گفته اهالی منطقه قدمتی ۴۵۰۰ سال دارد. این روستا در قدیم مورد حمله راهزن‌ها و دزدان بسیاری قرار گرفته كه باعث شده اهالی روستا قلعه خرانق را بسازند و به مدت طولانی در آن زندگی كنند.جالب است بدانید این قلعه تاریخی، یكی از معدود قلعه‌های جهان هست كه در آن خانه‌های دو و سه طبقه وجود دارد و شبیه نمایشگاهی است كه غرفه‌هایش از خشت و گل ساخته شده است.
كاروانسرای خرانق
كاروانسرای بزرگی در نزدیكی قلعه خرانق وجود دارد كه یكی دیگر از بناهای تاریخی و دیدنی این روستا محسوب می‌شود. سالن‌های بزرگ و ایوان‌های بسیار این كاروانسرا نشان می‌دهد روزگاری یكی از مكان‌های پررفت‌وآمد برای مسافران بوده است.
بقعه مشهدك
این بقعه در گورستان روستا قرار دارد و از گل و خشت ساخته شده است. این بقعه را محل نماز امام رضا (ع) می‌دانند.
مزار بابا خادم
این مزار مربوط به خادم امام رضا (ع) است كه در طی مسیر این امام بزرگوار بیمار شد و در گذشته این بنا به صورت گنبدی شكل ساخته شده است. این بنا در سال ۱۳۹۰ مورد بازسازی قرار گرفت.
پل خرانق
این پل هیچ‌گاه محل عبورومرور فرد یا احشام نبوده است. هدف از ساخت این پل تنها انتقال آب از یك ساحل به ساحل دیگر رودخانه كال است. با توجه به سازه پل، شما با یك پایه سنگی ساروجی در امتداد پل روبه‌رو می‌شوید كه احتمال بند یا سیل‌شكن بودن پل را نیز می‌دهد. سازه آبی خرانق به روایت تاریخ در یك سیل ویرانگر، طاق‌های دهانه‌ها و نیز بخش عمده‌ای از سیل‌بند خود را از دست داده و در ادوار بعد با افزودن یك سیستم انتقال آب جدید و كمی مهندسی‌تر از قبل به كار خود ادامه داده است. در ضمن در بعضی اسناد نشان‌دهنده این هستند كه این پل مربوط به دوران اشكانیان است.این پل امروز به اثری تاریخی و پرماجرا تبدیل شده است. با این كه این روزها آبی در كار نیست و رودخانه مدت‌ها قبل خشك شده، ولی محلی‌ها هنوز از این پل برای رفت‌وآمد استفاده می‌كنند.
حمام خرانق
حمام تاریخی خرانق در كاروانسرا و در نزدیكی كشتزار و برای سهولت دستیابی به آب قنات در محلی گود واقع شده است. این حمام از سطح مجموعه قلعه پایین‌تر و از سطح متوسط خود روستا بالاتر است و بنابراین فاضلاب آن را می‌توان به زمین‌های اطراف قلعه هدایت كرد.
آب‌انبار خرانق
این بنا در روستای ساغند (از توابع خرانق) و در مسیر خراسان و نیم فرسخی رباط زیرآب واقع شده و منسوب به شاه عباس اول صفوی است.
مسجد جامع و حسینیه خرانق
این مسجد و حسینیه متصل به آن در وسط روستا قرار دارد و معماری منحصربه‌فردی دارد.
منارجنبان خرانق
یكی از سه منارجنبان قابل تكان خوردن در ایران در درون قلعه و كنار مسجد، منارجنبان قرار دارد و آنچه باعث شگفتی همگان می‌شود جنبیدن آن است كه به وضوح مشاهده می‌شود.
مسیر دسترسی به روستا
روستای تاریخی خرانق در شمال یزد و در ۵۰ كیلومتری شهرستان اردكان و در مسیر جاده اردكان به طبس قرا ر گرفته است. اگر به روستاهای تاریخی كه هر كدام از خشت‌های گلی‌شان، داستانی طولانی و پر رمزوراز برای گفتن دارد علاقه دارید، به شما پیشنهاد می‌كنیم از این روستا كه معلوم نیست تا چند وقت دیگه همچنان سرپا باشد بازدید كنید
