آرامگاه جاماسب حكیم

آرامگاه جاماسب حكیم اثری باستانی و با ارزش در شهرستان جهرم و در مسیر جاده شیراز به جهرم در سمت راست جاده و نرسیده به شهر باب انار می باشد كه پس از ورود به جاده فرعی به روستای كراده منتهی می‌شود و پس از آن در شرق كراده روستای گاره واقع شده كه آرامگاه جاماسب حكیم در بیرون این روستا قرار دارد. فاصله روستای كراده تا روستای گاره دو كیلومتر است كه از میان كوچه باغ‌های سرسبز راهی باریك و خاكی ناهموار را به‌طرف آرامگاه طی می‌كند. نام اصلی این روستا گاره یا كاره می‌باشد كه اهالی منطقه به‌آن جومه بزرگی می‌گویند كه مخفف جاماسب بزرگ است. پیرمردان و پیرزنان این منطقه جاماسب را خانباز هم می‌خوانند و درباره جاماسب یا خانبازخان داستان‌ها و اشعار بسیاری در منطقه استان فارس گفته شده‌است. آرامگاه جاماسب حكیم در بیرون و در جنوب شرقی روستای گاره بر فراز تپه‌ای قرار گرفته‌است كه مشرف بر شهر خفر و باغ‌ها و روستاهای اطراف است.

جاماسب یكی از دامادهای زرتشت پیامبر ایرانیان می‌باشد. از آن جمله می‌گویند كه خداوند به جاماسب گفت: كه در روزی معین عمرت به‌پایان می‌رسد و جاماسب در روز موعود به این منطقه وارد شده و در همان‌جا جان به جان آفرین تسلیم كرد و اهالی گاره برایش مقبره‌ای ساختند. بنا بر نوشته‌های منابع، جاماسب از پیشگویان بود و مرگ خویش را پیش‌بینی كرده بود كه در تاریخی معین بر اثر نیش عقرب وفات خواهد یافت؛ بنابراین در آن ساعت موعود برهنه سوار بر اسبی عریان گردید و به میان رودخانه قره قاج رفت. اما بر اثر نیش عقرب جان به جان آفرین تسلیم كرد.

ظاهراً عقرب به خاربنی چسبیده و برآب سوار بود كه به دم اسب رسید و مأموریت خویش را انجام داد. البته جدا از افسانه‌های قدیمی در مورد داستان جاماسب باید به این موضوع اشاره نمود كه جاماسب بنیان‌گذار دین ایرانی بوده و زردشت پیامبر اصلاح گر همان دین است و زرتشت آمده بود دین جاماسب را از تحریفات میترائیزم اصلاح كند. ساختمان آرامگاه به‌صورت مكعب شكل است كه بر روی تپه‌ای كوتاه احداث گردیده و از سنگ‌های تراش خورده بدون ملات ساخته شده‌است. آرامگاه تشابه فراوانی با كعبه زرتشت در نقش رستم دارد. به‌علت تراش خوردن سنگ‌های آرامگاه می‌توان آن را به دوران هخامنشی و دورانی كه شهر خفر دارای اهمیت بوده نسبت داد.
روی سقف آن یك سنگ ۸ ضلعی موجود بوده كه به‌وسیله سنگ‌های تراش خورده به‌صورت یك مقبره درآمده بوده‌است كه متأسفانه بر اثر چپاول سودجویان تنها ۳ الی ۴ ضلع آن باقی مانده‌است. چپاولگران در زیر همین سنگ مقبره از ۲ طرف بالا و پایین به‌صورت تونلی حفر كرده‌اند و از ظواهر امر پیدا است كه سودجویان چیزی پیدا نكرده‌اند. زیرا درون چهاردیواری آرامگاه تماماً از سنگ و ساروج پرشده‌است. طول و عرض هر دیوار از هر طرف ۵ متر و ۸۰ سانتی‌متر است كه به‌صورت مربع و بسیار استادانه و با اصول معماری ساخته شده‌است. ارتفاع این آرامگاه مربع شكل در هر طرف ضلع متفاوت است.

به‌دلیل اینكه بر روی تپه كه دارای شیب و سنگ‌های صخره‌ای است ایجاد شده‌است ارتفاع تغییر می‌كند. اما در ضلع غربی ارتفاع آن نزدیك به ۷ متر می‌رسد كه احتمالاً ارتفاع این آرامگاه بیشتر از این بوده‌است كه به‌تدریج ویران شده‌است.
ابعاد سنگ‌های تراش خورده آرامگاه با یكدیگر تفاوت دارند. احتمالاً بر بالای مقبره ۸ ضلعی اتاقی بوده‌است كه به‌صورت ۴ اتاقی بازساخته شده بود كه شاید بر روی همین مقبره آتشدانی برپا بوده‌است و از فواصل دور دیده می‌شده. برخی می‌گویند كه این ساختمان آتشكدهای بوده كه در جشنها و مراسم ویژه از آن استفاده می‌شده‌است.