چندهفتهای است كه زغال اخته هم به جمع میوههای تابستانی اضافه شده. میوهای كه تولید كننده عمدهاش استان قزوین است. چند روز پیش خبرگزاریها خبر از رسمی دادند كه قرار است در روستای هیر استان قزوین برگزار شود: جشن زغال اخته. اهالی روستا روز ۱۱ شهریور همزمان با برداشت زغالاخته جشن شكرگزاری میگیرند، ساز میزنند و برنامه اجرا میكنند و به مهمانان زغال اخته میدهند. همین خبر چنان شوری به وجود آورد كه بلافاصله تورهایی به مقصد هیر شروع به ثبت نام كردند. این اتفاق نشان داد برای رونق گردشگری كارهای پیچیده لازم نیست. در خیلی از كشورها جشنها و رسمهای متنوعی با موضوعیت میوه برگزار میشود و حالا كه ایران اینهمه در تولید میوه غنی است بهتر است برای مشتاق كردن مردم به سفر از آنها بهره بگیرد. این كار به افزایش نشاط ملی هم كمك میكند. قبول ندارید؟
زغال اخته از محبوبترین میوههاست و به دلیل اینكه میوه چندان ماندگاری نیست و تولید انبوه نمیشود گران هم هست و چندان نمیشود به خرید كیلویی آن فكر كرد و معمولاً در حد یك سیر و دو سیر خریداری میشود. تا چشم به هم بزنی فصلش آمده و رفته.
هیر، روستایی در ۷۰ كیلومتری شمال قزوین و قطب تولید زغالاخته است و در سالهای پربار بالغ بر ۲۰۰ تن زغال اخته از باغهای این روستا به سراسر كشور ارسال میشود. یعنی ۱۱ شهریور قرار است چند تن زغال اخته را یكجا ببینیم. چشممان عادت ندارد.
زغال اخته این روستا مرغوبترین زغال اخته در كشور به شمار میآید و شاید به همین علت متولی جشن زغال اخته است. گرچه پیش از این در كلیبر (ناحیهای در استان آذربایجان شرقی و نزدیكی تبریز) تلاشهایی برای برگزاری جشنواره زغال اخته صورت گرفته. كلیبر، به خاطر قرار گرفتن در میان كوههای بلند، دارای آب و هوای خاصی است كه مشخصا برای بار آوری زغال اخته مناسب است و حتا گفتهاند زغال اخته سمبلی از هویت كلیبر است.
علاوه بر میوه چوب این درخت هم از محبوبیت زیادی برخوردار است. برخلاف چوبهای دیگر در اب غوطهور نمیشود و از آن در ساخت دست ابزار و قطعات ماشین استفاده میكنند. در گذشته با این چوب اسلحه و نیزه و كمان هم میساختند. در سالهای گذشته چوبدستیهای تهیه شده از درخت زغال اخته بصورت عمده در شهر اهر معامله میشد. از آنجا كه اغلب این چوبها از جنگلهای ارسباران میآمد، دولت برای حفاظت از محیط زیست خرید و فروش اینگونه چوب دستیها را محدود كرده است.