اُرومیّه یكی از كلانشهرهای ایران، مركز استان آذربایجان غربی و شهرستان ارومیه در شمال غربی ایران كه در منطقه آذربایجان واقع شده است. این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ با ۶۶۷٬۴۹۹ نفر جمعیت، دهمین شهر پرجمعیت ایران و دومین شهر پرجمعیت منطقهٔ شمالغرب ایران بهشمار میآید. ارومیه با ۱۳۳۲ متر ارتفاع در غرب دریاچه ارومیه، در دامنه كوه سیر و ودر میان دشت ارومیه قرار گرفته است. هوای ارومیه در تابستان نسبتاً گرم ودر زمستان سرد میباشد.
ارومیه با بیش از ۳ هزار سال قدمت قدیمیترین شهر در منطقهٔ شمالغرب ایران بهشمار میآید كه هنوز پابرجا است. از این رو ارومیه به عنوان ۱۹ شهر تاریخی ایران در یونسكو ثبت شده است. برخی مورخان ارومیه را زادگاه زردشت میدانند. در سدههای گذشته حوادث متعددی از قبیل اشغال توسط عثمانیها و روسها را تجربه كرده است. این شهر به سبب موقعیت مناسب كه در میان شاهراه ارتباطی قفقاز، میانرودان و آسیای صغیر داشته در گذشته از مراكز تجاری منطقه به شمار میرفته است. نقل مهمترین سوغات ارومیه است.
ارومیه به عنوان شهر دارای اولین بیمارستان به شیوه نوین، اولین مركز آموزش پزشكی، اولین مدرسه به شیوه نوین، اولین شبكه تلویزیون محلی، اولین نشریه محلی در ایران، پایتخت والیبال ایران، دومین شهر پرترافیك ایران شناخته میشود. دارالنشاط ، پاریس ایران ، شهر آب ، شهر ادیان، مذاهب و اقوام از القاب ارومیه است. ارومیه مدتی در دوره پهلوی به رضائیه تغییر نام داد.
نامگذاری
اور در زبان آشوری به معنای شهر است (همان واژهای كه در نام اورشلیم (شهر آشتی) هم وجود دارد) و میه به معنای آب است (همریشه با مآء عربی) و اورمیه یا ارومیه در زبان آشوری به معنای “شهر آب” است. نام این شهر در شروع دوره پهلوی به دلیل علاقه رضا شاه به این شهر به رضائیه تغییر نام دادو بعد از انقلاب اسلامی دوباره به نام ارومیه برگشت. ارومی، ارومیه، ارْمیه، اورمیه،ارم از دیگر نامهای آن بوده است. در بین آذربایجانیها نام اورمی رواج دارد.
پیشینه
عقیده بر این است كه شهر ارومیه در هزاره دوم قبل از میلاد مسیح تاسیس شده است.
جغرافیا
ارومیه با داشتن موقعیت ممتاز جغرافیایی در ۲۰ كیلومتری دریاچه ارومیه قرار دارد. ارتفاع ارومیه ۱۳۳۲ متر از آبهای آزاد است. ارومیه در دشت ارومیه واقع شده است كه ارتفاعاتی چون كوه سیر، كوه قیزقلعه، كوه جهودها، كوه چهل مر شهیدان، كوه ماه، كوه علی پنجه سی و كوه علی ایمان آن را احاطه كردهاند.در واقع ارومیه بین دریاچه ارومیه و دیوارهٔ كوههای غرب استان واقع شده است.
موقعیت جغرافیایی
شهر ارومیه روی مدار ۳۷ درجه و ۳۲ دقیقه در نیمكره شمالی از خط استوا قرار گرفته است. همچنین این شهر روی نصف النهار ۴۵ درجه و ۲ دقیقه طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ قرار دارد.