خرمن كوه یك پدیده گنبدی شكل در راه سروستان به استهبان و در همسایگی دریاچه بختگان استان فارس است.این كوه در شمال شهر فسا قرار دارد و مرتفع ترین نقطه این شهرستان محسوب می شود .برخی پژوهشگران بر این باورند كه خرمن كوه یك گنبد نمكی برونزد نیافته است. ریخت ویژه این كوه، راستی این باور را شدنی ساخته است.
سنی كه میتوانیم برای كوه در نظر بگیریم پالئوسن تا میوسن است ( دوران سنوزوئیك یعنی حدود ۶۵ تا ۱۵ میلیون سال قبل ) با توجه به فسیلهای میكروسكوپی پیدا شده.سازندهای این كوه شامل جهرم – آسماری (پلیوسن میوسن) است.ارتفاع قله آن در حدود ۳۱۸۳ متر از سطح دریا است.برجستگی و چهره ساز بودن آهكهای جهرم كه قسمت اصلی كوه را تشكیل می دهد به وضوح مشخص است پیدا كردن فسیل نومولیت در سنگ آهكهای این كوه كار ساده ای است.
مرز این كوه با سازندهای اطراف گسله و ناهنجار است .
علت این ساختار شبه گنبدی را در اعمال تنشهای اضافی به هنگام چرخش و تغییر روند این ناحیه و همچنین در نفوذ دیاپیرهای زیر سطحی نمك می دانند .خرمن كوه دارای ساختاری شبه گنبدی است .از نظر چینه نگاری جزء پهنه زاگرس بوده و وقتی شما از استهبان عازم شیراز هستید و به كوههای اطراف نگاه می كنید در واقع به طور تقریبی مسیر شما روی محور یك ناودیس حركت میكنید كه این محور از كوه خرمن كوه هم می گذرد .
در واقع شیب لایه های دو طرف شما ( شمال و جنوب شما در حین حركت ) به سمت یكدیگر است.
در لغت نامه دهخدا خرمن كوه چنین امده:
خرمن كوه . [ خ ِ / خ َ م َ ] (اِخ ) نام كوهی است كه كوههای احمری از سمت جنوب به سیاه كوه و این كوه متصل است و از كوههای منطقه ٔ فارس می باشد. (از جغرافیای غرب ایران ص ۳۳).
سنگ آهك سازند جهرم تشكیل دهنده اصلی كوه است هرچند در بخشهای پایین كوه و دور تا دور كوه از سنگ آهك و سنگ اهك مارن دار سازند آسماری می باشد ( البته در بعضی قسمتها دیده نمی شود)در بخش مركز كوه یعنی مرتفع ترین بخشهای كوه مرز بین سازند جهرم و سازند اسما ری قابل تفكیك نیست و در اینجا از اصطلاح آسماری – جهرم استفاده می كنیم .مسیر خودروی شخصی كوه خرمن در مجاور روستاههای رونیز سفلی و شمس آباد از روستاههای شهرستان استهبان , بخش رونیز قرار گرفته است .
آدرس : استان فارس-استهبان-همسایگی دریاچه بختگان
