خانه هنرمندان ایران مجموعه‌ای فرهنگی و هنری است كه در پارك هنرمندان تهران واقع در خیابان ایرانشهر قرار دارد. فعالیت های خانه هنرمندان ایران نمایش فیلم، تئاتر و تله تئاتر، برگزاری نمایشگاه‌های هنرهای تجسمی نظیر نقاشی، گرافیك، عكس و مجسمه، اجرای كنسرت‌های موسیقی و سخنرانی اختصاص دارد. همچنین خانه هنرمندان محل دبیرخانهٔ صنف‌های هنری ایران است.اعضای هیئت مؤسس خانهٔ هنرمندان ایران عبارتند از: غلامحسین امیرخانی، مرتضی ممیز، غلامحسین نامی، ایرج كلانتری، ایرج راد، محمد سریر، محمد رضا عبدالملكیان، حمیدالله رضایی و محمدعلی نجفی. شورای عالی خانهٔ هنرمندان ایران، نمایندگان هیئت مؤسس خانهٔ هنرمندان ایران می‌باشند كه شامل خانه تئاتر ایران، خانه موسیقی ایران، خانه سینمای ایران، انجمن نقاشان ایران، انجمن طراحان گرافیك ایران، انجمن مجسمه سازان ایران، انجمن خوشنویسان ایران، انجمن شاعران ایران و جامعه مهندسان معمار ایران است.
بنای خانه هنرمندان در سال ۱۳۷۷ با بازسازی بنایی از دوره پهلوی اول كه مدتی نیز پادگان بود با مدیریت بهروز غریب‌پور و با حمایت شهرداری تهران و وزارت ارشاد و رئیس جمهور وقت محمد خاتمی در سال ۱۳۷۸ ساخته شده‌است.عمده‌ترین باغ‌های دوره قاجار در دوره ناصرالدین شاه ساخته شدند. یكی از این باغ‌ها در آن زمان موسوم به «فیشرآباد» متعلق به كامران میرزا؛ پسر ناصرالدین شاه بود، اما چون باغبانش اتریشی بود به باغ «فیشرآباد» شهرت پیدا كرد.با شروع جنگ جهانی دوم، متفقین این باغ را به مهماتخانه تبدلی كردند و به همین دلیل هم برخی ساختمان‌های نظامی در آن ساخته شد. پس از خروج متفقین این محوطه در اختیار نیروهای نظامی كشور قرار گرفت. پس از انقلاب عمچنان تا سال ۱۳۵۷ این محوطه به صورت نیمه متروك در اختیار نیروهای نظامی بود.
در سال ۱۳۷۷ شهرداری تهران این محوطه را به تملك خود درآورد و تصمیم به بازسازی بنا و تبدیل آن به یك مركز فرهنگی هنری گرفت. این مكان در بهمن ماه سال ۱۳۷۸ با حضور «سید محمد خاتمی» رئیس جمهور وقت، تحت عنوان «خانه هنرمندان ایران» افتتاح شد.
نگارخانه استاد مرتضی ممیز: نگارخانه ممیز در سال ۱۳۷۸ و همزمان با گشایش خانه هنرمندان ایران كار خود را آغاز كرد و در ۲۷ بهمن سال ۱۳۸۳ به مناسبت قدردانی از یك عمر فعالیت هنری مرتضی ممیز، به نام این هنرمند بزرگ رشته گرافیك مزین شد. این نگارخانه مناسب برای برگزری نمایشگاه‌ها و كارگاه‌های آموزشی مختلف در زمینه هنرخای تجسمی است.
مساحت: ۱۵۲ متر مربع شامل یك سالن بزرگ و دو سالن كوچك
گنجایش: ۵۰ اثر با ابعاد ۷۰ × ۱۰۰ سانتیمتر عمودی
امكانات: دارای سیستم نور ثابت و متحرك، دارای ویترین ویژه
نگارخانه استاد غلامحسین نامی: نگارخانه نامی در سال ۱۳۸۴ به پاس تلاش‌های این نقاش مشهور و پیشرو در خانه هنرمندان گشایش یافت. این نگارخانه مكان مناسبی جهت برگزاری نمایشگاه‌های مختلف است.
مساحت: ۶۸ مترمربع
گنجایش: ۲۷ اثر با ابعاد ۷۰ × ۱۰۰ سانتیمتر عمودی
امكانات: دارای سیستم نور ثابت و متحرك، دارای ویترین بیرونی
نگارخانه استاد سید هادی میرمیران: این نگارخانه به نشانه احترام به فعالیت‌های مهندس هادی میرمیران در دی ماه ۱۳۸۳ به بهره‌برداری رسید. این نگارخانه مكان مناسبی جهت برگزاری نمایشگاه‌های گوناگون است.
