كوه كمتال در آذربایجان شرقی در ۵۰ كیلومتری شهرستان جلفا و هادیشهر۱۷۵ كیلومتری تبریز نزدیكی نوار مرزی رودخانه ارس بین كشور جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان قرار دارد.ارتفاع كمتال (كامتال) ۲۱۲۳ متر است. این كوه از جنوب شرقی به شمال غربی امتداد داشته و مختصات جغرافیائی قلّه‌ی آن بطول َ۱۳/۴۶ و عرض آن ۴۸َ/۳۸ میباشد. كمتال دارای دره‌های فراوان است كه بدون راهنما و تجهیزات حرفه ای كوهنوردی، حركت و صعود این كوه بسیار سخت است. دره هایی مانند(جهنم دره سی) با صخره‌های خوفناك و صیقلی و غیر قابل صعود، دره (انجیرلیخ) با درختان انجیر و بادام،دره‌ی جنگلی (شف) با درختان شف و دره‌ی (فرخ) با جنگلها و شن‌های روان و صخره‌ها و طبیعت رویایی، دره‌ی (چال بورنی)، دره‌ی تخته بولاخ (مسیر صعود عمومی كوهنوردان)، پری دره سی و صدها دره‌ی فرعی دیگر كه پای انسان به آنجا نرسیده است!همچنین در فصول بارندگی وجود آبشارهای زیبای با ارتفاع ۲۰ تا ۵۰ متری جلوه ویژه‌ای به منطقه می‌دهد. در كنار این طبیعت زیبا، جانوران مختلفی از قبیل پلنگ نژاد ارسباران، گرگ، خرس، آهو، خوك، روباه و دهها جانور دیگر در این منطقه زندگی می‌كنند. كمتال داغی از سمت شرق متشكل از سه دره بزرگ معروف با نامهای ساققیزدی ُ تیكانلی و كوللی میباشد . منطقه زیبای كمتال داغی منطقه بی‌همتای حیوانات وحشی و گیاهان گرانبهای كوهستانی نیز هست، بهترین مكان برای محافظت قوچ كوهی و بز كوهی می‌تواند باشد. وجود این دو نوع شكار معروف، گونه‌های حیوانات درنده را به آن منطقه سرازیر ساخته است، از جمله گرگ و پلنگ و گویا اخیراً یك قلاده ببر در آنجا دیده شده است. وقتی حضور حیوانات وحشی سرآمد در آن زیستگاه پرخیر و بركت به عین است، آن وقت حتماً كه حضور چند گونه خرس در آن خزانه زیست نیز بی‌تردید خواهد بود. یك نوع درخت ارزشمند به صورت پراكنده فضای عمومی آن كوه را پوشانیده است، اگر چه شبیه به كاج است، اما نام، محلی آن “آردیج” میباشد و چوب پردوام و محكمی دارد. همچنین در كمتال داغی نوعی لاله وحشی به فراوانی وجود دارد كه همانند طلای سرخ، اما هزار افسوس كه مسافران كوه پیازك آن لاله كمیاب را از سینه زخمی زمین خارج ساخته و خزانه خاك را به یغما می‌برند. سیستم طبیعی آن كوه به اژدهای خشم كهكشان‌ها شباهت دارد كه میلیون‌ها سال با آتش‌هایی كه از دهانش فوران داشته به سوی آسمان در جا خشكیده و به صورت فسیل درآمده كه پس از سالیان سال ساختمان فعلی خویش را نمایان ساخته است. ضلع شمالی و غربی كمتال داغی از این قائده طبیعی سهم بسزایی برده كه دیواره‌های مخروطی آن در دو ضلع به صورت طبقه‌ای در ارتفاع ۳۰۰۰ متری هر بیننده را گیج و مبهوت ساخته و چشم‌ها را خیره می‌گرداند، در ضلع شمالی و غربی آن كوه صخره‌نوردی فنی به توان بشری برای دستیابی به ناممكن‌ها شرف می‌بخشد، در ضلع جنوبی و جنوب غربی نیز پستی و بلندی‌ها و ناهمواری‌ها قسمت وسیع جغرافیای طبیعت را در برگرفته است. در دامنه شرقی كمتال امامزاده سیدممد نمایان است كه از همان سمت مسیر صعود با دو ایستگاه اصلی (ایستگاه چشمه و قلّه) در پیش روست. از لبه جاده آسفالت تا چشمه آب مسیر؛ شیب ملایم اما با فاصله زیاد كشیده شده است، امّا بعد از چشمه آب مسیر صعود در هر صد قدم تندتر و شیب‌تر می‌شود كه هر چه به قله نزدیكتر می‌شویم شیبی مسیر دشوارتر می‌شود كه كاهاً به ۲۵ درجه می‌رسد و حالت دیوار خمیده را دارا می‌شود كه فشار مضاعف به زانوها و قلب انسان وارد می‌كند و برای همین منظور كمتال داغی جزو كوه‌های سنگین آذربایجان برای صعود ارتفاع شناخته می‌شود. كمتال داغی هر چند كه تابع شرایط آب و هوایی كوهستانی است اما تابستان‌های گرم بر آن حكمفرماست و تاكنون برف زمستانی