مسجد در بین روستاییان از اهمیت زیادی برخورداری می باشد از لحاظ اجتماعات مذهبی و از دیدگاه همكاری و مشاركت در حل مسائل و مشكلات روستاییان از مسجد به عنوان مكان مذهبی در ایام مختلف سال بهره برداری می شود. یكی از این مساجد كه بنای اصلی آن به سبك مساجد عبدالهی نیز ساخته شده مسجد جامع روستای ئاره نان در دوازده كیلومتری شمال غربی شهر سنندج است. این روستا دارای قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال است كه به دوره نوسنگی نسبت داده شده. چهره هایی چون ماموستا سید بهاالدین در این روستا زندگی كرده اند. گفته می شود، واژه آرندان در اصل آریان بوده كه نسبت داده شده به قوم آریان در زمانهای دور یا ئاورونان هم گفته شده است. مصالح بكار رفته در معماری ساختمان مسجد ئاره نان عبارتست از: دیوارهای قطور از جنس خشت خام، مركب از كاه و گل، گاهی مخلوط با پشم حیوانی جهت استحكام بخشیدن به آنها، كه گاهی لابه لای چینه های خشت خام، الوار چوبی كار گذاشته شده است. دیوارها هر ساله با لایه ای از كاه و گل اندود می گردند و كار گل اندودی را مردان همان روستا بر عهده دارند. این كار همواره از وظایف و كارهای عام المنفعه به شمار می رفته و برای جلب رضایت خداوند انجام گرفته است. سقف مسجد با استفاده از تیرهای چوبی موازی كه فاصله بین آنها را تیرك های چوبی پر می كنند، ساخته شده است. این تیرها و تیرك های چوبی از جنس درختان سخت چوب محیط پیرامون مسجد می باشد. تیرها از درختان قطور انتخاب می شوند و پس از خشك شدن و بریده شدن در ساختمان تیرهای سقف و ستون های شبستان و ایوان مسجد بكار می روند. در بدو ورود به داخل مسجد جامع روستای ئاره نان حوضچه دایره ای شكلی قرار گرفته كه طی سالیان متمادی آب چشمه روستا را از طریق كانال كشی به داخل این حوضچه انتقال میدهند. از این حوضچه آب كه نماد پر آبی هر روستا به شمار می رود، و بعدها نیز به عنوان بخش مهمی از طراحی مساجد عبدالهی قرار گرفت، به عنوان محل وضوی نماز گزاران بهره برداری می شود. گردا گرد حوضچه سنگ های خارایی جهت نشستن تعبیه شده است. هنر معماری اسلامی در مناطق كردنشین ایران بر پنج اصل : ۱- مردم مداری۲- خود بسندگی۳- پرهیز از بیهوده گی۴- سادگی ۵- درون گرایی استوار است. در بدو ورود به شبستان بازسازی شده مسجد جامع روستای ئاره نان با چهار ستون به ارتفاع شش متر كه به مدد سر ستون ها سقف مسجد را برافراشته نموده اند، روبه رو می شویم. در پیشانی شبستان مسجد محراب قرار گرفته، كه در مجاورت آن پنجره های عریضی واقع شده كه به تمام نقاط روستا چشم انداز دارد. كمی آن طرف تر از محراب مرقد شخصی به نام اصحاب مصطفی وجود دارد كه به گفته بزرگان از یاران پیامبر (ص) بوده است. در مركز شبستان یك نور گیر گنبدی قرار گرفته كه وظیفه تقسیم نور بیشتر را به داخل صحن انجام می دهد. مسجد روستای ئاره نان همواره محل اقامت و تلمذ طلاب علوم دینی در طی سالیان متمادی بوده و همواره به عنوان یكی از پایگاه های دینی منطقه از آن یاد شده. بر پشت بام مسجد جامع روستای ئاره نان دو مناره رفیع قرار گرفته است. بدنه هر یك از مناره ها به كمك هنر كاشیكاری، با نوشته و آیاتی تزئین شده است. برای ساخت و معماری این مناره ها سه نوع هندسه در نظر گرفته شده، اول؛ هندسه شكل ظاهری در معماری دوم؛ هندسه پنهان كه در اصول ترسیمات هندسی در لایه های پنهان معماری نهفته است. سوم؛ هندسه نقوش و تزئینات معماری است.