كتابخانه سلطنتی مجموعه فرهنگی و تاریخی نیاوران مكان نگهداری بیش از ۲۳ هزار جلد كتاب با ۱۶ هزار عنوان است. از كتاب‌های قدیمی این كتابخانه می‌توان به دیوان حافظ متعلق به ۱۴۴ سال پیش اشاره كرد. این كتاب در سال ۱۲۵۲ هجری خورشیدی به ناصرالدین شاه قاجار هدیه شده است.
قدیمی ترین كتابخانه ایران ، كجاست؟
از آثار تاریخی كه در این مجموعه وجود دارد می‌توان به یك كتاب چاپ سنگی متعلق به ۴۰۸ سال پیش اشاره كرد. این كتاب یكی دیگر از قدیمی‌ترین كتاب‌های نگهداری شده در كتابخانه سلطنتی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران به حساب می‌آید و در سال ۱۶۰۹ میلادی در فرانسه چاپ شده و اثری تاریخی است.
برخی از كتاب‌های موجود در قدیمی ترین كتابخانه ایران به امضای افرادی چون پروین اعتصامی، علی نقی وزیری، منوچهر آتشی، جان اف كندی، والت دیزنی، جواهر لعل نهرو، رولف بنی و گریشمن رسیده‌اند.
آثاری به خط میر علی هروی، احمد نیریزی، وصال شیرازی، زین العابدین حسنی، محمد اصفهانی و محمد تقی مشهدی در كتابخانه سلطنتی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران دیده می‌شوند. در كلكسیون این كتابخانه نیز ۳۵۰ تابلوی نقاشی از افرادی چون جعفر روحبخش، منصوره حسینی، ناصراویسی، ابوالقاسم سعیدی، محمود فرشچیان، سالوادور دالی، خوان میرو، اندی وارهول و آلن بایاش در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند. این آثار نشان دهنده بخشی از تاریخ هنر معاصر هستند.
در این میان می‌توان گفت از مهم‌ترین مجسمه‌های جای گرفته در كتابخانه سلطنتی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران می‌توان به مجسمه «هیچ» اشاره كرد.
پیانویی در گوشه این كتابخانه دیده می‌شود كه گویی در میتینگ‌های دوستانه و خانوادگی دوره پهلوی نواخته می‌شده است. از جاذبه‌های دیگر این كتابخانه می‌توان به لوستر بزرگی ساخته فرانسوی‌ها اشاره كرد كه نور آن مناسب با نوری بوده كه باید در هنگام مطالعه از آن استفاده كرد. این لوستر از بیش از سه هزار استوانه شفاف تشكیل شده است.
خاطرنشان می‌شود یك گروه متخصص، كتابخانه اختصاصی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران را در فروردین ۱۳۸۳ به طور كامل شناسایی و ساماندهی كردند.
