محوطه باستانی قلعه خسرویكی از جاهای دیدنی اطراف اردبیل كه به فاصله ۲۸ كیلومتر شمال غربی شهر اردبیل و ۷۰۰ متری شمال روستای قوناق قیران و در مختصات طول جغرافیایی ۴۸ درجه و ۴ دقیقه و ۵۲ ثانیه و عرض جغرافیایی ۳۸ درجه ۲۶ دقیقه و ۵۷ ثانیه واقع شده است. از شهر اردبیل جاده ای آسفالته به روستای گندشمین وجود دارد این جاده آسفالت بر روی جاده قدیمی اردبیل به مشكین شهر و مغان ایجاد شده است. پس از طی ۲۶ كیلومتر از شهر اردبیل به طرف روستای گندیشمین، نرسیده به روستای قوناق قیران و در حدود ۱ كیلومتری آن در كنار رود كوچك شیخ احمد، جاده ای خاكی در سمت راست جاده اردبیل وجود دارد. این جاده خاكی توسط روستاییان اطراف به منظور رفت و آمد به مزارع استفاده می شود و به این دلیل بسیار ناهموار می باشد پس از طی مسیر در حدود یك كیلومتر از این جاده خاكی به دو راهی میرسیم و پس از طی مسیر در حدود یك كیلومتر از جاده سمت چپ می توان به قلعه خسرو رسید. این جاده خاكی از كنار قلعه خسرو گذشته و به دره رود قره سو پایان می یابد. راه دیگر دسترسی به این صورت است كه از روستای قوناق قیران یك راه مالرو به سمت قلعه خسرو وجود دارد این راه مالرو از داخل دره رود قره سو بوده و راه سخت و دشواری است كه پس از طی مسافتی در حدود نیم ساعت از روستا می توان به قلعه خسرو رسید.روستای قوناق قیران از دهستان های غربی، بخش مركزی شهرستان اردبیل و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۳۲۰ متر و آب و هوای سرد و خشك و یك منطقه پایكوهی است كه در ۲۷ كیلومتری شمال غرب شهر اردبیل واقع شده است رود شیخ احمد كه از كوه سبلان سرچشمه گرفته از شمال و خاور آبادی گذشته و به رود قره سو می ریزد. كار و پیشینه مردمان روستا كشاورزی، باغدار و دامداری است.قلعه خسرو بر بالای یك كوه كم ارتفاع قرار گرفته است و رود قره سو از سه جهت یعنی شمال و شمال شرقی و غربی این كوه را در بر گرفته است. این كوه كم ارتفاع را مردمان روستا با نام شوش داغی می نامند و این به دلیل شیب تند دامنه های آن و نوك تیز قله آن و همچنین موقعیت خاص قرار گیری قله كوه كه به هیچ كوه دیگری متصل نبوده است، می باشد شوش داغی همچون دیگر كوهها و ارتفاعات پیرامون دامنه سبلان در اثر فعالیت های آتشفشانی ایجاد شده است راس كوه متشكل از یك توده سنگی از سنگ های آذرین، به صورت یكپارچه می باشد و وسعت چندان ندارد ارتفاع نوك قله شوش داغی از سطح دریا آزاد ۱۳۹۵ متر و از بستر رود قره سو در پای كوه ۱۳۵ متر است. جبهه شمالی شوش داغی به یك برآمدگی كوچكی منتهی می شود و این برآمدگی كه وسعت كمی نیز دارد با شیب بسیار تندی كه دسترسی به آن را مشكل می سازد به رود قره سو منتهی می شود جبهه غربی كوه شوش داغی از نوك كوه تا دیوار دفاعی دارای شیب بسیار تندی بوده و از پایین دیوار به پرتگاه عمیقی كه ارتفاع آن تا ۱۰ متر می رسد ختم می شود دامنه شرقی كوه نیز دارای شیب تندی است و این شیب تا حدود ۷۰ درجه می باشد و به گونه ای است كه به صورت یك دیوار صاف دسترسی به قلعه را تقریباً غیر ممكن می سازد. تنها در جبهه جنوبی و به خصوص جبنه جنوب شرقی شیب ملایم وجود دارد و امكان دسترسی به قلعه را ممكن می كند.محوطه باستانی قلع خسرو متشكل از دو قلعه و یك گورستان است یكی از این قلعه ها بر بالای كوه شوش داغی واقع شده و دیگری كه بزرگتر بوده و قلعه اولی را نیز در بر می گیرد . تمامی كوه شوش داغی را در برگرفته است. محوطه گورستان در قسمت جنوبی كوه شوش داغی واقع شده و در محوطه نسبتاً وسیعی گورهای آن پراكنده شده است.این قلعه در ۳۰كیلومتری شمال غرب اردبیل قرار دارد كه با شیوه خشكه چین سنگی با مصالح سنگی بدون استفاده از ملات ساخته شده و به دوره مفرغ جدید ۱۷۰۰تا ۱۴۵۰سال پیش از میلاد تعلق دارد.قلعه باستانی خسرو در عصر مفرغ جدید شكل گرفت و استقرار آن تا عصر آهن ۱ (۱۵۰۰تا ۱۲۰۰سال پیش از میلاد)، عصر آهن ۲ (۱۲۰۰تا ۸۰۰سال پیش از میلاد) و عصر آهن ۳ (۸۵۰تا ۵۵۰سال پیش از میلاد) تداوم داشت.در اواخر عصر آهن ۳این قلعه كاملا متروك شد و استقرار در آن به قلعه دیگری كه متعلق به دوره هخامنشی است، منتقل شد. این قلعه هخامنشی نیز در حدود ۷۰۰متری قلعه خسرو قرار دارد كه در حال حاضر باستان‌شناسان مشغول بررسی روی آن هستند.در فصول پیشین كاوش، سفال‌هایی از عصر مفرغ جدید و نشانه‌هایی از استقرار جوامع با ساختار پیچیده سیاسی و اجتماعی در این قلعه به دست آمده بود. بر اساس دلایل باستان‌شناسی جوامع پیچیده سیاسی و اجتماعی اولین بار در دوره مفرغ جدید شكل گرفته‌است.با توجه به اینكه این منطقه در دوره‌های مختلف بویژه در عصر مفرغ مورد تاخت و تاز اقوام مهاجر بود و با در نظر گرفتن اقتصاد كشاورزی و دامداری در عصر مفرغ به نظر می‌رسد، قلعه‌های هفت‌گانه نقش محافظت از قلعه مركزی خسرو و زمینهای كشاورزی و مراتع دامداری آن را به عهده داشتند.گورستان كوچكی نیز شامل ۱۰تا ۲۰گور در كنار قلعه‌های هفت‌گانه وجود دارد كه تعداد كم قبور آن نشانگر اقماری بودن این قلعه‌ها است. این گورها نشان دهنده مالكیت یا تسلط قلعه مركزی بر نواحی اطراف و سند تملك خانواده یا قبایل ساكن در قلعه مركزی یا قلعه‌های اقماری بر روی این مراتع هستند.كاوشگران در بررسیهای خود در این منطقه آثار بند و كانالهای آبرسانی مربوط به دوره مفرغ جدید را شناسایی كردند. فرضیه این است كه ساكنان این منطقه پس از احداث بند روی رودخانه قره‌سو كه در كنار قلعه خسرو قرار دارد، توسط این كانالهای سنگ‌چین آب رود را به طرف زمینهای اطراف هدایت می‌كردند.