مسجد جامع كرمانشاه

این بنا در كنار خیابان مدرس، نرسیده به خیابان نواب واقع گردیده و از آثار قابل توجه اواخر دوره زندیه است كه در سال ۱۱۹۶ه-. ق توسط حاج علی خان زنگنه، از نوادگان شیخ علی خان معروف و حاكم كرمانشاه، ظاهرا به جای مسجد قدیمی تری بنا گردیده است . سید عبداللطیف جزایری كه قبل از سال ۱۱۹۵ ه-. ق در كرمانشاه بود، از بنای قدیمی آن یاد می كند . بنای مذكور ظاهرا متشكل از مسجد، مدرسه و حسینیه بوده كه در دوره های اخیر، بخش وسیعی از آن دستخوش تغییرات و ویرانی گردیده است . همچنین در دوره قاجار، در بخشی از محدوده مسجد، از سوی امیر نظام زنگنه، بنای مشهور به مسجد امیری بنا گردیده بود كه در بمباران سال ۱۳۵۹ ه-. ش ویران گردید و امروزه با بناهای جدیدی جایگزین شده است. آنچه از بنای قدیمی مسجد باقی مانده، بخشی از شبستان ستوندار و هشتی ورودی است . شبستان مذكور در گذشته به چهل ستون معروف بوده كه بخشی از آن در خیابان كشی های اخیر از بین رفته است . شبستان كنونی، مربعی به ارتفاع تقریبی ۷ متر است كه پوشش طاق و گنبد آن در وسط بر روی ۱۶ ستون در ۴ ردیف ستون ۴ تایی قرار گرفته است . ستون ها چهارگوش و ابعاد هركدام ۱×۱ متر است . بر روی این ستون ها و دیوارهای كناری، تعداد ۲۵ پوشش گنبدی از نوع چهار بخشی استوار شده است . كلیه سطوح داخلی شبستان به غیر از محراب كه مختصر تزیینی دارد، فاقد تزیین خاصی است . محراب بنا در زاریه جنوب شرقی واقع گردیده و روبه روی آن در ضلع شمالی، ورودی شبستان تعبیه شده است . در گوشه جنوب غربی بنا، پلكانی برای دسترسی به بالاخانه ای كه گویا زمانی قسمتی از مدرسه بوده، ساخته شده است . در اولین دهنه سمت راست ورودی، سه كتیبه متضمن تاریخ ۱۲۰۰ه-. ق و مطالبی مربوط به خرید و فروش و موقوفات مسجد نصب شده است.