در پایان فروردین ماه بر فراز آن باقی نمانده است. زمان- مسیر: همانطوری كه گفتم این كوه عظیم كشور زیستگاه حیوانات وحشی به حساب می‌آید به همین خاطر برای رفتن به آنجا باید پاسپورت تهیه كرد، یعنی یا از هیئت كوهنوردی محل و یا اینكه از سایر نهادهای ذیربط جواز ورود به آن منطقه را دریافت نمود و در زمان مشخص باید به آنجا عزیمت نمود، كه از اواخر فروردین ماه تا نیمه اردیبهشت ماه می‌توانید جواز ورود به آنجا را بدست آورید و با هماهنگی محیط‌بانان قدم به آن كوه بگذارید، البته زمانی نیز در فصل پاییز مشخص است. برای رفتن به كتمال در صورت امكان یك روز و نیم زمان در برنامه خود بگنجانید و شب را در مسافرخانه‌های امامزاده ممد سحر كنید. اگر مبدأ شهر تبریز باشد از دو راه می‌توان به آنجا رفت: ۱- مسیر جلفا كه با رسیدن به شهر جلفا در امتداد رود ارس به طرف منطقه كلیبر حدوداً ۶۸ كیلومتر حركت نموده و پس از رسیدن به مرز “نوردوز” (مرز ارمنستان و ایران) به طرف امامزاده سیدمحمد- كه در سمت راست است- پیچیده و جاده را به طرف شهرستان ورزقان در حدود سه الی چهار كیلومتر بپیمایید تا اینكه اردوگاه فصلی كوهنوردان را در پای دامنه كوه پیدا نمود. ۲- از تبریز به شهرستان ورزقان و با گذشتن از بخش خاروانا به سوی مرز نوردوز و ساحل رود ارس سرازیر شوید، البته این مسیر چندان از امنیت جاده‌ای برخوردار نیست. قبل از حركت به قله به وسایل مهم كوهنوردی اعم از كفش كوهنوردی- زانوبند- چوبدستی كوهنوردی و كوله‌پشتی و … تجهیز شده و بصورت تیمی حركت كنید. وسایل اضافی با خود حمل نكنید تا وزن بارتان سبكتر شود. از لب جاده آسفالت به سمت غرب شكاف ژرف سینه كوه را هدف گرفته و از درون همان شكاف به طرف ایستگاه اولی (چشمه آب) حركت كنید، در ابتدای مسیر بوته‌های تیغ‌دار مزاحمت بوجود می‌آورند. مسیر هم چندان شیب نیست، وقتی وارد شكاف كوه می‌شوید درخت‌های جنگلی دو سوی مسیر را احاطه كرده‌اند، حدوداً دو ساعت و نیم زمان می‌برد تا اینكه به چشمه آب برسید و بعلت نبود وزش باد با هوای نفس‌گیر مواجه خواهید شد. وقتی به چشمه آب رسیدید بهتر است در آنجا استراحت كنید و آب مورد نیاز خود را برای ادامه مسیر تهیه فرمایید وهر چه آب اضافی همراه ببرید بدانید كه ثواب كرده‌اید، وقتی از ایستگاه چشمه به سمت قله حركت می‌كنید در هر صد قدم مسیر شما شیب‌تر و تندتر خواهد شد و سرعت شما كمتر و آهسته‌تر، به همین منظور فریب كوتاهی مسیر را نخورید، زیرا كه بیش از دو ساعت زمان خواهد برد تا اینكه شما به قله برسید و صعود را با موفقیت انجام دهید. برای برگشتن همان مسیر رفت را انتخاب كنید و اگر مجموع زمان رفت را تقسیم بر دو بكنید حاصل زمان برگشت بدست خواهد آمد. امنیت: برای رفتن به آن كوه امنیت از اهمیت بالایی برخوردار است، اول اینكه باید از محیط‌زیست همانند دو چشم خود مواظبت نماییم و راه همزیستی با آنان را یاد بگیریم. دوم اینكه برای امنیت جان خود و همنوعانمان برنامه اتخاذ كنیم؛ به كسانی كه دچار بیماری‌های تنفسی، قلبی، دیابتی و فشارخون هستند بگوییم كه بیشتر از دامنه كوه یا حداقل تا بعد از ایستگاه اولی (چشمه آب) كوه‌روی نكنند. به غیر از مسیر مشخص از دیگر جاها حركت نكنیم، در آن صورت اسیر وحشت صخره‌های لال خواهیم شد. چون تا ایستگاه اولی دو طرف مسیر با شاخ و برگ مزاحم و تیغ‌دار پوشیده است مواظب باشیم وقتی آنها به وسایل و لباس ما گیر كردند بناگهانی رها نكنیم چون احتمال دارد چشم نفر عقبی را هدف قرار دهد. مجهز به كمك‌های اولیه باشیم، برای صعود به قله آب اضافی همراه ببریم، چون قسمت بالایی كوه از شیب تند برخوردار است و تغییرات فشار آب و هوایی در آنجا حاكم است، به همین منظور احتمال مختل شدن فشار خون خود را جدی بگیریم.