مُهاجران ( ماران ) یكی از شهرهای استان همدان و در سمت شرقی بخش لالجین از توابع شهر بهار واقع شده است. این شهر پیش‌تر جزو دهستان حاجی‌لوی كبودرآهنگ بود. در این شهر ۱۶۹۸ خانوار با جمعیتی بالغ بر ۷۷۵۸ تن ساكنند. از این تعداد ۳۹۷۹ تن را مردان و ۳۷۷۹ تن را زنان تشكیل می‌دهند. مسجد جامع، تپه و پل مهاجران معروف به پل خانم از آثار تاریخی این شهر به‌شمار می‌رود.
مشاهیر
شیخ محمود زنجانی (متین) یكی از علمای بزرگ كه در سال ۱۳۰۱ پس از كسب علم از محضر علمای نجف وارد مهاجران شد و سی‌سال مردم این منطقه از وجود وی بهره بردند.او در سال ۱۳۳۲ فوت نمود. پیكر ایشان در جوار مرقد فاطمه معصومه در قم مدفون است. شیخ محمدباقر بن العالم الجلیل آیت‌اللَّه آقا شیخ علی زاهد مهاجرانی از علماء اعلام معاصر است . ملیت : ایرانی – قرن : ۱۴ منبع : گنجینه دانشمندان (جلد هفتم) شیخ محمدباقر بن العالم الجلیل آیت‌اللَّه آقا شیخ علی زاهد مهاجرانی از علماء اعلام معاصر است در شهر همدان. وی در سال ۱۳۲۵ قمری در مهاجران متولد شده و از هفت سالگی مقدمات را در همان قریه در حضور علماء محل فراگرفته بعدا به همدان حركت كرده قریب پنج سال در همدان از حوزه اساتید استفاده نموده و شنیدند كه آیت‌اللَّه حایری طاب ثراه در قم تأسیس حوزه نموده‌اند در اواخر سال ۱۳۴۰ قمری مشرف به بلده طیبه قم شد و در حضور اساتید عظام جهت تكمیل سطوح حاضر و از حضور آیت‌اللَّه آقا شیخ ابوالقاسم قمی استفاده نمودند. سپس در سال ۱۳۴۷ به بحث آیت‌اللَّه حایری حاضر شدند و در سال ۱۳۴۹ قمری در محضر آیت‌اللَّه العظمی حجت قدس سره حاضر شده فقها و اصولا استفاده نمود. پس از آن در حوزه تدریس آیت‌اللَّه العظمی بروجردی شركت نمودند. معظم‌له هم اكنون در قیدحیات نبوده ودر سال ۱۳۶۵ فوت كرده اند.
اجازات ایشان عبارتند از: اجازه اجتهاد از آیت‌اللَّه العظمی حجت، آیت‌اللَّه حایری، آیت‌اللَّه صدر، آیت‌اللَّه سید ابوالحسن اصفهانی و آیت‌اللَّه حكیم طاب ثراهم میباشند. نوشتجات و تألیفات این دانشمند به قرار ذیل است: ۱- تقریرات دوره كامل اصول آیت‌اللَّه حجت ۲- درس بیع ۳- رساله در صلوت ۴- رساله‌ای در صوم ۵- صلوت جمعه ۶- قاعده لاضرر و لباس مشكوك ۷- درایه كه قریب به انتشار است. فرزند ایشان ایت الله جعفر زاهد مهاجرانی هم اكنون در قید حیات بوده و شاگردانی نیز داشته اند. وی از شاگردان ایت الله خمینی نیز بوده واز ایشان ودیگر علما اجازه ی اجتهاد دارند.
معرفی یكی ازمشاهیر مهاجران به نقل ازتاریخ مفصل همدان:
نوشته ایت الله صابری همدانی جلد دوم صفحه۴۰۱ :
آیت الله شیخ عباس مهاجرانی (اسماعیلی) متولد۱۲۷۸ در مهاجران متوفی۱۳۵۳ شمسی مدفون درشهر مقدس قم.
(شیخ عباس مهاجرانی ابن مولاقلی از فضلای قرن ۱۴ هجری است پدرشان از زهاد واتقیاء عصر بود و علمای محتاط صیغه ی طلاق را نزد ایشان می خواندند. ابتداء امر در قریه مهاجران نزد عالم جلیل و محقق آقا شیخ علی مهاجرانی مشروطه خواه به كسب دانش پرداخت. سپس به قم رفت و در حوزه درس بنیانگذار حوزه علمیه قم حاج شیخ عبدالكریم حائری یزدی شركت و از آن فقیه بزرگ استفاده كرد و در بعض موارد بر كتاب «دورالاصول» استادش تعلیقه و حاشیه دارد. و صاحب ترجمه غیر از خطیب كامل و نویسنده فاضل دكتر عباس مهاجرانی ابن شیخ حسین معاصر است كه دراین كتاب ترجمه اش بیاید).
ایت الله شیخ عباس مهاجرانی سالهای متمادی تاسال۱۳۵۳ كه مرحوم شدند امام جماعت مسجد جامع مهاجران بودند. علاوه بر مهاجران اهالی محترم روستاهای اطراف مثل رایكان علیا، رایكان سفلی، ماهروار، كوریجان و كوشك اباد. مخصوصا مردم شریف قرخلر از وجود بابركتش استفاده می كردند. رحمت الله علیه.
آثار باستانی
پل قدیمی مهاجران (خانم كورپوسی)
فراورده‌های كشاورزی و باغی
مهم‌ترین فراورده‌های كشاورزی و باغی مهاجران عبارتند از: جو، خربزه، خیار، سیب زمینی، پیاز، گوجه‌فرنگی، هندوانه، هویج، یونجه، اسپرس، باقلا، ذرت علوفه‌ای و خوشه‌ای، سبزیجات، شبدر و گندم می باشد.
آثار و اماكن تاریخی
تپهٔ مهاجران
پل مهاجران
مسجدجامع مهاجران
امامزاده ابراهیم و عقیل دستجرد
تپهٔ دستجرد
تپهٔ ریكان سفلی
تپهٔ حسین‌آباد
