تالاب هامون جازموریان بین استانهای كرمان و سیستان و بلوچستان واقع است. هامون جازموریان ما بین كوه های مكران و شاهسواران قرار دارد كه از خاور به باختر تقریبا به درازای ۳۰۰ كیلومتر و از شمال به جنوب به پهنای ۱۰۰ كیلومتر گسترده شده است. در اصطلاح محلی پوشش گیاهی را جاز می نامند و انبوهی و كثرت آن را موریان می گویند. به همین سبب، این ناحیه به جازموریان معروف شده است. این دریاچه فصلی، در باختر بلوچستان قرار دارد و نیمی از آن در استان كرمان واقع شده است. مساحت حوزه ی آب ریز آن ۶۹۰۰۰ كیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا ۳۰۰ متر است. محدوده آب گیر كامل دریاچه در مواقع پر آبی ۳۳۰۰ كیلومتر مربع و در مواقع كم آبی به طور متوسط ۲۵۰۰ كیلومتر مربع است.
رود های هلیل رود و بمپور به این هامون می ریزند. بر خلاف تمام هامون های بسته درونی ایران، خاك های هامون جازموریان چندان شور نیست و زمین آن از قلوه سنگ ها و لایه های شنی و آهكی تشكیل شده است. هامون جازموریان در دوره های اخیر زمین شناسی مسدود شده است و در گذشته رودهای هلیل رود و بمپور در جنوب باختری آن به دریای عمان می ریختند. چین خوردگی زمین، دره را مسدود ساخته و آن را به صورت هامون كنونی درآورده است. هامون جازموریان بر خلاف هامون های دیگر ، آب شیرین دارد و شوری آن بسیار كم است. علت شیرینی این است كه آب در آن ساكن نیست و زهكش طبیعی دارد. در فصول بارانی در قسمت های عمیق این دریاچه آب مشاهده می شود ولی در سایر مواقع به شكل مرداب و باتلاق در می آید.
هامون جازموریان، یك فرونشست زمین ساختی جوان در ۱۵۰ كیلومتری باختر ایرانشهر است كه و بلندی آن از سطح دریای آزاد ۳۵۰ متر میباشد. وسعت این هامون در فصول پرباران، ۳۳۰۰ كیلومترمربع است و به دلیل شرایط اقلیمی ویژه، در بیشتر مواقع سال، بخش اعظم آن به كفة نمكی وكفههای رسی تبدیل میشود. رودها و آبراهههای متعدد دائمی و موقت، به این هامون میریزند كه از میان آنها، رود بَمپور و هلیلرود اهمیت بیشتری دارند. در بارة شوری رودهای وارده و درصد نمك آب دریاچه گزارشهای موجود هماهنگی دارد. در گزارش اوبرلندر (۱۹۸۸)، آب هامون قابل شُرب دانسته شده ولی فیشر (۱۹۶۸) آب هامون را شور میداند. بنابر دانستههای موجود، شوری آب جازموریان تا حد فوق اشباع از نمك است. كرینسلی (۱۹۷۰) گسترة هامون جازموریان را شامل سه بخش زیر دانسته است:
دریاچة فصلی كه گسترة آن در فصول خشك و مرطوب تغییرات زیادی دارد و در بیشتر جاها در اواخر تابستان و اوایل پاییز ناپدید میشود.
پهنة مرطوب كه سطحی در حدود ۲۲ درصد میپوشاند.
پهنة باتلاقی كه ۵۹ درصد از منطقة مرطوب را زیر پوشش دارد و مرز بالایی آن به پهنههای سیلتی- رسی است.
در اصطلاح محلی پوشش گیاهی را «جاز» می نامند و انبوهی و كثرت آن را «موریان» می گویند. به همین سبب، این ناحیه به «جازموریان» معروف شده است. این دریاچه فصلی، در غرب بلوچستان قرار دارد و نیمی از آن در استان كرمان واقع شده است. مساحت حوضه آبریز آن ۶۹۰۰۰ كیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا ۳۰۰ متر است. محدوده آبگیر كامل دریاچه در مواقع پرآبی ۳۳۰۰ كیلومترمربع و در مواقع كم آبی به طور متوسط ۲۵۰۰ كیلومترمربع است. هامون جازموریان مابین كوه های «مكران» و «شاهسواران» قرار دارد كه از شرق به غرب تقریبا به طول ۳۰۰ كیلومتر و از شمال به جنوب به عرض ۱۰۰ كیلومتر گسترده شده است. رودهای «هلیل رود» و «بمپور» به این هامون می ریزند. برخلاف تمام هامون های بسته درونی ایران، خاك های هامون جازموریان چندان شور نیست و زمین آن از قلوه سنگ ها و لایه های شنی و آهكی تشكیل شده است. هامون جازموریان در دوره های اخیر زمین شناسی مسدود شده است و سابقا رودهای هلیل رود و بمپور در جنوب غربی آن به دریای عمان می ریختند. چین خوردگی زمین، دره را مسدود ساخته و آن را به صورت هامون كنونی درآورده است. هامون جازموریان برخلاف هامون های دیگر، آب شیرین دارد و شوری آن بسیار كم است. شیرینی آن نیز به این دلیل است كه آب در آن ساكن نیست و زهكش طبیعی دارد. در فصول بارانی در قسمت های عمیق این دریاچه آب مشاهده می شود، ولی در سایر مواقع به شكل مرداب و باتلاق درمی آید.
