تنگه عالی محمد

در نزدیكی تنگه چاهكو، پدیده زمین‌شناسی دیگری وجود دارد كه از تنگه چاهكوه به سبب وجود نماهای زیبایی كه در دیواره‌های این تنگه به وجود آورده و همچنین به دلیل ”نمایان“ بودن آب در بخش‌هایی از تنگه موردنظر بسی جذابتر است، و نام‌هایی چون”تنگه آب‌نما“ یا ”تنگه سنگ آب“ را برای آن پیشنهاد شده است.

تنگه مورد بحث در بخش غربی جزیره در جنوب روستای چاهو شرقی واقع شده و امتداد كلی شمالی جنوبی دارد. ورودی شمالی تنگه از طریق روستای چاهوی شرقی، در حدود دو كیلومتری ساحل شمالی قرار دارد و دهانه آن در ابتدا فراخ و پرعرض است ولی پس از طی چند ده متر به سرعت تنگ و بسیار باریك می‌شود.
وجود گیاهان فراوان و درختان نسبتاً سالمند نشان‌دهنده وجود میزان آب كافی در بستر تنگه است.

همچنین لایه كم ضخامت رس و مارن در كف تنگه كه در آن ترك‌های گلی متعدد مشاهده می‌شود و در اغلب نقاط چسبندگی زیادی از خود نشان می‌دهد، دلیل دیگری بر وجود رطوبت بالا در این تنگه است.
حفره‌ها و شیارهای فراوانی در دیواره‌ ها تنگه مشاهده می‌شو.ند كه شكل‌های نیم‌كروی، قاشقی و طاقچه‌ای دارند و عناصر اصلی زیبایی این تنگه محسوب می‌شوند.
شیارهای خطی و طاقچه‌ای در بسیاری از نقاط به‌صورت موازی دیده می‌شوند و دلیل بروز این حالت، انحلال و فرسایش در میان لایه‌های رسی و مارنی است كه نسبت به ماسه سنگ آهكی (جنس اصلی دیواره‌ها) فرسایش‌پذیری زیادی دارند.

همچنین وجود رس رس و مارن در این لایه‌ها و از بین رفتن آنها در اثر فرسایش، شكل‌های كروی و قاشقی را بر دیواره‌ها پدید آورده است.
حركت سریع و تخریبی آب در زمان بروز سیلاب‌ها، عامل دیگری در فرسایش لایه‌ها و ایجاد شكل‌های تیغه‌ای و گوه‌ای با لبه‌های صیقلی است.
در اواسط تنگه مسیر حركت بسیار دشوار و تنگ می‌شود و دیواره‌ها كاملاً به هم نزدیك می‌شوند به ترتیبی كه در برخی نقاط با استفاده از دست باید خود را كمی از كف تنگه بالاتر كشیده و عبور كرد. در این نقاط، بلندی دیواره‌های پیرامون و تنگ و تاریك بودن مسیر حالتی و هم‌آور شاید هیجان‌انگیز را در بیننده و بازدیدكننده پدید می‌آورد كه این نكته می‌تواند برای علاقه‌مندان گردشگری ماجراجویانه (Adventure tonsir) جالب و خاطره‌انگیز باشد.

تنگ عالی در انتها به دیواره‌های شمال‌شرقی گنبدنمكی نمكدان ختم می‌شود و مسیر از این‌جا تا ساحل جنوبی كاملاً متفاوت بوده و جلوه‌های خاص حاصل از برونزد گنبدنمكی قابل مشاهده است. در دیواره‌های تنگه شاهد درزه‌های كوچك و بزرگ متعدد و هم‌چنین چندین گسل عرضی هستیم كه به احتمال بسیار زیاد حاصل جنبش‌های گنبدنمكی است كه در نزدیك آن قرار دارد.