بندر بوشهر یكی از شهرهای استان بوشهر و مركز استان بوشهر از استان‌های جنوب غربی ایران است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ بر ۱۹۵،۲۲۲ نفر بوده‌است.
بندر بوشهر در بخش مركزی استان بوشهر، در ارتفاع ۱۸ متری از سطح دریا و در منطقهٔ ساحلی خلیج فارس واقع شده و آب و هوای نیمه بیابانی گرم دارد. این شهر از سمت شمال، غرب و جنوب به خلیج فارس محدود شده‌است.
نام بوشهر در كتاب‌ها و اسناد تاریخی، تحت نام‌های مختلفی نظیر «رام اردشیر»، «ابوشهر»، «لیان» و «ریشهر» به ثبت رسیده‌است.
بیشتر مردم بوشهر به زبان فارسی با لهجه محلی تكلم می‌كنند. بندر امروزی بوشهر را نادرشاه افشار در ۱۷۳۶ میلادی رونق دوباره بخشید. نام این محل پیش از آن ریشهر بود.
بندر بوشهر به خاطر عواملی مانند صیادی، وجود نیروگاه اتمی،كشتی سازی و صادرات از این بندر رونق اقتصادی گرفته‌است.
هم اكنون ۱۸ اسفند سالروز تأسیس مدرسه سعادت روز بوشهر نام گرفته شده است.
نام بوشهر
بنای بوشهر به اردشیر ساسانی نسبت داده شده و نام اصلی آن «رام اردشیر» بوده‌است. گفته می‌شود كه «رام اردشیر» به مرور زمان به «ریشهر» تبدیل شد. به نظر می‌رسد كه بوشهر تحریف شده ریشهر- همان شهر قدیمی است. در عصر هخامنشی از تمدنهای بزرگ در ایران تمدن لیان بوده‌است كه برخی به اشتباه نام آن را از نام‌های بوشهر می‌دانند. هم اكنون نام خیابانی در بازار بوشهر به همین نام است طبق آثار كشف شده در منطقه باستانی هلیله و ریشهر نام این سرزمین ژرمانسیكا بوده‌است. همچنین در آثار باستانی شوش از این بندر نام برده شده‌است. در زمان اسكندر نام آن به موزامبری تغییر یافت.
نام دیگر اباشهر در زمان اردشیر بابكان به معنی شهر بابك و بعد از آن بوشهر به معنای شهر پایین بدلیل اختلاف سطحی كه با ریشهر داشته‌است.
پیشینه
بنای بوشهر را به اردشیر ساسانی نسبت داده‌اند. در كارنامه اردشیر بابكان به وجود بندری به نام بُخت اردشیر اشاره شده كه در كنار مدارك دیگر نشان دهنده اهمیت خلیج فارس برای شاهان آغازین ساسانی است. اهمیت این بندر چنان بود كه بُخت اردشیر با جاده‌ای به كازرون و شیراز وصل می‌شد و از آن كالاهای صادراتی به مناطق دیگر حمل می‌شدند.ولی بوشهر كنونی كه تاریخچه ۳۰۰ ساله دارد را «ابومهیری» پسر شیخ ناصرخان آل مذكور (ناخدا باشی كشتی‌های نادرشاه و بنیان‌گذار خاندان آل مذكور) در سال هزاروصدوپنجاه قمری (۱۱۱۴ش/ ۱۷۳۵م) پایه‌گذاری كرد، علت تاسیس این شهر به دلیل این بود كه نادر شاه می‌خواست بندری در جنوب بسازد و همچنین نیروی دریایی را تاسیس كند.
این بندر چنان پر رونق شد كه به عنوان رقیب بزرگی برای بندر بصره به حساب می‌آمد. این شكوفایی تجاری تا آنجا پیشرفت كه «حاج محمد شفیع» اجازه چاپ و نشر اسكناس رایج بوشهر را به دست آورد و این امتیاز تا برقراری بانك شاهی، در بوشهر باقی بود. بندر بوشهر از اولین مراكزی بود كه دارای صنعت چاپ سنگی شد و همچنین بعدها در صنعت یخ سازی و برق پیشرو بود، مردم این شهر از اولین مردمان ایران بودند كه با نشریات و مجلات آشنا شدند از اولین نشریات بوشهر می‌توان به روزنامه‌های مظفری. خلیج ایران و ندای جنوب اشاره كرد، همچنین به دلیل رونق و موقعیت خاص اولین نمایندگی‌های شركتهای تجاری و كنسولگری دولت‌های خارجی از جمله بریتانیا، آلمان و روسیه و امپراطوری عثمانی در این شهر دایر شد ولی این رونق با توسعه راه آهن به خرمشهر منتقل شد.
جبههٔ ساحلی بافت قدیم بوشهر در سال ۱۳۷۸ تحت شمارهٔ ۲۳۶۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
منظرهٔ شهر آمیزه‌ای از رنگ‌های سفید، زرد و قهوه‌ای است. بافت شهر بوشهر از حدود هفتاد سال پیش یعنی پس از جنگ جهانی اول رونق خود را از دست داده و مصالح مورد نیاز آن كه از آفریقا و هند تأمین می‌شده كم‌تر در دسترس بوده و ساكنین اصلی شهر شروع به ترك آن و مهاجرت به سایر نقاط كشور كرده‌اند. پس از جنگ دوم جهانی این مساله شدت گرفته و پس از انقلاب اسلامی نیز با تخریب بیش از یك چهارم این بافت توسط ادارهٔ بندر سیر صعودی این مهاجرت و تخریب شدت چند برابر یافته و هم اكنون به صورت نیمه ویرانه‌ای درآمده‌است.
روز ملی بوشهر
هم اكنون ۱۸ اسفند ماه سالروز تاسیس مدرسه سعادت روز بوشهر نام گرفته شده است. هم اكنون در مورد روز بوشهر نظراتی بر طبق این كه ۱۲ شهریور ماه، سالروز شهادت رئیس علی دلواری روز بوشهر باشد بیان شده است.
جغرافیا
موقعیت
بندر بوشهر در بخش مركزی استان بوشهر، در ارتفاع ۱۸ متری از سطح دریا و در منطقهٔ ساحلی خلیج فارس واقع شده و آب و هوای نیمه بیابانی گرم دارد. این شهر از سمت شمال، غرب و جنوب به خلیج فارس محدود شده‌است.
