مرداب هسل

مرداب هسل به معنی آب راكد، مردابی است كه در مجاورت روستای طلاجو از توابع شهرستان چالوس در منطقه ای جنگلی به نام مشعل واقع شده كه از جنوب به جنگل های سوته لار و منطقه كردشت، از شمال و شمال غرب به گاوسرای قدیمی مشعل و منطقه ی مشعل موزی و از مشرق به منطقه مشعل لات میرسد.
سابقا حجم آب آن بیشتر بوده و در بعضی از نقاط عمق آن از مرز ۱۵ متر می‌گذشت. در سال ۸۹ برای تنظیم اكوسیستم مرداب طرح تزریق آب به هسل از طرف شهرداری مطرح شد كه به مرحله اجرا نرسید.حدود ۵۰ سال قبل تعداد ۱۰ الی ۱۵ خانه وار جهت دامداری در مجاورت هسل زندگی میكردند.
مرداب هسل در گذشته های نه چندان دور زیستگاه لاك پشت ها، وزغ ها و زالوهایی بود كه امروزه كمتر به چشم میخورند دلیل اصلی آن هم جاده ایست كه در مجاورت مرداب هسل توسط سازمان جنگل ها احداث شده و مردم منطقه به خصوص در روز سیزدهم فروردین ماه هر سال كه روز طبیعت است با متحمل شدن كمترین مشقت با وسیله ی نقلیه خود را به آنجا رسانده و الحق والانصاف با ریختن زباله هایشان خوب از خجالت طبیعت در می آیند.

آدرس :استان مازندران ، چالوس ، روستای سینوا

معرفی مرداب هسل

مرداب هسل یا تالاب كنیچال یكی از جاذبه‌های شگفت‌انگیز چالوس است كه همچون زیبایی خفته در میان جنگلی سرسبز با درختان سربه فلك كشیده و انبوه پنهان است. برای رسیدن به این مرداب رویایی و زیبا باید در دل جنگلی سحرانگیز پیاده‌روی كنید و هرچه به‌سمت آن پیش بروید، متوجه اسیدی شدن و ترش مزه بودن هوا خواهید شد و این نوید دهنده نزدیك شدن به این مكان شگفت‌انگیز است.

وقتی به مرداب هسل برسید، خواهید دید كه درختان و گیاهان همچون مرواریدی آن را احاطه كردند و جلوه و زیبایی خاصی به آن بخشیده‌اند. این مرداب در ارتفاع ۲۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد و مساحت آن در زمانی كه بیشترین آب را دارد، كمتر از یك هكتار است. در مطالعات و اندازه‌گیری‌های سال ۱۳۸۵، مساحت مرداب حدود ۳,۸۰۰ متر بوده است. عمق آب در این بازه در عمیق‌ترین نقطه كه در سمت جنوب غربی قرار داشت، ۲/۳۰ متر و عمق آن با اتكا به داغ‌آب موجود بر تنه درختان و سنگ‌ها در زمان ظرفیت كامل ۴/۴۰ متر بوده است. در گذشته حجم آب هسل بیشتر بود و در بعضی از نقاط عمق به بیش از ۱۵ متر نیز می‌رسید.

آب مرداب هسل از كف و كانون آن می‌جوشد و هیچ رود یا جویباری به آن نمی‌ریزد. در پایین دست تالاب چشمه‌ای از زیر درختی كهنسال می‌جوشد و در واقع این چشمه زیرآب هسل محسوب می‌شود. در سمت شرقی مرداب شیاری وجود دارد كه هنگامی كه به‌ندرت آب سر ریز می‌كند، از آن شیار به‌سمت دره چالوس رود سرازیر می‌شود. پرحجم‌ترین آب موجود در مرداب هسل از ریزش باران‌های موسمی است كه در نیمه دوم فصل پاییز آغاز می‌شود و تا اواسط بهار ادامه می‌یابد. این مرداب در بعضی از سال‌ها كم آب می‌شود و آب آن تاكف فرو می‌نشیند.

در مرداب هسل گویی زندگی ساكن است و زمان در آرامش و سكون سپری می‌شود. در این مرداب هیچ موج و حركت آبی وجود ندارد و سطح آن به‌اندازه نیم سانتی‌متر با جلبك پوشیده شده و هیچ جای درزی باقی نمانده است. این جلبك‌ها در قسمت‌هایی كه زیر سایه درختان قرار دارند به رنگ سبز دیده می‌شوند و هرچه به كانون مرداب نزدیك‌تر می‌شوند نارنجی و در نهایت در برابر نور خوشید به رنگ سرخ روشن در آمده و جلوه‌گری می‌كنند.

پوشش گیاهی و جانوری مرداب هسل

مرداب هسل در گذشته زیستگاه جانوران و حیوانات متعددی بوده است؛ اما امروزه با برهم خوردن اكوسیستم مرداب، این گونه‌ها دیگر دیده نمی‌شوند یا كمتر هستند. شاید دلیل این اتفاق باز شدن پای گردشگران به این منطقه با احداث جاده در دل جنگل باشد.

