تویسركان یكی از شهرهای استان همدان در ایران است. این شهر مركز شهرستان تویسركان است و ۴۲,۵۲۰ نفر جمعیت دارد.تویسركان در جنوب كوه الوند و شهر همدان واقع شده‌است. این شهر به خاطر تعدد و بزرگی درخت‌های گردویش بسیار معروف است. آب و هوای شهر معتدل كوهستانی است. این شهر بر روی ویرانه‌های شهر قدیمی رودلاور (رودآور) كه بر اثر حمله مغول ویران شده، ساخته شده‌است. در واقع پس از ویرانی رودآور، از ادغام دو روستای توی و سركان، تویسركان به وجود آمده‌است.
نام:
نام این شهر از دو بخش توی و سركان تشكیل شده كه وجه تسمیه هر یك را چنین بیان می‌كنند:
در برخی نواحی ایران محل‌هایی به نام توی هست، برای این‌كه اشتباهی رخ ندهد در هر جا چنین محلی باشد به‌نام نزدیكترین محل به آن خوانده می‌شود؛ (مانند توی دروار در دامغان) كه نزدیك به قریه دربار است و (توی كازرون) و این توی چون در یك فرسنگی سركان است به تویسركان مشهور است.
جغرافی‌دانان سده سوم و چهارم هجری غالبا تویسركان را (توی رودلاور) و (توی همدان) نوشته‌اند و این توی احتمالا با زبان قومی كه پیش از مادها در این سرزمین می‌زیسته‌اند، مرتبط است.
در زبان لری (و بسیاری از زبان‌های ایرانی) كلمه «سر» به معنی بزرگ و مهتر است و «گان» در زبان پهلوی به معنی جا و مكان آبادانست و قبل از استیلاء اعراب نام بسیاری از شهرها و قصبات ایران به گان ختم می‌شد.
به این ترتیب سركان ممكن است به معنای محلی باشد كه بزرگان و خوانین در آن سكونت دارند و در واقع تویسركان محل سكونت ییلاقی بزرگان شهر رودآور بوده است.
زبان و مذهب:
دین و مذهب اكثر مردم آن، اسلام و شیعه جعفری است و زبان آنان فارسی است ولی تعدادی از روستاهای مجاور به استان كرمانشاه و شهرستان نهاوند و ملایر، به لری، لكی، كردی یا آمیزه‌ای از این‌ها صحبت می‌كنند.
شخصیت‌های معروف:
-حبقوق پیامبر یكی از پیامبران صاحب كتاب بنی اسراییل و معاصر با دانیال نبی است. وی حدود ۲۶۰۰ سال پیش می‌زیسته و نگهبان معبد بزرگ یهودیان در اورشلیم بوده‌است. حدود سال ۵۹۰ قبل از میلاد، بخت‌النصر پادشاه خونخوار كلده به اورشلیم حمله كرد و یهودیان زیادی را به قتل رساند و نزدیك به بیست هزار نفر از آنان را اسیر و به شهر بابل پایتخت كلده كه نزدیك بغداد فعلی قرار داشت انتقال داد. حیقوق در بین این زندانیان بود و مدت طولانی در زندان به سر برد.در سال ۵۴۸ قبل از میلاد كورش كبیر پادشاه ایران به كلده حمله كرد و در جنگی طولانی لشكریان كلده را شكست داد، بابل را تصرف كرد و طی فرمانی دستور آزادی كلیه اسرا و زندانیان یهود را صادرنمود. پس از آزادی از بند اسارت بابلیان، حبقوق به ایران مهاجرت كرد و در شهر تویسركان (رودآور) ساكن شد و در همین شهر درگذشت.آرامگاه حبقوق پیامبر در تویسركان طی قرون متمادی چندین بار بازسازی شده‌است. این آرامگاه یكی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی ایران محسوب می‌شود. متاسفانه آرامگاه این پیامبر چندین بار مورد سرقت غارتگران میراث فرهنگی قرار گرفته‌است در آخرین بار در دهه هفتاد شمسی سرداب حبقوق نبی (ع) پیدا گشت و اسكلت پیامبر هویدا شد خوشبختانه از كلیه اتفاقات فیلم‌برداری شده و در مراسم مختلف به نمایش درآمده‌است و این از معجزات الهی است كه اسكلت پیامبر پس از ۴۵۰۰ سال بطور سالم مانده است[نیازمند منبع]. هم اكنون آرامگاه این پیامبر الهی زیارتگاه اهالی شهرستان تویسركان و اقلیتهای دینی سایر شهرهای ایران می‌باشد.
-رضی‌الدین آرتیمانی شاعر معروف عصر صفوی است. ساقی نامه معروف او با این بیت آغاز می‌شود:
الهی به مستان میخانه‌ات به عقل آفرینان دیوانه‌ات
محصولات كشاورزی و سوغات :
محصولات
* گردو
* بادام
* سماق
* آلو بخارا
* توت
* آلبالو
سوغات
* مبل و منبت
* نقل
* پشمك
* مغز گردو
مكان‌های توریستی:
پارك توریستی كمربسته: واقع در شهر سركان در ۳ كیلومتری تویسركان
آرامگاه میررضی‌الدین آرتیمانی
آرامگاه حبقوق پیامبر
قلعه اشتران: در روستای اشتران تویسركان
پل تاریخی فرسفج (جنوب غربی شهر فرسفج)
كاروان‌سرای شاه‌عباس (۵ كیلومتری جاده تویسركان-غربان)
مدرسه شیخ علی خان زنگنه یا حوضه علمیه شهر تویسركان
درخت چنار قطور و كهنسال ۳۰۰۰ ساله (شهر تویسركان)
دره گزندر سرابی (تویسركان)
دره‌باغ‌های سركان (سركان)
دره باغ‌های آرتیمان (روستای آرتیمان)
فرش و قالی تویسركان:
بی تردید در روستاهای تویسركان به دلیل وجود زمستانهای پر برف و دهات دور از دسترس و وجود پشم و پنبه فراوان، از قدیم قالی بافی وجود داشته‌است. وجود فرشهای بالنسبه مرغوب با نقوش و رنگ آمیزی‌های زیبا كه متجاوز از ۱۰۰ سال عمر دارند نشان از فرش‌بافی مطلوب و با ارزشی، حداقل در برخی روستاها یا مناطقی كه دارای خان و ارباب بوده‌اند، می‌دهد.
