ریپورتاژ آگهی
پل انبوه

پل انبوه

احتمالاً از ساخته های شاه عباس اول صفوی است.
  • 1400/11/30
  • استان : گيلان
  • شهر : رودبار
  • دسته : پل های تاریخی ایران
آدرس : این پل در كناره دهكده «پل انبوه» – از توابع رودبار – بر روی رودخانه شاهرود و در مسیر قدیمی و كاروان رو قزوین به دیلمان واقع گردیده
تلفن : 66059000-021

این پل در كناره دهكده «پل انبوه» – از توابع رودبار – بر روی رودخانه شاهرود و در مسیر قدیمی و كاروان رو قزوین به دیلمان واقع گردیده و احتمالاً از ساخته های شاه عباس اول صفوی است. پل انبوه یكی از زیباترین ، مستحكم ترین و در عین حال فنی ترین پل های تاریخی ایران به شمار می آید كه در عرض تنگه ای ، تنها با یك دهانه عریض و مرتفع ساخته شده است. در اینجا ظاهراً عرض كم و ارتفاع زیاد تنگه ، به همراه شدت نسبتاً زیاد جریان رودخانه ، مانع ساخت پلی با چند دهانه بوده است. پل انبوه در جهت تقریباً شمالی – جنوبی و عمود بر جریان رودخانه به طول حود ۶۰ متر ساخته شده است. عرض رویه پل بدون احتساب جان پناه ها ، حدود ۷ متر است. انتهای جنوبی پل بر روی كناره صخره ای و مرتفع رودخانه قرار گرفته است. كناره دیگر رودخانه رسوبی و شیب دار است ، بر همین اساس انتهای شمالی پل برای رسیدن به سطح اصلی جاده ادامه یافته است. پل دارای طاقی جناغی به عرض ۸۰/۲۱ (در قسمت پاكا) و ارتفاع ۴۰/۱۶ متر است كه ضخامت آن از پایین به بالا كاسته می شود تا اینكه در قسمت تیزه به ۳۰/۱ متر می رسد. فاصله بین دو پایه طاق ۳۰/۲۰ و ارتفاع كلی پل از سطح معمولی آب ، ۶۰/۱۸ متر است. سطح گذر پل از بالای تیزه طاق به طرفین شیب دار است.

ادامه این سطح و محور طولی پل در كناره رودخانه ، برای اتصال به جاده انحنا یافته است. برای ساخت طاق و بدنه پل از آجرهایی به ابعاد ۵×۲۴×۲۴ سانتیمتر استفاده شده است. برای حراست پایه ها و شالوده پل انبوه ، در كناره های رودخانه و در محل برپایی پل ، دیواره های (سیل برگردان) مستحكمی احداث شده است. دیواره جنوبی به جهت صخره ای بودن كناره كوتاه و به طول حدود ۲۳ متر است ؛ اما دیواره شمالی به جهت رسوبی و شیب دار بودن كناره شمالی رودخانه ، بلند و به طول ۵۰ متر است. پایه های پل به ارتفاع حدود ۳۰/۲ متر با لاشه سنگ و ملات ساروج ساخته شده و سپس روی ان طاق و بدنه اصلی پل با آجرهایی به ابعاد ۵/۴×۲۴×۲۴ سانتیمتر و ملات گچ بالا آمده است. در جانب شمال غربی پایه شمالی پل و در جهت عكس جریان آب ، پشت بند یا موج شكنی تعبیه كرده اند كه فشار وارد از طرف جریان شدید آب را بر پایه مهار كرده ، آب را به سمت دهانه هدایت می كند. این پشت بند تا نزدیكی سطح پل بالا آمده است. برای سبك كردن بار پایه ها ، صرفه جویی در مصالح و تدارك فضاهای مورد نیاز ، در بالای پایه ها اتاق های طاقداری تعبیه شده است. برای رسیدن به اتاق شمالی ، با شش پله كوتاه از سطح گذر پل پایین رفته به ایوان می رسیم كه روی آن در بدنه شرقی پل است.

این ایوان با دری به اتاق و از اتاق با در دیگری به ایوان غربی راه پیدا می كند. اتاق مذكور ۵ متر طول و ۳ متر عرض دارد و در ضلع جنوبی دارای صفه ای به طول و عرض ۱×۸/۱ متر و در طرفین آن دو طاقچه است. در ضلع شمالی اتاق نیز ۳ طاقچه دیگر تعبیه شده است. ایوان شرقی و غربی به طول ۳ و عرض ۳۳/۱ متر ، در طرف رودخانه دارای جان پناه است. در پایه جانب جنوبی پل نیز اتاق دیگری به طول و عرض ۳×۴۰/۶ متر تعبیه كرده اند. به نظر می رسد كه این اتاق ها مورد استفاده مسافران و نیز پل بانان قرار می گرفته است. نوشته‌های تاریخی نی حاكی از این است كه اتاق ها و دهانه های كوچك زیر سطح پل ها ، به عنوان مسافرخانه و اطراق گاه مورد استفاده كاروانیان قرار می گرفته است. تمام طاق های پل با قوس جناغی اجرا شده اند. علاوه بر اتاق ها و ایوان های مذكور ، برای كاهش وزن پل و فشار وارد بر پایه ، فضاهایی توخالی در زیر سطح پل تعبیه شده است. چنین شیوه ای در پل دختر میانه – از دوره تیموری – و پل های دیگری نیز استفاده شده است. سطح گذر پل سنگ فرش شده و جان پناه های طرفین آن حدود یك متر ارتفاع دارد. در زیر سطح دنباله پل در ساحل شمالی ، دهانه كوچكی به عرض و ارتفاع ۵۰/۱×۳۰/۱ متر تعبیه كرده اند كه ظاهراً آب باران را هدایت می كرده است. در اطراف پل ، آثار بناهای قدیمی دیگری مشهود است ؛ از جمله در سمت شمالی آن ، آثاری منسوب به كاروانسرا و در مزارع پایین دست ، آثار و بقایای كوره های پخت آجر ، گچ و آهك كه احتمالاً برای تهیه مصالح پل مورد استفاده بوده اند. در این محل همچنین بقایای قلعه ، سفالینه و گذرگاه های مربوط به پیش از اسلام شناسایی شده و به نظر می رسد كه پل انبوه بر جای پل قدیمی تری ساخته شده باشد.

 

پل انبوه-7CHHjIGsEf



پل انبوه-gGZBgfHos4

پل انبوه-pcR3qT3p0p