لاك‌پشت‌ها، وزغ‌ها و زالوها از جمله جاندارانی هستند كه در هسل زندگی می‌كردند؛ ولی اكنون كمتر به چشم می‌خورند. در این مرداب ماهی زندگی نمی‌كند؛ اما زیستگاه ایدئالی برای دوزیستان است. این مكان در گذشته آبشخور حیواناتی چون یوزپلنگ و پلنگ نیز بوده است.

منطقه مرداب هسل قبل از ملی شدن جنگل‌ها و مراتع آن، از چراگاه‌های احشام مردمان روستاهای سینوا، طلاجو و سینوا چشمه بود. درختان ممرز، انجیلی، راش، داغداغان، آزاد، شمشاد و بعضی درختان میوه جنگلی مانند سیب ترش جنگلی، انگور جنگلی، انجیر، انار و انواعی از گیاهان دارویی مثل بابونه، فشكی واش، زِمِنج پوشش گیاهی مرداب هسل را تشكیل می‌دهند.

وجه تسمیه مرداب هسل

مرداب هسل به نام‌های متعددی چون كنیچال، كنّو چال، گَن اُچال، مِهاز چال، مشل و هسل شناخته می‌شود كه از این میان، اسامی مشل و هسل معروف‌ترند.

واژه هسل نیز به معنی آب راكد و آبگیر فصلی است و در گویش تبری كلارستاقی برای هر آبگیری از این كلمه استفاده می‌كنند.

مرداب هسل كجاست؟

مرداب هسل یكی از جاهای دیدنی چالوس استان مازندران است. این مرداب در جنوب دو روستای طلاجو و سینوا در ۱۰ كیلومتری جنوب غربی شهر چالوس، ۱۵ كیلومتری شمال غربی شهر مرزن آباد و در عمق جنگل معروف مشل موزی قرار دارد.

جنگل مشل موزی به نام‌های مشعل، فین یا محمد آباد نیز شناخته می‌شود. این جنگل از جنوب به جنگل‌های سوته لار و منطقه كردشت، از شمال و شمال غرب به گاوسرای قدیمی مشعل و منطقه مشعل موزی و از مشرق به منطقه مشعل لات منتهی می‌شود.

• آدرس مرداب هسل: استان مازندران، ۱۰ كیلومتری چالوس

مسیر دسترسی به مرداب هسل

مرداب هسل از جاذبه های گردشگری مازندران است كه برای دسترسی به آن، باید ‍۱۰ كیلومتر مانده به شهر چالوس بعد از پلیس راه، اولین فرعی خاكی را پیش بگیرید كه جاده‌ای جنگلی است و به‌سمت روستای سینوا می‌رود. در این مسیر، بعد از عبور از پل رودخانه (یعنی مسافتی حدود ۳۰۰ متر)، به یك دوراهی می‌رسید كه باید مسیر سمت راست را انتخاب كنید تا به مرداب رویایی هسل برسید.

بعد از رسیدن به نزدیكی مرداب هسل باید خودروی خود را پارك كنید و بقیه مسیر را با یك پیاده‌روی سبك در حدود ۴۵ دقیقه در دل جنگل ادامه دهید. اگر اهل پیاده‌روی نیستید یا برایتان سخت است، می‌توانید با خودروهای آفرود، وانت و نیسان مردم محلی‌ منطقه این راه را تا پای مرداب طی كنید. با توجه به دشوار نبودن مسیر پیاده‌روی، پیشنهاد می‌كنیم كه قدم‌زدن در جنگل و تماشای زیبایی‌ها و لذت بردن از هوای روح‌انگیز آن را از دست ندهید.

فصول مختلف در مرداب هسل

مرداب هسل در بهار

در فصل بهار مرداب هسل غرق زیبایی و سرسبزی است. چنانچه دوست دارید این مرداب را به رنگ سبز ببیند در این فصل و به‌ویژه ابتدای بهار رهسپار آن شوید. در ضمن هوا نیز در این ایام دلپذیرتر است.

مرداب هسل در تابستان

مرداب هسل در فصل تابستان كم آب‌تر است و امكان دارد كه جلوه و زیبایی سایر فصل‌ها را نداشته باشد؛ همچنین با توجه به جنگلی بودن منطقه، ممكن است هوا نیز گرم و مرطوب باشد و مناسب سفر نباشد.

مرداب هسل در پاییز

پیشنهاد می‌كنیم اگر عاشق شاه فصل‌ها هستید، در پاییز به تماشای مرداب هسل بروید. در فصل پاییز این مرداب به مانند تابلوی رنگارنگ و چشم‌نوازی از طبیعت است. در پاییز زیبایی هسل دوچندان می‌شود و مهمانی از رنگ‌های قرمز، صورتی و نارنجی در آن برپا می‌شود.

مرداب هسل در زمستان

مرداب هسل در فصل زمستان نیز جلوه و زیبایی خاص خود را دارد و همچنان می‌توانید آن را به رنگ‌های صورتی و نارنجی مشاهده كنید. در این فصل شاخه‌های بسیاری از درختان انجیلی و ممرز (یا كُرزِل) همچنان سبز هستند؛ انبوهی از گیاهان درخت‌زی معروف مثل «دارواش» نیز سرسبزی سر شاخه‌ها را حفظ می‌كنند.

تصاویر مرداب هسل

پرسش‌های متداول