روستای پایگلان از توابع بخش مركزی شهرستان سروآباد در كردستان است و در ۲۰ كیلومتری جاده اصلی سنندج – مریوان واقع شده است. شواهد تاریخی نشان می دهد كه پایگلان از لحاظ تاریخی از اكثریت روستاهای استان قدمت بیشتری دارد و از كهن ترین روستاهای كردستان محسوب می شود. سابقه تاریخی روستا به ۱۵۰۰ سال پیش برمی گردد. ساكنان قبلی این روستا، قبل از ظهور دین مبین اسلام، زرتشتی و مسیحی بودند و همگام با فتح كردستان توسط سپاه اسلام و نبوغ دین توحیدی به دین اسلام گرویدند. نام این روستا از پایگلان به معنی دامنه گلها گرفته شده است. مسجد جامع عبدالهی كه با توجه به متن كتیبه سردر و محراب این مسجد در سال ۳۷ هجری قمری به دست صحابه پیامبر(ص) عبدالله بن عمر ساخته شد، از آثار تاریخی این روستا است. همچنین قلعه خاكی لاقلعه در زمان حكومت سلطان محمد امیر مقرب الدین ساخته شده و نیز قلعه بایزید كه در ۵۰۰ متری شرق روستا واقع شده همگی از آثار تاریخی به شمار می آید. روستای پایگلان مهد ادب و فرهنگ و پرورش ادیبان و فاضلان زیادی است كه می توان به این افراد بزرگ اشاره كرد. حاجی ملا قاسم پایگلان – فرخ العلما ملقب به حیران – ملا احمد پایگلانی – ملاغفور – ملا فتاح – ملا اسعد ریاضی و ملا معروف مردوخی و اما هنرمندان و صنعتگران پایگلان از چوب نقش خلق می كنند همانند استاد محمد رشید كریمی و استاد امیر كریمی كوههای هِشاره – پشه بنا – مل كوا و بسیاری دیگر اطراف این روستا را احاطه كرده اند. از محصولات باغی این روستا می توان انگور – توت فرنگی – گلابی – سیب – آلو – زردآلو و آلبالو اشاره كرد.