فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران (Tehran Imam Khomeini International Airport) كه سازمان بین المللی حمل و نقل هوایی (IATA) آنرا با كد IKA می‌خواند، در ۳۰ كیلومتری جنوب شرقی شهر تهران، در نزدیكی شهرستان‌های رباط كریم و اسلامشهر قرار گرفته است. فرودگاه بین المللی امام خمینی به همراه فرودگاه بین المللی مهرآباد، دو فرودگاه بین المللی تهران به شمار می‌روند كه البته در حال حاضر بیشتر پروازهای داخلی تهران از طریق فرودگاه مهرآباد انجام می‌پذیرد. در این مقاله از مجله‌ی ایرپلین تیكت به بررسی فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران می پردازیم.
فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران مساحتی بالغ بر ۱۴ هزار هكتار دارد و در حال حاضر میزبان تمامی پروازهای بین المللی تهران به شهرهای مختلف در بیش از ۳۰ كشور جهان است. ایرپلین تیكت سامانه ای قابل اعتماد است كه با پشتیبانی شبانه روزی و لیست كاملی از پروازها به اكثر نقاط دنیا امكان خریدی آسان را برای كاربران فراهم می‌آورد. برای آشنایی با لیست پروازها و قیمت بلیط هواپیما تهران روی لینك كلیك كنید.
تاریخچه و ساخت و ساز
پیشنهاد ساخت فرودگاه بین المللی امام خمینی در سال ۱۹۶۷ میلادی (۱۳۴۶ شمسی) توسط ایكائو ۱ به منظور بهره برداری از ظرفیت ترانزیتی ایران بین كشورهای آسیا و اروپا مطرح شد و نهایتاً در همان سال‌ها ساخت این فرودگاه با عنوان فرودگاه آریامهر توسط دولت وقت به تصویب رسید.
ساخت فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران در سال ۱۹۷۷میلادی (۱۳۵۶ شمسی) توسط یك كمپانی مهندسی و معماری به نام TAMS آغاز گردید، سپس بین كمپانی نامبرده و یك كمپانی محلی به نام موسسه ی عبدالعزیز فرمانفرمائیان ۲ توافق نامه ای برای طراحی داخلی و نظارت بر ساخت منعقد شد. قرار بود این فرودگاه تا سال ۱۳۶۲ و با بودجه ی یك میلیارد دلار افتتاح شود.
پروژه‌ی ساخت فرودگاه بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی به طور موقت كنار گذاشته و در دهه‌ی ۷۰ شمسی دوباره از سر گرفته شد. دولت ایران تصمیم گرفت برای طراحی و ساخت فرودگاه بین المللی از معماران داخلی استفاده كند.
مؤسسه‌ی فرانسوی ADP كه شركت خدمات فرودگاهی فرانسوی است برای نظارت بر گروه متخصصین و طراحان ایرانی كه در پروژه‌ی ساخت فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران برگزیده شده بودند، انتخاب شد. قرارداد طراحی و ساخت فرودگاه با یك كمپانی داخلی به نام كایسون منعقد و بعد از دو سال لغو شد و به بنیاد مستصعفان واگذار گردید.
افتتاح اولیه
بعد از ساخت ترمینال شماره‌ی یك فرودگاه توسط بنیاد مستضعفان، سازمان هواپیمایی غیرنظامی كشور تصمیم گرفت مسئولیت ساخت ترمینال دوم را به كمپانی تاو۳ كه كنسرسیومی متشكل از دو كمپانی ترك و یك كمپانی اتریشی بود واگذار كند. قرار بود فرودگاه بین المللی امام خمینی در تاریخ ۱۱ فوریه‌ی سال ۲۰۰۴ (مصادف با سالگرد پروزی انقلاب اسلامی) افتتاح شود، اما به دلیل مشكلاتی كه بر سر راه پروژه‌ی ساخت قرار داشت این مراسم تا تاریخ ۸ مه ۲۰۰۴ (مصادف با ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۳) به تعویق افتاد. اما این مراسم با حواشی زیادی همراه بود..
ماجرا از این قرار بود كه پس از نشستن اولین هواپیمای مسافربری و افتتاح فاز اول فرودگاه بین المللی امام خمینی، نیروهای انتظامی وارد فرودگاه شده و با بستن باند پرواز امكان فرود هواپیمای ایران ایر از دبی را از بین بردند. این هواپیما مجبور به تغییر مسیر و فرود در فرودگاه شهید بهشتی اصفهان شد. دقایقی بعد هم ستاد كل نیروهای مسلح اعلام كرد كه فرودگاه امام خمینی تهران تا تأمین شرایط امنیتی تعطیل خواهد بود. این موضوع در نهایت منجر به لغو قرارداد با شركت تاو و استیضاح و در نهایت بركناری وزیر راه و ترابری وقت شد.
