یك رسم زیبا در میان مردم خوزستان وجود دارد كه معمولا مردم سعی میكنند به علت ثواب بالای افطار دادن به روزهداران همواره میهمانی بر سر سفره خود داشته باشند یا اینكه آنها به دعوت یكی از اقوام سر سفرهای دیگر حضور یابند.
به همین دلیل صله رحم و دید و بازدید در این ماه در استان خوزستان به اوج خود میرسد و مردم بعد از افطار اغلب در كنار آشنایان و بستگان حضور دارند ضمن اینكه در این ماه اغلب خانه ها و حسینیهها مراسم روضه خوانی دارند و به خصوص مردان ساعاتی را در این مراسم حضور پیدا میكنند و از اجرا معنوی آن بهرهمند میشوند.
برگزاری مراسم ۳۰ روزه روضهخوانی در خانه ها و اغلب حسینیهها بیشتر در میان مردم عرب خوزستان رایج است كه در این روضه خوانیها، پذیرایی غالب قهوه مخصوص اعراب با آن مراسم خاص خود است. در واقع اعراب برای خوردن قهوه مراسم و قوانین خاصی دارند و با اعتقاد و باورهایی كه دارند آن را انجام می دهند.
برای تهیه آن ابتدا قهوه را با وسیلهای دو شاخه به نام مهماس كه شبیه مقاش است در ظرفی ریخته و تفت می دهند و آنگاه آن را در هاون آسیاب كرده و برای مراسم آماده میكنند، پس از آن در ظرفی بزرگ به نام “گم گم” كه چیزی شبیه گلاب پاشهای قدیمی و از جنس ورشو (مفرغ) است، آب ریخته و پس از جوش آمدن، قهوه آسیاب شده را اضافه كرده و از هل هم برای خوش طعم شدن آن استفاده میكنند.
هنگامی كه قهوه آماده سرو باشد آن را در ظرف كوچكتری به نام “دله” كه شبیه همان “گم گم” است ریخته و سپس این مراسم آئینی با زیركی و دانایی فرد توزیع كننده آن ادامه می یابد.
این فرد دله را در دست چپ و فنجان مخصوص قهوه خوری (كه فنجانی بدون دسته است و فنیان خوانده میشود) را در دست راست گرفته، از سمت راست مجلس شروع به سرو قهوه می كنند، اگر در این مجلس سیدی وجود داشته باشد ابتدا از وی پذیرایی آغاز میشود و در غیر این صورت این مراسم از شیخ یا ریش سفید مجلس آغاز میشود.
همچنین در نخستین روز از ماه مبارك رمضان، كوچكترهای خانواده به دیدن بزرگترها میروند و حلول ماه مبارك را به آنها تبریك می گویند. زنان و دختران خانواده هم با تهیه انواع شیرینی محلی همانند لگیمات، شعریه، رنگینك (كه با خرما و آرد درست میشود)، حلوای مسقطی و معسل به علاوه فرنی، حلیم و آش سفره افطار را آماده میكنند و به همراه آن آبداغ با نبات و چای به روزه داران تعارف میشود.
شیرینی، خرما و فرنی در این خطه معمولا در هر سفره افطاری باید باشد و كمتر خانواده ای یافت می شود كه افطار خود را با خرما یا فرنی نگشاید. در این ماه دید و بازدیدها به خصوص بعد از افطار دوچندان میشود. اعضای فامیل خود را ملزم به صله رحم میدانند و شبها با مهمانی رفتن، از احوال یكدیگر باخبر میشوند.
مفتح یكی از غذاهای پرچرب مردم عرب خوزستان است كه پخت و پز آن در ماه رمضان بیشتر میشود. این غذا در واقع راسته گوسفند است به این شكل كه مفتح با تكه های بزرگ گوسفند و ادویه جات خاصی پخته میشود و اغلب بر سفره های شیوخ عرب زبان خوزستانی به ویژه مناطق جنوبی استان دیده میشود.
البته در میان مردم عرب خوزستان رسمی ماندگار وجود دارد كه بعد از گذشت سالها هنوز هم در اغلب مناطق عرب نشین خوزستان انجام می شود هر چند این مراسم هم همانند سایر آداب و سنن مردم كشور در حال از بین رفتن است. این مراسم گرگیعان نام دارد و در شب ولادت امام حسن(ع) انجام میشود.
شب ۱۵ ماه رمضان بچه های كوچك عرب خوزستان بعد از افطار به كوچه و پس كوچههای اهواز، ویس، آبادان، خرمشهر، شادگان و سوسنگرد و دیگر شهرهای خوزستان و روستاهای توابع آنها میروند تا آئین سنتی را كه اجدادشان در كودكی بجا میآوردند را برپا كنند، بچه ها با شور و شعف به كوچه ها روانه می شوند، دختر و پسر با بر گردن انداختن كیسه هایی از پیش تهیه شده برای جمع آوری عیدی و شیرینی و پوشیدن لباسهای محلی خود كه پسران با پوشیدن دشداشه و دختران با پوشش عبا (چادر عربی) بر سر به درب خانه ها برای دریافت شیرینی و عیدی ماه مبارك می روند.
اجرای مراسم گرگیعان با شعارهای مختلفی همچون نام آن در بین مردم عرب همراه است. در این میان بچه های عرب خوزستانی پشت در خانه ها شعر می خوانند:
«ماجینه یا ما جینه؛ حل الكیس و انطینا» (آمدیم و آمدیم؛ در كیسه را باز كن و به ما عیدی و شیرینی بده) اگر اهالی خانه مثلا در پشت بام باشند خطاب به آنها می گویند: «یا اهل سطوح تنطونه لو نروح» (ای افرادی كه بالای پشت بام ایستاده اید به ما عیدی می دهید یا برویم؟) همچنین ممكن است بچه هایی كه دست جمعی برای گرفتن عیدی به كوچه ها می روند، دو گروه شوند و گروه نخست بگوید: «گرگیعان و گرگیعان» و گروه دوم جواب دهد: « الله یعطیكم الرضعان» (خدا به شما بچه دهد) یا اینكه ” گرگیعان و گرگیعان – الله ایخلی اولیدكم ( خدا پسر كوچولوی شما را نگه دارد) این دو گروه ممكن است به دو گروه دختر و پسر نیز تقسیم شود.
در این مراسم، اهالی خانه ها به بچه ها كه هر یك سبدی را در دست دارد ، باسورك (بادام)، شیرینی و عیدی میدهند این مراسم تا پاسی از شب نیمه ماه رمضان ادامه مییابد.
همچنین از قدیم در این ماه یك بازی به نام محبس(انگشتر كوچك به زبان عربی) در بین مردم عرب خوزستان رواج یافت كه مردان و پیران دورهم جمع می شدند و آن را بازی می كنند.
این بازی كه همان پر یا پوچ است به صورت گروهی در بین مردم عرب انجام میشد و مثلا در بین دو گروه پنج تا ۲۰ نفره انجام میشد.
قدیمیها در این بازی آنقدر مهارت داشتند كه میتوانستند انگشتر را كه بین ۱۰ تا ۴۰ دست قرار داشت را به راحتی از رنگ فرد نگهدارنده یا با فشار دادن دستهای آن مشخص كنند.
البته این بازی در استان خوزستان در سال های اخیر به دست فراموشی سپرده شده هر چند هنوز در برخی روستاها قدیمیهای بازی را انجام میدهند.