عمارت باغ امیر سمنان، یكی از بناهای زیبا و دیدنی شهرسمنان است كه قدمت آن به اواخر حكومت قاجاریه بر می‌گردد. این عمارت بین سالهای ۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵ توسط استاد معمار باشی و به دستور و هزینه صاحب بناحاج میرزا آقا فامیلی احداث شده است. علت نام گذاری بنا به عمارت باغ امیر، همجواری آن با باغ بزرگ امیر اعظم بوده است. امیر اعظم مشهور ترین حاكم ایالت قومس (استان سمنان فعلی) بوده است كه در سال ۱۲۹۵ هـ . ش، به ضرب گلوله كشته شد.
عمارت و باغ امیركه به تبعیت از معماری صفوی ساخته شده است در متراژی به وسعت سه هزار متر مربع قرار دارد، كه دارای دو باغ و دو منزل مسكونی بوده و از لحاظ فرهنگی به سه دسته فضا : شامل فضاهای عمومی، خصوصی و نیمه خصوصی تقسیم می‌شود . بنای فوق كه خانه یكی از بزرگان و تجار سمنان بنام حاج میرزا آقا فامیلی بوده است به تملك شهرداری در آمده و آقای محمد عزیزالدین به عنوان سرمایه گذار در این پروژه با شهرداری سمنان مشاركت نموده است.
خانه سمنان دارای ۱۰ بخش است. بخش های خانه امیر سمناان شامل بخش‌های چاپ، رادیو، تلفن و مخابرات، آب، اتاق نشیمن، اسناد، سینما و عكس، موسیقی، مطبخ و … است. مجتمع تاریخی، فرهنگی، گردشگری باغ امیر به دو فاز تقسیم می شود: فاز اول آن موزه می باشد كه شامل بخش های چاپ، رادیو، تلفن و مخابرات، اسناد، موسیقی، عكس و سینما بوده كه در تاریخ ۲۷ /۱۲/ ۹۴ با حضور مسئولین شهر به بهره برداری رسیده است و فاز دوم آن سفره خانه سنتی می باشد كه در آینده نزدیك به بهره برداری خواهد رسید..
مجتمع باغ امیر سمنان، فضایی است تا گردشگران و مردم سمنان خصوصا نسل جوان سمنان با وسایل زندگی پیشنیان خود آشنا شوند، مجتمع باغ امیر سمنان در دو فاز به بهره برداری می‌رسد فاز دوم این مجتمع، بهره برداری از چایخانه سنتی است كه در آینده ای نزدیك به انجام می رسد
در موزه مجتمع باغ امیر سمنان در بخش تلفن و مخابرات بیش از ۳۵ دستگاه تلفن با برند مختلف اعم از دستگاه مورس، تلفن‌های هندلی و تلفن‌های قدیمی، تلفن صحرایی و جنگی كه در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار می‌گرفته و اولین دستگاه تلفكس كه در سمنان موجود بوده به نمایش گذاشته شده است.
در خانه سمنان بزرگترین سند و وقفنامه آب سمنان به طول شش متر، شیرهای آب قدیمی و ساعت آبی، بالغ بر ۱۰۰ سند قدیمی از اواخر قاجاریه تا دوره معاصر از جمله كوپن آذوقه مربوط به جنگ جهانی اول و دوم، اولین قرارداد تجاری سمنان با دولت روسیه، برگه تعرفه انتخابات مجلس سنا و شورای ملی مربوط به سال ۱۳۳۱ و….. قرار دارد.
بازدیدكنندگان از خانه – موزه امیر سمنان با مجموعه‌هایی چون مجموعه ابزار سلمانی، خطاطی و دستگاه بستنی ساز مربوط به یك قرن پیش، ساعت ورود و خروج مربوط به ۸۰ سال قبل، ساعت سال كوك و اشیا و ابزارهایی كه از تجاوز ارتش سرخ در سمنان حد فاصل سال هایی ۱۳۲۰ تا ۲۶ باقی مانده است، آشنا می‌شوند.
این بنا در سال ۱۳۸۰ به مالكیت شهرداری سمنان در آمد و تا حدی مورد مرمت قرار گرفت و در سال ۹۱ به بخش خصوصی برای تبدیل به خانه سمنان واگذار شد و تحت نظارت اداره كل میراث فرهنگی استان سمنان تبدیل به مجتمع تاریخی، فرهنگی، گردشگری شد. خانه سمنان در ۲۷ اسفند ماه ساعت ۱۲.۳۰ ظهر با حضور جمعی از مسئولان و علاقمندان به فرهنگ و تاریخ استان سمنان افتتاح شد.
