ریپورتاژ آگهی
كاروانسرای مهیار

كاروانسرای مهیار

این كاروانسرا كه از نمونه های عالی و برجسته ی سبك معماری و ساختمان عهد صفوی است در ۳۰ كیلومتری شهرضا واقع شده است
  • 1400/12/02
  • استان : اصفهان
  • شهر : اصفهان
  • دسته : كاروانسراهای ایران
آدرس : در ۳۰ كیلومتری شهرضا واقع شده است
تلفن : 66059000-021

ین كاروانسرا كه از نمونه های عالی و برجسته ی سبك معماری و ساختمان عهد صفوی است در ۳۰ كیلومتری شهرضا واقع شده است.این بنا در زمان حكومت شاه اسماعیل اول ( ۹۰۷-۹۳۰ هجری ) احداث شده و بعد ها به سبب خرابیهای فراوان در سال ۱۰۸۵هجری در دوره ی شاه سلیمان صفوی تعمیر و تكمیل گردیده است.

اوژن فلاندن فرانسوی می نویسد: «كاروانسرای مهیار درراه اصفهان به شیراز یكی از معتبرترین كاروانسراهای ایران است. سیاحان ساختمانش را به مادر شاه‌عباس نسبت میدهند. نه فقط خوش آمد ساكنین ایران است كه درحین سفر بدان استراحت كنند بلكه طرز ساختمان و نقاشی كه دارد مورد توجه میباشد»

 

كاروانسرای مهیار-POHEKEkYHl

كاروانسرا به صورت چهار ایوانی به شكل مستطیل به اندازه ی خارجی ۸۲×۸۹متربنا شده است، حیاط كاروانسرا نیز مستطیل و به اندازه ی ۷۰/۳۸ × ۳۰/۴۸ متر ست. اطاقهای اطراف كاروانسرا مساوی بوده و به طول و عرض ۵×۴ متر ساخته شده است.

وسعت كاروانسرا و وجود بازاری در كنار آن دلیل بر این است كه كاروانیان به هنگام سفر در آن اجتماع كرده چند روزی می ماندند و در آن مدت توشه و سایر نیازهای مسافرت را مهیا می كردند.

بازار مزبور با مهارت مخصوصی با كاروانسرا ارتباط پیدا می كرد و در داخل آن رواقهایی ساخته شده بود كه در عقب آن دكانها قرار داشتند و در یك طرف به دكان نانوایی و یك قهوه خانه و در طرف دیگر به یك مسجد منتهی می گردیدند.

در این مسجد حوض و فواره ای نیز وجود داشت.كاروانسرا فاقد حمام بود، اما یك حمام عمومی خارج از آن به وسیله ی مردم محل ساخته شده بود.

سردر كاروانسرا در عقب رفتگی وسیعی نسبت به حصار بنا ساخته شده است.در نمای سردر زینتهایی از كاشی تراشیده دیده می شود.

در سالهای اخیر این كاروانسرا به ندامتگاه تبدیل شده بوده واكنون این اثر تاریخی بر اثر عوامل طبیعی درحال تخریب شدن می باشد كه جا دارد مسئولین مربوطه اقدامات اساسی جهت مرمت و احیاء دوباره آن اقدام نمایند.

حاج سیاح كه ضمن سفر خود در ماه شعبان ۱۲۹۴ هجری ( ۱۲۵۶ شمسی) در این كاروانسرا اقامت كرده است در خاطرات خود درباره ی این مجموعه ی جامع از كاروانسرا و بازار چنین نوشته است:

« … این كاروانسرا بسیار خوب و محكم از سنگ و آجر بنا شده و از زمان صفویه تا حال با اینكه تعمیری ندیده پا برجا و محكم است ولكن در اطراف آن آبادی نیست، لوازم مسافرین را دكاكینی كه در دالان دارد مهیا می كنند. چیز عجیبی در این كاروانسرا و سراهای دیگر شاه عباسی و موقوفه در ایران معمول است كه همین كافی است یك عاقل از اوضاع ایران باخبر بوده بداند كه فلاح این دولت و ملت در این عصر ترقی محیرالعقول بشر، محال است و كمال تأسف را دارم كه ناچارم این نحو چیز ها را یادداشت كنم.

این منزلگاه ها كه سلاطین و بزرگان خیرخواه و مملكت پرور، با خرج و زحمت های زیاد، در صحراهای بایر ساخته و یادگار گذاشته اند هر كس از مفتخواران و دنیا پرستان از اهل دیوان یا ارباب عمایم می خواهد از دولت، مواجب و وظیفه برده بدون زحمت و بلا جهت مبلغها بدست آورده بعیش و نوش پردازد چون از مالیات و رشوه و سایر عناوین كه حد و حصر ندارد و برای مفتخواران معین شده یك دینار به چیزی خرج نمی شود كه به كار دولت و ملت بیاید و جوانان را مفتخوار و بیكار بار آورده و این شخص دندان تیز كرده تا صاحب مواجب شود به او می گویند « محل نیست» می گوید « فلان كاروانسرای وقف در فلان محل هست اجاره دادن آنرا بر من مقرر كنید.» پس یك باب، دو باب یا زیاد یا كم، به اسم او می نویسند سالیانه مثلا جاره سیصد و چهارصد و پانصد تومان مواجب فلان آقا می شود او هم می آید از شرار قسی القلب پیدا كرده سیصد تومان را هزار تومان اجاره می دهد و این اجاره معنی اش این است كه احدی جز آن اجاره كنندگان حق ندارند به واردین چیزی بفروشند و واردین اگر مایحتاج با خود همراه داشته باشند باز مجبورند خریداری كنند یا قیمت را بدون خریداری بدهند پس قیمت هر چیز را یكی برده می فروشند و كسی قدرت ندارد نخرد و منحصر است و جای دیگری برای منزل نیست به این نحو مردم را در فشار گرفته دخل كرده به آن اجاره دهنده هم آنچه مقرر داشته اند می دهند. اگر در جایی كاروانسرایی باشد كه از طرف دولت مواجب كسی مقرر نشده باشد، حاكم یا نایب الحكومه محل اجاره می دهد پولش را خود می برد. فی الواقع این نحو مستأجرین از قطاع الطریق هستند و این نحو اقدامات به این موقوفات نیست…

به هر حال من به كاروان سرادار و آن دالانیان گفتم: « این چه رفتار و انصاف است؟»

گفتند :« چه كنیم از ما هزارتومان یا بیشتر می گیرند از كجا در بیاوریم و به ایشان بدهیم و خود هم معیشت كنیم» باری هرچه می بینم تأسف زیادتر میشود.»