مساحت: ۶۶ مترمربع
گنجایش: ۲۷ اثر با ابعاد ۷۰ × ۱۰۰ سانتیمتر عمودی
امكانات: دارای سیستم نور ثابت و متحرك، دارای دو ویترین بیرونی
نگارخانه بهار: نگارخانه بهار از مجموعه نگارخانه‌های چهارفصل خانه هنرمندان ایران در سال ۱۳۷۸ توسط دكتر قالیباف، شهردار تهران افتتاح شد. این نگارخانه مناسب برای اجرای نمایشگاه‌های مختلف و همچنین كارگاه‌های هنری است.
مساحت: ۱۰۶ مترمربع
گنجایش: ۳۰ اثر با ابعاد ۷۰ × ۱۰۰ سانتیمتر عمودی
امكانات: دارای سیستم نور ثابت و متحرك
نگارخانه تابستان: نگارخانه تابستان از مجموعه نگارخانه‌های چهارفصل خانه هنرمندان ایران در سال ۱۳۷۸ توسط دكتر قالیباف، شهردار تهران افتتاح شد. این نگارخانه مناسب برای اجرای نمایشگاه‌های مختلف و همچنین كارگاه‌های هنری است.
مساحت: ۱۰۶ مترمربع
گنجایش: ۳۰ اثر با ابعاد ۷۰ × ۱۰۰ سانتیمتر عمودی
امكانات: دارای سیستم نور ثابت و متحرك
نگارخانه پاییز: نگارخانه پاییز از مجموعه نگارخانه‌های چهارفصل خانه هنرمندان ایران در سال ۱۳۷۸ توسط دكتر قالیباف، شهردار تهران افتتاح شد. این نگارخانه مناسب برای اجرای نمایشگاه‌های مختلف و همچنین كارگاه‌های هنری است.
مساحت: ۱۰۶ مترمربع
گنجایش: ۳۰ اثر با ابعاد ۷۰ × ۱۰۰ سانتیمتر عمودی
امكانات: دارای سیستم نور ثابت و متحرك
نگارخانه زمستان: نگارخانه زمستان از مجموعه نگارخانه‌های چهارفصل خانه هنرمندان ایران در سال ۱۳۷۸ توسط دكتر قالیباف، شهردار تهران افتتاح شد. این نگارخانه مناسب برای اجرای نمایشگاه‌های مختلف و همچنین كارگاه‌های هنری است.
مساحت: ۱۰۶ مترمربع
گنجایش: ۳۰ اثر با ابعاد ۷۰ × ۱۰۰ سانتیمتر عمودی
امكانات: دارای سیستم نور ثابت و متحرك
تالار استاد جلیل شهناز: این تالار كه پیش از این با نام «بتهوون» شناخته می‌شد در سال ۱۳۹۰ به «استاد جلیل شهناز» تغییر نام یافت. این تالار مكان مناسبی برای برپایی برنامه‌های هنری، بزرگداشت‌ها، نشست‌ها، همایش‌ها، افتتاحیه و اختتامیه‌ها و رونمایی آثار است.
گنجایش: ۱۵۰ نفر
امكانات: صحنه قاب عكسی (proscenium) به عرض ۶ متر، ارتفاع ۳/۲۰ متر و عمق ۳ متر، سیستم خنك كننده، سیستم اعلام حریق، ۲۱ خط كنترل دیمر آنالوگ، ۴ دستگاه پروژكتور فلات، یك دستگاه پروكتور اسپات، پرده اسكرین ثابت ۳×۴ متر، دستگاه ویدئو پروژكشن سانیو، پاور میكسر داینا ركورد، دستگاه پخش VHS ،CD ،DVD ، شش دستگاه بلندگوی ۱۵۰ وات و كنترل سالن از طریق دوربین مدار بسته.
تالار استاد فریدون ناصری: این تالار به پاس قدردانی از یك عمر تلاش استاد فریدون ناصری در رشته موسیقی به نام این هنرمند بزرگ نامگذاری شد. بازسازی این سالن از سال ۱۳۸۹ آغاز و در فروردین ۱۳۹۱ به اتمام رسید. این تالار مكان مناسبی برای برپایی برنامه‌های هنری، بزرگداشت‌ها، نشست‌ها، همایش‌ها، افتتاحیه و اختتامیه‌ها و رونمایی آثار است. این سالن یكی از معدود سالن‌های سینمایی كشور است كه به سیستم پخش دیجیتال مجهز شده است. این سالن همچنین محل نمایش فیلم‌های سینماتك خانه هنرمندان است.
گنجایش: ۱۶۴ نفر
امكانات: صحنه stage به ارتفاع ۱/۵ متر، مجهز به سیستم پخش دیجیتال و پیشرفته‌ترین امكانات صوتی و تصویری
تالار استاد غلامحسین امیرخانی: این تالار از جمله مكان‌هایی است كه از بدو افتتاح خانه هنرمندان ایران فعالیت خود را آغاز كرد و به نشانه احترام به یك عمر فعالیت هنری استاد غلامحسین امیرخانی در رشته خوشنویسی به نام این هنرمند مزین شد. این تالار برای برگزاری كنفرانس، نشست‌های خبری، جلسات و كارگاه‌های آموزشی مناسب است.
