تنب پرگان جناح یكی از عجیب ترین بناها در دوره ساسانی است. تنب پرگان جناح دارای یك بنای مدور داخلی می باشد. تنب پرگان جناح در استان هرمزگان واقع شده است كه توسط باستان شناسان مورد بررسی قرار گرفته است.
بخش اصلی سازه مدور داخلی، شامل یك ساختار ایجاد شده با ۲۰ عدد جرز سنگی است كه در فصل كاوش اخیر به طور كامل آشكار شد.
باستان شناسان قطر این سازه را ۱۶.۸۰ متر و مساحت كل فضای داخلی آن ۲۲۱ متر مربع اعلام كرده و گفته اند كه هر كدام از جرز‌های بیست گانه، دارای اندازه مشابه هستند و به سبك معماری ساسانی با غوطه ور كردن سنگ در ملاط گچ ساخته شده و سطح بیرونی آن‌ها نیز با همین ملاط اندود شده است.
بین هر دو عدد جرز بنا، یك درگاه با عرض متوسط ۶۰ سانتیمتر قرار گرفته است البته به استثنای فاصله دو جرز كه در سمت جنوبی ساختار مدور قرار گرفته و دارای پهنایی دو برابر دیگر درگاه‌ها است و به احتمال زیاد ورودی سازه مدور به شمار می‌رفته است.
در نقطه مركزی هر دو فضای مدور نیز یك ستون گرد به قطر ۱۶۰ و ارتفاع بازمانده ۵۰ سانتیمتر بازمانده، كه سطح بیرونی آن با ملاط گچ اندود شده است. همچنین دو ستون مستطیل شكل نیز در دو پهلوی خاوری و باختری ستون گرد مركزی قرار گرفته است.
بنابر شواهد به دست آمده از كاوش بنا، پوشش بخش مركزی بنا گنبدی شكل بوده و ستون مركزی بنا دقیقا در زیر این گنبد واقع بوده است.
پایه‌های این گنبد بر روی ۱۴ عدد ستون سنگی دایره میانی بنا قرار داشته است، كه یك پوشش نیم تاق مانند نیز، فاصله بین جرز‌های بیست گانه دایره بیرونی و گنبد مركزی را پوشانده بوده است.
یك حصار خشتی مدور در اطراف سازه مدور وجود دارد كه چهار نیم برج بیضی شكل در جهات اصلی شمالی، جنوبی، خاوری و باختری داشته، و در نهایت نیز یك خندق مدور با پهنای دست كم ۷ متر در اطراف بنا كنده شده است.
طبق گفته باستان شناسان در واقع تاكنون تمامی جستجو‌ها و مشاوره‌ها با پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی، نشانگر منحصر به فرد بودن شكل و جزییات داخلی معماری بنا است. آنچه مسلم است بنای شناسایی شده كاركرد معمول و عادی نداشته است و به طور كلی می‌توان دو كاربری آیینی و یا علمی- رصدخانه‌ای و یا هر دو آن‌ها را توامان برای آن در نظر گرفت
