روستای چاج

«روستای چاج»، روستایی در دهستان باقران از توابع بخش مركزی شهرستان بیرجند استان خراسان جنوبی است. این روستا، در محل تقاطع دره خراشاد و دشت خراشاد قرار گرفته و فاصله آن از مركز استان (بیرجند) ۲۱ كیلومتر است. روستای چاج از سمت غرب به روستای خراشاد و نصرآباد، از سمت شرق به روستای نوفرست، از سمت جنوب به بهناباد و از سمت جنوب به جاده اصلی بیرجند – زاهدان وصل می شود. در لغت نامه دهخدا این روستا این چنین معرفی شده است: «دهی از دهستان نهارجانات بخش حومه شهرستان بیرجند ۳۰ هزارگزی جنوب خاوری بیرجند. دامنه معتدل با ۵۲۱ تن سكنه، آب آن از قنات تامین می شود. محصول آنجا غلات و پنبه و زعفران و ابریشم، شغل اهالی زراعت و قالی بافی، راه آن مالرو است. كلاته های نو، زنج، ابوطالب حسن یزدی، تاج كوه جزء این ده است». در مورد وجه تمسیه روستای چاج چنین استنباط می شود كه چاج همان «چاچ» بوده است یعنی نام قدیمی شهر تاشكند، پایتخت كنونی كشور ازبكستان كه در شاهنامه نیز بدان اشاره شده، ولی به مرور زمان در زبان مردم محلی بیرجند، به چاج تبدیل شده و اهالی آنجا را چاجی می نامند. البته عده ای از اهالی چاج هستند كه با نام چاچی شناخته می شوند كه برگرفته از همان نام باستانی چاچ است. در سال ۱۳۰۷ شخصی به نام (حاجی ملك) از بیرجند، در روستا دارهای قالی را برای اشتغال مردان و زنان آورده و ایجاد یك صنعت جدید كرد. با توجه به شواهد تاریخی قالیبافی در بیرجند از چاج شروع شده، ولی به مرور زمان در سطح روستاهای بیرجند گسترش یافته است. از قالی های بیرجند تعداد زیادی به یادگار مانده كه در موزه فرش ایران و در مجموعه آستان قدس رضوی نگهداری می شود كه اكثراً بافت روستای چاج بیرجند و منطقه اطراف آن هستند. از آن به بعد تاكنون قالیبافی در این روستا رونق داشته ولی هم اكنون به دلیل نبود بازار های جهانی و استقبال و درآمد كم و … رونق چندانی ندارد. كشاورزی نیز در این روستا افت بسیار زیادی كرده و دلیل عمده آن كم آبی و خشكسالی است كه كشاورزان در این كمبود آب برای حفظ همان باغهای خود تلاش دارند. محصولات كشاورزی عمده این روستا زعفران، زرشك، عناب و توت است. جمعیت روستای چاج بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ مركز آمار ایران، بالغ بر ۳۵۷ نفر بوده‌ است.