بازگشایی
در آوریل سال ۲۰۰۵ میلادی (۱۳۸۳ شمسی) فرودگاه بین المللی امام خمینی با ارزشی بالغ بر ۳۵۰ میلیون دلار با چهار ایرلاین، ماهان، آسمان، كاسپین و كیش، بازگشایی شد. البته این اتفاق بدون هیچ قرارداد رسمی صورت گرفت و كمی بعد اداره و مدیریت فرودگاه به شركت فرودگاه‌های ایران كه از جانب وزارت راه و ترابری مسئول نظارت بر تمامی فرودگاه‌های غیرنظامی است، واگذار شد.
افتتاح نهایی
در ۲۶ اكتبر سال ۲۰۰۷ (۴ آبان ۱۳۸۶ شمسی) اعلام شد كه از بامداد روز ۲۸ ام اكتبر (۶ آبان) تمامی پروازهای خارجی به غیر از پروازهایی از و به دمشق، جده و مدینه به فرودگاه بین المللی امام خمینی منتقل می‌شوند و این گونه این فرودگاه به صورت رسمی فرودگاهی برای پروازهای بین المللی تهران شد.
آمار و ارقام
در سال ۲۰۱۳، فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران با میزبانی از حدود ۵ میلیون نفر مسافر در رتبه‌ی یازدهمین فرودگاه بزرگ خاورمیانه از نظر تعداد مسافر قرار گرفت. در همین سال، بیش از ۹۸ هزار تن بار توسط این فرودگاه جابجا و تعداد ۳۶۸۲۷ بار نشست و برخاست هواپیما در كارنامه‌ی این فرودگاه ثبت شد.
فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران در حال حاضر از ۲ باند پرواز برخوردار است كه یكی از آن‌ها استفاده می‌شود. باند پرواز مورد استفاده در فرودگاه از آگوست سال ۲۰۰۹ مجهز است به ILS CAT II كه سیستمی است كه امكان فرودی ایمن در شرایط بد آب وهوایی را فراهم می‌آورد. باند دوم پرواز فعلاً استفاده نمی‌شود و باند سوم هم در كه آخرین فاز پروژه‌ی ساخت است در قسمت جنوبی باند فعلی قرار دارد.
ترمینال‌ها
ترمینال‌های مسافران
ترمینال شماره‌ی ۱
اولین ترمینال فعال فرودگاه گنجایشی بالغ بر ۶/۵ میلیون نفر مسافر و ۱۲۰ هزار تن بار را داراست. در سال ۲۰۱۷، این ترمینال در حدود ۹ میلیون نفر مسافر را در خود جای داد.
ترمینال شماره‌ی ۲ (ترمینال سلام)
ترمینال دوم فرودگاه بین المللی امام خمینی با نام “سلام” كه ظرفیتی بالغ بر ۵ میلیون نفر مسافر در سال را دارد برای افتتاح آماده می‌باشد و انتظار می‌رود تا پایان سال ۱۳۹۷ به بهره برداری برسد.
ترمینال شماره‌ی ۳ (ترمینال ایرانشهر)
قرار است ترمینال سوم فرودگاه كه نام “ایرانشهر” بر آن نهاده شده است ظرف مدت كوتاهی در آینده افتتاح شود. گفته می‌شود ظرفیت ترمینال ایرانشهر ۲۰ میلیون نفر در سال است و مجموع ۳ ترمینال فرودگاه بین المللی امام خمینی ظرفیتی بالغ بر ۳۰ میلیون نفر در سال را فراهم می‌آورند. ساخت ترمینال سوم به شركت مهندسی هلندی به نام ناكو۴ واگذار شد. با افتتاح ترمینال ایرانشهر، ترمینال شماره‌ی یك فقط برای پروازهای داخلی استفاده خواهد شد.
امكانات فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران
هتل‌ها
در اكتبر سال ۲۰۱۵، شركت فرانسوی هتل‌های آكور (AccorHotels) دو هتل لوكس با برندهای نووتل و ایبیس را در فرودگاه بین المللی امام خمینی افتتاح كرد.
هتل نووتل (Novotel)
این هتل ۵ ستاره مجموعه ای زیبا و لوكس با ۲۹۶ اتاق و سوئیت، رستوران بین المللی، رستوران ایرانی، سالن‌های همایش، امكانات ورزشی و تفریحی و سالن اختصاصی برای خدمه‌ی پرواز، به عنوان یكی از استانداردترین هتل‌های ایران محسوب می‌شود.
هتل ایبیس (Ibis)
هتل ۴ ستاره‌ی ایبیس دارای ۱۹۶ اتاق در ۷ طبقه می باشد كه علاوه بر امكانات كامل تفریحی و رفاهی، دارای ترانسفر فرودگاهی (فرودگاه مهرآباد به فرودگاه امام خمینی و بالعكس) است.
