مسجد جامع كاشان

كاشان شهر گل و گلاب ایران است كه همه آن را با عطر خوش گلابش می شناسند. این شهر پر از خانه های تاریخی و دیدنی است كه می توانید در سفرتان هم به تماشای باغ ها و طبیعت آن بپردازید و هم این كه به بازدید از خانه های تاریخی این شهر نیز بروید.

دیدنی های كاشان كم نیست و اكثر آن ها با فاصله كمی از هم قرار گرفته اند، بنابراین در سفری حتی یك الی دو روزه می توانید اكثر آن ها را ببینید. جاذبه ای كه در این شهر می خواهیم درباره آن صحبت كنیم مسجد جامع كاشان است كه یكی از بناهای تاریخی این شهر است و قدمت آن به دوره ی سلجوقیان بازمی گردد.

از جاهای دیدنی كاشان مسجد جامع كاشان است كه بنای اولیه این مسجد مربوط به قبل از اسلام و محل آتشكده ای بوده  كه با ظهور اسلام مسلمانان آن را به مسجد تبدیل كردند. اولین بانی مسجد مشخص نیست؛ ولی مشهور است كه صفیه خاتون، دختر مالك اشتر، این مسجد را بنا كرده است . بر اساس كتیبه‌های موجود، بنا را عبدالرزاق خان، حاكم كاشان، تعمیر اساسی كرده است. منارۀ آجری مسجد در دورۀ سلجوقیان ساخته شده است. فقط این مناره و یكی از محراب‌های شبستان از آن دوره باقی مانده است. دو محراب دیگر این شبستان مربوط به قرن هشتم و قرن دوازدهم هجری قمری هستند.

مناره های مسجد ،از مناره های كم نظیر كشور به شمار می آیند. شبستان های وسیع تابستانی و زمستانی همراه محراب های گچبری شده و تلفیق آن با كاشی های رنگارنگ، نقش های بدیعی را به وجود آورده و به مسجد جلوه خاصی بخشیده است.

آشنایی با مسجد دیدنی و جامع كاشان

مسجد جامع كاشان یكی از بناهای باارزش و فاخر بافت تاریخی كاشان است. بافت تاریخی كاشان دارای محلات متعدد است.

محله میدان در بافت تاریخی كاشان، هسته و محل شكل گیری این شهر تاریخی است. مسجد جامع كاشان كه یكی از قدیمی ترین بناهای تاریخی این شهر است، نیز در این محله ساخته شده است. علی رغم آن كه مسجد جامع كاشان قدمت بسیار زیادی دارد، اما تاكنون مطالعه كامل و جامعی در خصوص معماری و سیر شكل گیری آن صورت نگرفته است.

پس از آن كه محله میدان كاشان، دچار افول می شود و محله های دیگر در آن اهمیت پیدا می كنند، همین مساله جایگاه این مسجد را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و باعث می شود كه از مسجد جامع اصلی كه در مركز شهر واقع بود تبدیل به یك مسجد محلی كم رونق شد.

مسجد جامع كاشان، دو محراب دارد كه یكی از آن ها رو به قبله است و دیگری با یك زاویه كج در جهت قبله قرار دارد. مسجد جامع كاشان در طول تاریخ چندین بار مرمت شده است اما تاریخ بسیاری از آن ها به صورت دقیق مشخص نیست. اما یكی از كتیبه های آن كه متعلق به دوران زندیه است، به اتمام مرمت آن در این دوره پس از زلزله ویرانگری كه در آن زمان اتفاق افتاده بود اشاره دارد.

چند ویژگی جالب مسجد جامع كاشان

مسجد جامع كاشان دارای ویژگی های معماری خاصی است كه در اینجا به ذكر آنها می پردازیم:

ایوان مرتفع: این ایوان در ضلع غربی مسجد قرار گرفته است. ارتفاع بلندترین قسمت ایوان در حدود ۱۳.۸ متر می باشد. این ایوان دو طبقه دارد و ارتفاع آن در طبقه اول ۶.۷ متر و عمق ایوان از حیاط ۷.۴ متر می باشد. ایوان مرتفع با استفاده از آجركاری های بسیار زیبا تزیین شده است.

محراب: این مسجد در گذشته دارای محرابی بود كه جهت صحیح قبله در آن رعایت نشده بود. بنابراین، تصمیم گرفتند محراب را تخریب كنند و در مجاورت آن محراب دیگری بسازند.

به اعتقاد عموم مردم، جهت محراب تخریب شده به سمت بیت المقدس بود. به همین دلیل، این محراب تخریب شد و محراب جدیدی در جهت كعبه بنا گردید. بر روی محراب جدید، كتیبه ای كه مربوط به تغییر جهت قبله است، نوشته شده كه گواهی بر این ادعاست.

مناره: مناره مسجد جامع كاشان دارای دو پوسته در بخش نما و سازه است. قدیمی ترین كتیبه مسجد بر روی مناره آن قرار دارد. بر روی این كتیبه تاریخ ۴۶۶ ه.ق حك شده است و گمان می رود متعلق به دوره آل بویه باشد. این مناره از جمله قدیمی ترین سازه های تاریخی كاشان است.

مناره مسجد جامع كاشان، در قسمت جنوب شرقی مسجد قرار دارد. این مناره از آجر ساخته شده است و ابعادی در حدود ۳۲×۳۲×۷ سانتی متر مكعب دارد. مناره آجری مسجد، سومین مناره قدیمی است كه دارای تاریخ منقوش بر روی كتیبه است. مناره های اول و دوم به ترتیب عبارتند از: مناره مسجد ساوه و مسجد زواره

حوضخانه: حوضخانه كه تابستان نشین هم نامیده می شود معمولا در مناطق گرم و خشك ایجاد می شود. این سازه، معمولا هشت ضلعی است و در داخل ساختمان قرار می گیرد. حوضخانه این مسجد در مركز آن قرار دارد.

این مسجد همچنین دارای گنبد آجری، صحن وسیع و مقصوره است. همچنین، در داخل مسجد فضایی ساده و بی پیرایه وجود دارد. گمان می رود این فضا مكانی برای اقامت پیامبر (ص) بوده باشد.