طبقه بندی موزه ها

موزه ها بر اساس نوع و موضوع مجموعه ها به انواع مختلف تقسیم می شوند

طبقه بندی موضوعی موزه ها :

موزه ها بر اساس نوع و موضوع مجموعه ها به انواع مختلف تقسیم می شوند ولی به طور كلی موزه ها را در سه گروه طبقه بندی می كنند :
الف) موزه های تاریخی
– موزه های باستان شناسی
– موزه های اماكن باستانی
– موزه های مردم شناسی
– موزه های مستقر در یك بنای تاریخی
ب) موزه های هنری
ج) موزه های علوم و فنون
این هم نوع دیگری ازطبقه بندی موزه ها :
موزه تاریخی و باستان شناسی : دید تاریخی دارند و بیانگر سلسله و دوره های تاریخی هستند . بیشتر این آثار بر اثر كاوش های باستان شناسی به دست آمده اند و بیانگر فرهنگ و تمدون گذشته و تلفیق كننده علم، هنر و دانش یك ملت یا یك قوم هستند. چنین موزه هایی مادر نیز نامیده می شوند.
موزه فضای باز : با ایجاد این نوع موزه ها می توان به معرفی یافته ها و داده های مهم باستان شناسی كمك بزرگی نمود. زمانی كه یك كاوش علمی باستان شناسی منجر به نتایج مطلوب و كشف آثار ارزشمند غیر منقول می شود و قابل انتقال به موزه ها نیست، با فراهم آوردن شرایط و امكانات لازم، مكان مورد نظر را جهت باز دید عموم مهیا می نمایند. این امر در اصطلاح به موزه فضای باز مشهور است..
موزه های هنری : انواع هنرهای تجسمی و تزیینی كه از زیبایی شناسی بالایی برخوردارند، را به نمایش در می آورند و معمولا” بازدید كنندگان زیادی نیز دارند.
موزه علوم و تارخ طبیعی : تجربه های علمی بر اساس شواهد و وسایل كاری و تاریخی طبیعی كه در بر گیرنده گونه های مختلف گیاهی به ویژه جانوان است را به نمایش می گذارند.
موزه های محلی یا منطقه ای : بیانگر و نمودار فرهنگ یك منطقه و یا یك محله خاص هستند و صرفا” آثار و اشیای تاریخی همان منطقه را به نمایش می گذارند.

موزه های سیار : برای پیشبرد سریع اهداف فرهنگی و شاید به دلیل عدم امكانات موجود در مناطق و شهرهای محروم شكل می گیرند. این موزه های فرهنگ های گوناگون را در مكان های مختلف در معرض دید عموم می گذارند.
پارك موزه ها : به دلیل داشتن ابعاد گوناگون علمی و فرهنگی و جاذبه های تفریحی و آموزشی و نیز تفریحی ازاهمیت زیاد برخورد دارند، چرا كه مسایل زیستی و طبیعی را از نزدیك برای مردم به نمایش می گذارند.ویژگی مهم این موزه ها این است كه عموم مردم می توانند از دیدن آنها بهرمند شوند.
موزه های نظامی : روند تاریخی انواع وسایل وسلاح های نظامی و جنگی را در معرض دید همگان قرار می دهند.
به این نوع طبقه بندی هم دقت كنید :
۱- موزه های هنری ۲- موزه‌های تاریخی ۳- موزه‌های تخصصی ۴- موزه‌های علمی ۵- موزه های فنی و صنعتی
ـ موزه های تاریخی : آثار و اشیای قدیمی را كه می توانند گویای زمینه و پیشینه مردم شناسی و باستان شناسی و تاریخی باشند، در خود جای داده اند.
ـ موزه های تخصصی : آثار تاریخی، هنری و فنی را به مناسبتهای ویژه در معرض دید مردم قرار می دهند. دو نوع این موزه ها را به “موزه در هوای آزاد” و “موزه محلی” موسوم كرده اند.
ـ موزه های علمی : گیاهان، جانوران، سنگها، خاكها، سنگواره ها و آنچه دست بشر در خلق آنها دخالت نداشته است.
موزه های علمی مهم ترین و فعالترین موزه ها هستند.
ـ موزه های فنی و صنعتی : ساخته های فنی و صنعتی انسان را در زمینه های اختراعات، اكتشافات، وسایل نقلیه، ماشین آلات و مانند آنها را به نمایش می گذارند و به نامهای موزه اختراعات، موزه اكتشافات، موزه ماشین آلات و موزه وسایل نقلیه و غیره موسوم شده اند.
ـ موزه های هنری : آثار و اشیای زیبایی درباره نقاشی، معماری و مجسمه سازی و غیره را گردآوری می كنند و آنها را به موزه های نقاشی، معماری و مجسمه سازی، هنرهای تزئینی و صنایع دستی، لوازم خانگی، موزه خط و خطاطی، كتاب و صحافی، موزه سرامیك و كاشی، موزه قالی و قالیبافی، موزه كنده كاری و منبت كاری و صنایع چوبی، موزه گوهری و سرانجام موزه منسوجات طبقه بندی می كنند.
مناسب ترین شیوه برای طبقه بندی موزه ها بر اساس مجموعه موزه می باشد. به این ترتیب موزه ها را به لحاظ هویتی و عملكردی تقسیم بندی می كنند.
۱- طبقه بندی هویتی موزه ها :
الف) دوره تاریخی
– پیش از تاریخ
– تاریخی
– اسلامی
ب) موضوعی
– اشیا
– مفاخر
– پوشاك
ج) جغرافیایی
– محلی
– منطقه ای
– ملی
۲- طبقه بندی عملكردی موزه ها (كاربرد) :
– آثار علمی و فضایی (موزه های علوم و فنون)
– اكوموزه
– موزه های هنری و نمایشی
– موزه های باستانی و تاریخی
– موزه های مردم شناسی (مفاخر و مشاهیر، آداب و رسوم و …)
– موزه های طبیعی :
– باغ های انسان شناسی
– گیاه شناسی
– جانورشناسی (موجودات زمینی و آبزی)
– ذخائر طبیعی(فسیلها و كانیها)
و شاید :
– طبقه بندی جغرافیایی موزه ها :
– موزه ملی
– موزه استانی
– موزه محلی
– موزه سیار