لازم به ذكر است كانترهای فروش خدمات هتل در سالن ترمینال مستقر هستند، همینطور رزرو آنلاین این هتل‌ها هم امكان‌پذیر است. این دو هتل از طریق پل هوایی كه از ایستگاه مترو فرودگاه می‌گذرد به ترمینال اصلی مسافری متصل هستند.
كافه و رستوران
فرودگاه امام خمینی دارای رستوران‌ها و كافه‌هایی با برندهای معتبر از سراسر كشور است. به ذكر چند نمونه از این اماكن و موقعیت‌های آنان می‌پردازیم.
رستوران برگرلند در ترمینال مسافری، ضلع غربی سالن ترانزیت قرار دارد.
رستوران هواپیمایی قشم در ضلع غربی سالن عمومی پروازهای ورودی قرار دارد و انواع غذاهای سنتی و ایرانی را سرو می‌كند.
كافه تهران در ضلع شرقی سالن ترانزیت قرار گرفته است.
خدمات سی آی پی (CIP)
سالن CIP فرودگاه امام خمینی تهران بسیار راحت و لذت بخش است و افرادی كه مایل به استفاده از این گونه خدمات هستند نیازی به ایستادن در صف‌های طولانی ندارند و در حالی كه در فضای آرامش بخش سالن‌های سی آی پی استراحت می‌كنند نمایندگان خدمات این شركت مراحل مختلف سوار شدن به هواپیما و یا خروج از فرودگاه را برای آن‌ها انجام خواهند داد.
بیش از ۴۵ فروشگاه با ارائه‌ی محصولاتی از قبیل شكلات، اسباب بازی، صنایع دستی، عطر و لوازم آرایشی، اكسسوری، خشكبار، سوغات و … در قسمت‌های مختلف فرودگاه بین المللی امام خمینی قرار گرفته است.
نمازخانه، كافی نت، خدمات ویژه‌ی سالمندان، باجه‌های خدمات تلفن همراه و مركز پزشكی از دیگر امكانات فرودگاه بین المللی امام خمینی محسوب می‌شوند.
حمل و نقل
مترو
ایستگاه فرودگاه امام خمینی به تازگی افتتاح و قابل بهره برداری شده است. احتمالاٌ ایستگاه دیگری برای ترمینال مسافری ایرانشهر به فرودگاه امام خمینی اضافه خواهد شد. برای رفت و آمد به فرودگاه امام خمینی، ایستگاه شهرآفتاب ایستگاه اصلی محسوب می‌شود و در حال حاضر مدت زمان سفر بین دو ایستگاه نامبرده در حدود ۳۵ دقیقه می‌باشد. قیمت بلیط تك سفره به و از فرودگاه امام خمینی مبلغ ۷۵۰۰۰ ریال (۷۵۰۰ تومان) است.
تاكسی
تاكسی‌های فرودگاه امام خمینی به صورت شبانه روزی روبروی ترمینال پروازهای ورودی حضور دارند و به تمام نقاط كشور سرویس ارائه می‌دهند. از جمله مزایای این تاكسی‌ها، بیمه‌ی مسافر، نرخ ثابت در تمام ساعات شبانه روز و استفاده از خودروهای استاندارد است.
قطار سریع السیر
در آینده ای نزدیك قرار است فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران از ایستگاهی برای قطار سریع السیر تهران – قم – اصفهان بهره مند گردد. خط ریلی این قطار در حال ساخت است.
شهر فرودگاهی امام خمینی تهران یكی از پیشرفته ترین و كارآمدترین پروژه‌های حمل نقل هوایی در كشور محسوب می‌شود و هر روز در حال رشد چه از نظر خدمات و چه از نظر تعداد مسافران است.
پاورقی‌ها
۱. ایكائو (ICAO) یا سازمان بین المللی هوانوردی غیر نظامی (International Civil Aviation Organization)
۲. عبدالعزیز فرمانفرمائیان (۱۲۹۹-۱۳۹۲) معمار معاصر ایرانی، استاد دانشگاه تهران و از بنیان‌گذاران نظام مهندسی جدید در ایران بود.
۳. هولدینگ فرودگاهی تاو (TAV Airports Holdings) شركت خدمات فرودگاهی تركیه ای است كه در زمینه‌ی مدیریت فرودگاه‌ها و كنترل ترافیك هوایی از سال ۱۹۹۷ فعالیت می‌كند.
۴. Netherlands Airport Consultants یك شركت مشاوره و خدمات مهندسی فرودگاهی است. این شركت دارای شعبی در آفریقای جنوبی، مكزیك، تایوان . امارات متحده‌ی عربی است.