ریپورتاژ آگهی
تاریخچه چرم در ایران

تاریخچه چرم در ایران

ایرانیان با پیشینه سه هزار ساله، اولین وقدیمی ترین تولید كنندگان چرم در جهان هستند
  • 1400/12/01
  • استان : تهران
  • شهر : تهران
  • دسته : صنایع دستی ایران
آدرس : تهران-تهران
تلفن : 66059000-021

ایرانیان با پیشینه سه هزار ساله، اولین وقدیمی ترین تولید كنندگان چرم در جهان هستند. آثار باستانی به جا مانده از دوران قبل از میلاد نشان دهنده این است كه ایرانیان از حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد از پوست برای تهیه لباس، كفش و جنگ افزار استفاده می‌كردند ولی از ۵۵۰ سال قبل از میلاد بود كه از چرم برای لباس و زره نیز استفاده كردند.

وجود واژه‌هایی مانند ادیم، كیمخت، ساغری، تیماج، سختیان در زبان پارسی قبل از اسلام و همچنین وجود واژه های مرتبط با وسایل و ابزار های چرمی مانند سختك، كمربند، انگشتیان، مشك و … در متون پهلوی نشان دهنده استفاده گسترده از چرم در ایران پیش از اسلام است. به نوشته ابن یمین ایرانیان باستان از پوست حیواناتی مانند گاومیش و گاو و گوسفند برای نوشتن بر روی آن استفاده می‌كردند و ابن یمین در نوشته‌هایش بر نوشتن فرمانهای داریوش بر روی چرم اشاره كرده است. بنا بر برخی روایات اوستا را بر دوازده هزار قطعه پوست گاو نوشته بودند. همچنین پوست نوشته‌هایی كه در اورامان كردستان یافت شده و در موزه بریتالنیا نگهداری می‌شود نشان دهنده استفاده از پوست برای نگارش در دوره اشكانیان است.
تولید انواع پوست وچرم و نیز تجارت مرتبط با آن در دوره عباسی در سراسر قلمرو اسلامی پررونق بود. استفاده از پوست حیوانات مختلف برای ساخت پوستین و قبضه شمشیر و آستر كفش و لباسهای زمستانی همچنین برای افسار و ركاب و مشك و همچنین جلدهای چرمی برای كتاب‌ها كه به صورت ساده ای طلاكوب می‌شد بعضی از مهم‌ترین كاربردهای چرم در این دوره است و گزارشهای فراوانی درباره تجارت پوست و چرم در این دوره در دست است كه نشان دهنده رونق استفاده از چرم در این دوره می‌باشد.
تجارت چرم و پوست پس از حمله مغول نیز پررونق بود، مكاتبات خواجه رشید الدین گواه شهرت برخی شهرها مانند تبریزو شیراز در این دوره است. در دوره تیموری از چرم برای تجلید كتاب‌ها و ساخت جلدهای ضربی و سوخت استفاده بسیاری می‌شد به طوری كه هنر سوخت علاوه بر جلد سازی به عنوان هنری تزیینی نیز در این دوره اهمیت پیداكرد .

گزارشهای جهانگردان از دوره صفوی نشان دهنده رونق فراوان بازار چرم و فعالیتهای مرتبط با آن در این دوره است. كمپفر از كارگاههای سلطنتی و از كفش دوزخانه و پوستین دوزخانه سخن گفته است. معروفیت ساغری ایرانی در این دوره به حدی بود كه شاردن معتقد است واژه شاگرن فرانسوی به معنی پوست خالدار مقتبس از كلمه ساغری می‌باشد. ساغری در دوره صفوی در تبریز تولید می‌شد و بیشتر در ساخت چكمه و كفش كاربرد داشت و همه درباریان از این نوع كفشهای ساغری می‌پوشیدند.
در دوره قاجار انواع چرم به مقدار زیاد در شهر های ایران تولید می‌شد. همدان در این دوره مركز مهم تولید نوعی چرم معروف به چرم همدانی بود كه از پوست گوسفند تهیه می‌شد؛ و در این دوره از جمله كارهایی كه امیر كبیر در سال ۱۲۶۷ به نمایشگاه لندن فرستاد پوست بود. به علاوه در این دوره صادرات پوست و چرم از اغلب شهرهای ایران به روسیه و عثمانی و هند رونق بسیار داشت. علاوه بر همدان شهر های تبریز و اصفهان نیز در تولید و صادرات چرم سهم بسزایی داشتند. در عین حال به علت مسایل شرعی تجارت چرمهایی كه توسط غیر مسلمانان تولید می‌شد در دست ارمنیان بود.
اولین كارخانه چرم سازی ایران در سال ۱۳۰۸ ش در شهر تبریز بنا شد و پس از آن در همدان، تهران، اصفهان و برخی شهرهای دیگر نیز كارخانه‌هایی تاسیس شد به طوری كه در سال ۱۳۳۷ تعداد ۲۲ كارخانه در ایران مشغول به كار بودند.
از سال ۱۳۶۲ در اطراف شهرهایی كه از قدیم در تولید چرم فعال بودند مانند تهران وتبریز و مشهد، شهركهای صنعتی تولید این كالا راه اندازی شد كه نام چرم شهر را بر این شهرك‌ها نهادند كه وجود این شهرهای صنعتی به افزایش تولید چرم و كیفیت آن كمك شایانی نموده است به طوری كه امروزه فقط در شهر تبریز سالانه ۲,۵۰۰,۰۰۰ جلدچرم تولیدمی شود .

تاریخچه چرم در ایران-XHK5Y5DD3I



تاریخچه چرم در ایران-5urguS8LPh