دم دم سحری، آیین آبی بنوش، گلی گشو، عید تلخك و سینه زنی سنتی بوشهر از مهمترین سنتهای قدیمی شهرستان بوشهر است كه در ماه مبارك رمضان همچنان اجرا میشود.
در ادامه برخی از این مراسم ویژه ماه مبارك رمضان معرفی شده است:
دم دم سحری
یكی از سنتهای قدیمی مردم بوشهر كه بیشتر در محلات قدیمی این شهر و در چهارمحل قدیمی این شهر برگزار میشده سنت قدیمی” دم دم سحری” است كه توسط افرادی به اجرا گذاشته میشود.
این سنت قدیمی در زمانی كه امكانات پیشرفته ای مثل ساعت زنگ دار، رادیو، تلویزیون نبوده كه در سحرهای ماه مبارك رمضان، مردم با صدای آن بیدار شوند، اجرا میشده است.
افرادی كه دم دم سحری اجرا می كرده اند، معمولا سه تا چهار نفر بودهاند و درحالی كه یكی چراغ فانوسی به دست دارد ودیگری دمامی را به دوش می كشد به صورت گروهی اشعاری در وصف ماه رمضان میخواندند.
“خداوندا تو ستاری / همه خوابندتوبیداری” “به حق لا اله الاالله / همه عالم نگهداری” یكی از معروف ترین اشعاری است كه در این سنت بسیار دیرینه خوانده میشود.
در حال حاضر به خاطر زندگی ماشینی و ظهور امكانات این رسم كمرنگ شده ولی در بعضی از محله های قدیمی از جمله محله دهدشتی، كوتی، بهبهانی، شنبدی، جبری و بعضی از محله های قدیمی دیگر این رسم زنده نگه داشته شده است.
مراسم گلی گشو
آیین شبانه “گلی گشو”، گره گشو” یا “گره گشای” یكی دیگر از سنتهای به جای مانده گذشتگان این بندر است كه در شب ۱۵ ماه مبارك رمضان در میان اهالی مرسوم است.
مراسم گلی گشو كه به معنی گشوده شدن گره، باز شدن گره، مجازا برطرف شدن مانع و آسان شدن كار است، هرچند دیگر در مركز استان به فراموشی سپرده شده اما رگه هایی از آن را می توان در برخی شهرستانهای استان به ویژه در روستاها دید.
در این شب مقدس كه مصادف با میلاد باسعادت حضرت امام حسن مجتبی (ع) است دسته های مختلف كه عمده آنان از بچههای فقیر تشكیل می شود با در دست داشتن كیسه و سردادن جملاتی نظیر «گره گشو سرت بشور، با آرد شو» اهالی را از آمدن خود به منازل خبر می دهند.
مردم نیز باریختن برنج، گندم، شكلات و تنقلات دیگر در كیسه هایشان با هدف گشوده شدن مشكلات از آنان پذیرایی می كنند.
اغلب خانوادهها دو روز پیش از برگزاری اینآیین، مقداری گندم خیس میكنند و در روز چهاردهم گندمها را تفت داده تا در موقع آمدن گروه گلی گشو به آنها بدهند.
آیین آبی بنوش
آیین “آبی بنوش” یكی از سنتهای رایج در شهرهای شمالی و حتی جنوبی استان بوشهر است كه در آن مداحان ۱۵دقیقه قبل از اذان صبح با سردادن “آبی بنوش و لعنت حق بریزید كن”، “جانم فدای مرقد شاه شهید كن” نزدیك شدن اذان صبح را به روزه داران یادآوری می كنند تا بتوانند با روحیه با نشاط در هنگام سحر به راز و نیاز و خوردن سحری بپردازند.
عید تلخك
در روستاهای استان بوشهر به عید فطر، عید تلخك نیز گفته می شود. در این روز كسانی كه در میان ماه رمضان عزیز از دست رفته دارند مراسم فاتحه خوانی برگزار می كنند ومردم برای تسلیت به دیدن آنها می روند.
سحرگاهان بعداز گفتن اذان صبح و نماز عید فطر مردم به زیارت اهل قبور میروند وبر قبر مردههای خود سفره میچینند.
سینه زنی سنتی
اجرای تعزیه، راه اندازی دستههای سینه زنی و سنج دمام در ایام شهادت حضرت علی (ع) یكی دیگر از سنتهایی است كه با شكوه هرچه تمام تر در بندر بوشهر بویژه محلههای مركز شهر برگزار میشود.
این سنت كه با شور و هیجان خاصی در بوشهر برگزار می شود یكی از سنتهای ارزنده مردم استان بوشهر در ماه مبارك رمضان و محرم و صفر است كه با وجود شیوه های جدید عزاداری همچنان عزاداری مورد علاقه مردم استان بوشهر است.
این نوع سینه زنی به صورت دایره ای است و مداح در میان سینه زنان مداحی می كند و به صورت مواج و دایره ای به سینه زدن مشغول میشوند كه بسیار تماشایی و غم انگیز برگزار میشود.
كماچ، گرده، رنگینگ، زولبیا بامیه، آش زرد و حلوای انگشت پیچ از جمله غذاهای سنتی استان بوشهر است كه در ایام رمضان در سفرههای مردم این استان وجود دارد.