گنجایش: ۴۰ نفر
امكانات: سیستم نور، سیستم خنك كننده، سیستم صوت و تصویر مدرن، ضبط صدا و تصویر كلیه شركت‌كنندگان و سخنرانان
تماشاخانه استاد عزت‌الله انتظامی: این تماشاخانه یكی از سالن‌های تئاتر تهران است كه در جهت حمایت از آثار دانشجویی و هنرمندان جوان عرصه تئاتر راه‌اندازی شده است. این تماشاخانه به پاس یك عمر فعالیت هنری استاد عزت‌الله انتظامی به نام این هنرمند بزرگ نامگذاری شده است.
گنجایش: ۱۲۰ نفر
امكانات: صحنه آزاد (Black Box) به ارتفاع ۳ متر و ابعاد سالن ۱۲×۱۳ متر، سیستم خنك كننده، ۲ اتاق گریم، ۱۲ خط كنترل دیمر دیجیتال، ۱۰ دستگاه پروژكتور تك لنز فلات ۱۰۰۰ وات، ۴ دستگاه پروژكتور تك لنز اسپات ۱۰۰۰ وات، ۶ دستگاه پروژكتور پای فلات ۵۰۰ وات، یك دستگاه پروژكشن پرتابل سانیو ۹۰۰ وات، پرده نمایش پرتابل دستی ۲×۳ متر، آنتروپوزهای نوری در فاصله ۳ متر، پاور میكسر یاماها، دستگاه پخش ریل، كاست، VHS ،CD ،DVD ، دو دستگاه بلندگوی ۳۰۰ وات مونتاربو.
سینماتك: سینماتك خانه هنرمندان ایران با نمایش فیلم‌های اكران نشده داخلی و فیلم‌های برگزیده جشنواره‌های بین‌المللی فضایی برای نقد و بررسی آثار برتر سینمای ایران و جهان فراهم آورده است. سینماتك روزهای دوشنبه هر هفته برای اعضای خود برنامه نمایش فیلم و نقد و بررسی دارد. عضوگیری سینماتك ابتدای هر فصل انجام می‌شود.
گالری راهروها: در راستای استفاده بهینه از فضاهای خانه هنرمندان ایران و نیز در معرض دید قرار دادن آثار موجود در گنجینه این خانه، راهروهای طبقات همكف و اول خانه هنرمندان ایران تبدیل به یك گالری شده و از آنبرای به نمایش گذاشتن آثار تجسمی هنرمندان استفاده می‌شود.
ایده گالری: در راستای حمایت بیشتر از هنرهای تجسمی و آشنایی بیشتر مردم با این حوزه، در محل رستوران گیاهی خانه هنرمندان ایران، یك گالری حرفه‌ای تحت عنوان «ایده گالری» برای نمایش طرح‌های اولیه آثار هنرمندان تجسمی ایجاد شده است.
– لابی طبقه اول خانه هنرمندان در راستای حمایت از هنرمندان جوان جهت برپایی برنامه‌های هنری مثل گرافیك موسیقی، گرافیك خط، گرافیك تئاتر و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
– سقاخانه: در طبقه زیرزمین خانه هنرمندان ایران نمازخانه و سقاخانه‌ای زیبا، بازدیدكنندگان را برای داشتن لحظاتی معنوی دعوت می‌كند.
– سرای باسمه: در سال ۱۳۹۰ از تجمیع سه فروشگاه خانه هنرمندان ایران، یك فروشگاه بزرگ كالاهای فرهنگی و هنری تحت عنوان «سرای باسمه» ایجاد شد. این فروشگاه كه به شكلی زیبا بازسازی شده است از ساعت ۱۰ تا ۲۰ پذیرای مراجعه‌كنندگان است. در این فروشگاه كالاهای فرهنگی و هنری همچون كتاب و مجلات، آلبوم‌های موسیقی، فیلم‌های آموزشی هنر، فیلم‌های سینمایی، آثار نقاشی، مجسمه، صنایع دستی و … به فروش می‌رسد.
– باغ هنر: باغ هنر كه ساختمان خانه هنرمندان ایران را در خود جای داده است در طول هفته میزبان برنامه‌های متنوع فرهنگی، هنری و ادبی است كه از سوی خانه هنرمندان ایران در آن برگزار می‌شود. بخشی از این برنامه‌ها عبارتند از: پرده‌خوانی و تعزیه در ایام ماه محرم، سكوی شعر امروز، اجرای نمایش در آب، اجرای نمایش خیابانی، نمایشنامه‌خوانی و … .
– رستوران گیاهی: رستوران گیاهی با ظرفیت ۱۵۰ نفر یكی از معدود رستوران‌های تهران است كه از مهمانان خود با غذاهای گیاهی و كاملا سالم از سالم ۱۱ تا ۲۳ پذیرایی می‌كند.
– كافه خانه: كافه خانه با ظرفیت ۱۲۵ نفر و با داشتن منوی كافی شاپ و غذا، فضایی دلنشین را در دل طبیعت باغ هنر فراهم آورده است. كافه خانه هم از ساعت ۱۱ تا ۲۲ پذیرای مهمانان است.